Ο,τι πρέπει να γνωρίζετε για τα αέρια
Ο μετεωρισμός είναι ένας ιατρικός όρος που περιγράφει μια λειτουργική διαταραχή που εκδηλώνεται με ένα αίσθημα κοιλιακού φουσκώματος, που αποδίδεται στην αυξημένη ποσότητα αέρα στην κοιλιά.
Πολλές φορές το αποτέλεσμά του είναι η αυξημένη αποβολή αερίων από το παχύ έντερο. Τα αέρια, οι γνωστές πορδές, είναι μια κατάσταση που οι άνθρωποι έχουν την τάση να μη τη συζητούν ανοιχτά, ωστόσο είναι κάτι που όλοι κάνουμε. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, ο μέσος άνθρωπος αερίζεται περίπου 12 με 15 φορές την ημέρα.
Γιατί παράγουμε αέρια
Το σώμα παράγει εντερικό αέριο ως μέρος της διαδικασίας πέψης. Μόλις αυτό το αέριο είναι μέσα στο σώμα, πρέπει να απελευθερωθεί με κάποιο τρόπο. Αποβάλλεται συνήθως μέσω του πρωκτού ως μετεωρισμός ή από το στόμα ως ρέψιμο.
Κάποιο τμήμα του εντερικού αερίου προέρχεται από τον αέρα που οι άνθρωποι καταπίνουν όταν τρώνε, όταν μασούν τσίχλα, όταν πίνουν με καλαμάκι ή όταν καπνίζουν.
Το οξυγόνο, το άζωτο και το διοξείδιο του άνθρακα είναι τα κύρια εξωτερικά αέρια που βρίσκονται μέσα στο σώμα. Αποτελούν αυτό που ονομάζεται εξωγενές αέριο. Το εντερικό αέριο παράγεται μέσα στο σώμα όταν τα βακτήρια στο κόλον (τμήμα του παχέος εντέρου) διασπούν τις τροφές. Αυτό ονομάζεται ενδογενές αέριο.
Το ενδογενές αέριο αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και, για μερικούς ανθρώπους, από μεθάνιο. Μπορεί επίσης να περιέχει μικρές ποσότητες άλλων αερίων, όπως το υδρόθειο, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την άσχημη μυρωδιά των αερίων.
Ωστόσο, η άσχημη μυρωδιά ισχύει μόλις για το 1% περίπου των αερίων που αποβάλλουν οι άνθρωποι, καθώς τα περισσότερα αέρια είναι απαλλαγμένα από οσμές.
Οι άπεπτοι υδατάνθρακες είναι μια συνηθισμένη αιτία των αερίων, καθώς το στομάχι και το λεπτό έντερο δεν μπορούν να τους διασπάσουν. Ετσι, αυτοί οι υδατάνθρακες κινούνται στο παχύ έντερο, όπου αναλαμβάνουν τα βακτήρια να τους διασπάσουν, απελευθερώνοντας κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας εντερικό αέριο.
Οι άπεπτοι υδατάνθρακες περιλαμβάνουν:
Σάκχαρα: Σάκχαρα όπως φρουκτόζη, ραφινόζη και σορβιτόλη, τα οποία περιέχονται σε ορισμένα φρούτα και τεχνητά γλυκαντικά.
Διαλυτές ίνες: Βρίσκονται στα αποξηραμένα φασόλια, καρπούς με κέλυφος και φρούτα.
Αδιάλυτες ίνες: Βρίσκονται σε λαχανικά ρίζας και πίτουρα σίτου, μεταξύ άλλων τροφίμων.
Τα άμυλα: Οπως το καλαμπόκι, το σιτάρι και οι πατάτες.
Σύμφωνα με το Διεθνές Ιδρυμα για τις Λειτουργικές Γαστρεντερικές Διαταραχές τα τρόφιμα τα οποία προκαλούν αέρια σε ένα άτομο δεν έχουν υποχρεωτικά το ίδιο αποτέλεσμα και στα υπόλοιπα άτομα.
Ωστόσο, ορισμένα τρόφιμα είναι γνωστό ότι δημιουργούν υψηλά επίπεδα εντερικών αερίων, όπως:
Τροφές πλούσιες σε ραφινόζη: Οι άνθρωποι δεν διαθέτουν το ένζυμο που απαιτείται για να χωνέψουν την ραφινόζη που είναι μια σύνθετη ζάχαρη. Οταν τα βακτήρια στο έντερο προσπαθούν να την επεξεργαστούν, απελευθερώνουν πολλά αέρια. Η ραφινόζη βρίσκεται σε αφθονία στα φασόλια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα σπαράγγια, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το λάχανο.
Τροφές και ποτά υψηλής περιεκτικότητας σε θείο: Αν και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε θείο αποτελούν ουσιαστικό μέρος μιας υγιεινής διατροφής, η κατανάλωση πολλών από αυτά μπορεί να οδηγήσει σε άφθονα και δύσοσμα αέρια. Αυτές οι τροφές περιλαμβάνουν το σκόρδο, τα κρεμμύδια και τα σταυρανθή λαχανικά, όπως το κουνουπίδι και το μπρόκολο. Ορισμένα ποτά, εξάλλου, συμπεριλαμβανομένου του κρασιού και της μπύρας, είναι επίσης υψηλής περιεκτικότητας σε θείο.
Τροφές παρασκευασμένες με αλκοόλες σακχάρων: Οι αλκοόλες ζάχαρης παρέχουν γλυκύτητα χωρίς τις θερμίδες της κανονικής ζάχαρης, επομένως είναι συχνά παρούσες σε επεξεργασμένα τρόφιμα «χωρίς ζάχαρη». Ο οργανισμός δεν τις αφομοιώνει εντελώς και έτσι μπορεί να προκαλέσουν αέρια.
Παρόλο που όλοι οι άνθρωποι έχουν αέρια, τα άτομα με ορισμένες συνθήκες μπορεί να έχουν περισσότερα προβλήματα με τα εντερικά αέρια. Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν:
Δυσανεξία στη λακτόζη: Περίπου το 70% των ενηλίκων παγκοσμίως δεν έχει αρκετό από το ένζυμο που βοηθά στην αφομοίωση του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Στα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να προκαλέσει σημαντική ενόχληση, αέρια, φούσκωμα και διάρροια.
Κοιλιοκάκη: Υπάρχουν περισσότερα από 200 συμπτώματα της κοιλιοκάκης, συμπεριλαμβανομένων των αερίων και του πρηξίματος που συνοδεύεται με πόνο. Τα άτομα με κοιλιοκάκη δεν είναι σε θέση να αφομοιώσουν τη γλουτένη.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου: Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση, που τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν κοιλιακό πόνο, διάρροια, δυσκοιλιότητα και αέρια.
Τα άτομα που πιστεύουν ότι μπορεί να έχουν μία από αυτές τις καταστάσεις θα πρέπει να δουν έναν γιατρό για μια επιβεβαιωμένη διάγνωση.
Ορισμένες δίαιτες μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με γαστρεντερικές καταστάσεις να μειώσουν τα συμπτώματά τους. Μια από αυτές τις δίαιτες είναι η διατροφή με χαμηλά FODMAPs.
To ακρωνύμιο FODMAPs σημαίνει ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες και χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους ανεπαρκώς απορροφούμενους υδατάνθρακες που μπορούν να οδηγήσουν σε υπερβολική συσσώρευση υγρών και αερίων με αποτέλεσμα φούσκωμα, μετεωρισμό, κοιλιακό άλγος και διαταραχές του γαστρεντερικού.
Τα FODMAPs στη διατροφή είναι η φρουκτόζη (κάποια φρούτα, μέλι, σιρόπι καλαμποκιού), η λακτόζη (γαλακτοκομικά), οι φρουκτάνες (σιτάρι, κρεμμύδι, σκόρδο), τα γαλακτάνια (φασόλια, φακές, όσπρια), και οι πολυόλες (γλυκαντικά που περιέχουν σορβιτόλη, μαννιτόλη, ξυλιτόλη, που συχνά περιέχονται στις τσίχλες και φρούτα με κουκούτσι, όπως αβοκάντο, βερίκοκα, κεράσια, νεκταρίνια, δαμάσκηνα, ροδάκινα κ.λπ.)
Αλλα στοιχεία για τα αέρια
Παρόλο που τα αέρια δεν θα μπορούσαν σχεδόν ποτέ να αποτελέσουν θέμα για να ξεκινήσει κάποιος μια συζήτηση, εν τούτοις υπάρχουν πολλά πράγματα που αξίζει να μάθει κανείς γι’ αυτά, στατιστικά και άλλα, όπως ότι:
• Ο μέσος άνθρωπος παράγει 0,6-1,8 λίτρα εντερικού αερίου κάθε μέρα.
• Ο Οργανισμός Προστασίας του Περιβάλλοντος εκτιμά ότι η παραγωγή μεθανίου από ζώα (κυρίως αέρια αγελάδων) αποτελεί μόλις το 36% της ρύπανσης μεθανίου που παράγει η ανθρώπινη δραστηριότητα.
• Η έρευνα δεν διαπιστώνει σημαντική διαφορά μεταξύ της συχνότητας με την οποία παράγουν αέρια οι νέοι ή οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι. Ομοίως, δεν υπάρχει αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ των ατόμων των δύο φύλων.
• Τα υγιή άτομα παράγουν αέρια μεταξύ 12 και 25 φορές την ημέρα. Ωστόσο, δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους να ξεπεράσουν αυτή τη συχνότητα ανάλογα με τις τροφές που επιλέγουν.
• Μόνο το 1% των αερίων έχουν δυσάρεστη οσμή. Και αυτά περιλαμβάνουν αέρια όπως το υδρόθειο.
• Περισσότερο από το 99% των αερίων που παράγουν οι άνθρωποι αποτελείται μόνο από άζωτο, οξυγόνο, διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο και μεθάνιο.
• Οι άνθρωποι έχουν περισσότερα αέρια όταν κοιμούνται.
• Αν πρόκειται να μαγειρέψετε φασόλια και τα αφήσετε όλη τη νύχτα στο νερό μπορεί να μειωθούν τα συμπτώματα μετεωρισμού και έκλυσης αερίων.
• Οι κοινωνιολόγοι που πήραν συνέντευξη από φοιτητές σχετικά με τα συναισθήματά τους για τα αέρια, διαπίστωσαν ότι οι ετεροφυλόφιλες γυναίκες ανησυχούσαν περισσότερο μήπως οι άλλοι άνθρωποι τις ακούσουν (ή τις μυρίσουν) και έβρισκαν την όλη κατάσταση αηδιαστική, ενώ οι ετεροφυλόφιλοι άνδρες ανησυχούσαν λιγότερο και το θεωρούσαν αστείο.
Συμπέρασμα
Παρόλο που το να παράγει κανείς αέρια είναι εξίσου φυσικό με το φαγητό ή την αναπνοή, πρόκειται για μια κατάσταση που προκαλεί αμηχανία. Ακόμη και τα άτομα των οποίων το επίπεδο εντερικών αερίων είναι καλό, προσπαθούν να τα περιορίσουν ακόμα περισσότερο.
Ευτυχώς, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η προσαρμογή της δίαιτας ενός ατόμου μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα λιγότερα αέρια.
Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα που περιέχουν ένζυμα μπορούν να μειώσουν την παραγωγή αερίων, όταν αυτά αποτελούν μια ενοχλητική κατάσταση, ωστόσο δεν ενδείκνυνται για μακροχρόνια χρήση.
Για μια πιο φυσική προσέγγιση, μπορείτε να τρώτε μικρότερα και συχνότερα γεύματα και να πίνετε τσάι μέντας για να ανακουφιστείτε από το φούσκωμα και τα αέρια.