Βρισκόμαστε μπροστά σε έξαρση της πανδημίας ή στο δεύτερο κύμα;

Επιδημιολόγοι, οικονομολόγοι και πολιτικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: Ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων ενδέχεται να είναι καταστροφικότερο από το πρώτο σε όλους τους τομείς.

Καθώς αρκετές χώρες βλέπουν μία νέα έξαρση της πανδημίας και λαμβάνουν ξανά μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς – από τοπικά lockdown έως υποχρεωτική χρήση μάσκας – το ερώτημα που τίθεται είναι εάν μπορούμε να μιλάμε για δεύτερο κύμα λοιμώξεων όταν ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, δεν έχουν ακόμη καταφέρει να σταθούν στα πόδια τους από το πρώτο. Ποια είναι η λεπτή γραμμή που θα ξεχωρίσει στην πορεία της πανδημίας του νέου κορωνοϊού μία νέα έξαρση από ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας;   

Στην ορολογία των μολυσματικών ασθενειών, τα κύματα της λοίμωξης περιγράφουν την καμπύλη μιας επιδημίας, στην οποία αποτυπώνεται η αύξηση και η μείωση του αριθμού των λοιμώξεων. Με ιογενείς λοιμώξεις όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα, τα κρούσματα συνήθως κορυφώνονται τους χειμερινούς μήνες και υποχωρούν με την άνοδο της θερμοκρασίας.

Οι φόβοι για ένα δεύτερο κύμα του Covid-19, την αναπνευστική νόσο που προκαλείται από τον νέο κορωνοϊό, προέρχονται εν μέρει από την πορεία της πανδημίας της γρίπης της Ισπανίας την περίοδο 1918-1919, από την οποία προσβλήθηκαν 500 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως και έχασαν τη ζωή τους περίπου 20 έως 50 εκατομμύρια. Ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά την άνοιξη του 1918, αλλά φαίνεται πως είχε  μεταλλαχθεί όταν εμφανίστηκε ξανά το φθινόπωρο, προκαλώντας ένα θανατηφόρο δεύτερο κύμα. «Επανήλθε και ήταν πολύ χειρότερο», επισημαίνει στο Reuters ο επιδημιολόγος δρ William Hanage του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.

Δεν υπάρχει επίσημος ορισμός δεύτερου κύματος

Σύμφωνα με τους επιδημιολόγους, επίσημος ορισμός του δεύτερου κύματος δεν υπάρχει. Το αναγνωρίζουν ωστόσο ξεκάθαρα όταν συμβαίνει. «Είναι συχνά αρκετά σαφές. Υπάρχει αύξηση των κρουσμάτων σε μία δεύτερη ομάδα ανθρώπων μετά την εξασθένιση των λοιμώξεων στην πρώτη ομάδα», εξηγεί η επιδημιολόγος δρ Jessica Justman της Σχολής Δημόσιας Υγείας Mailman University του πανεπιστημίου του Κολούμπια.  

Τα κρούσματα του κορωνοϊού στις ΗΠΑ αυξήθηκαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και στη συνέχεια σημείωσαν πτώση χάρις στα μέτρα  κοινωνικής απόστασης που αποσκοπούσαν στην επιβράδυνση της μετάδοσης του ιού από άτομο σε άτομο. Αυτό ωστόσο που κάνει τη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ΗΠΑ και άλλες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας είναι πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ακόμη σημειώσει μία τόσο σημαντική μείωση των κρουσμάτων ώστε να σηματοδοτηθεί το τέλος του πρώτους κύματος λοιμώξεων. Σήμερα, καταγράφονται ακόμη σταθερά περί τα 20.000 κρούσματα κατά μέσο όρο καθημερινά.

Εννοιολογικό το ζήτημα;

Για πολλούς επιδημιολόγους, το ζήτημα είναι απλώς εννοιολογικό. «Θέλετε να το ονομάσετε επέκταση του πρώτου κύματος ή ένα δεύτερο κύμα που τοποθετείται πάνω στο πρώτο; Θα μπορούσατε να το ονομάσετε και με τους δύο τρόπους», υποστηρίζει η Justman.

Ο δρ Eric Toner, από το Κέντρο Ασφάλειας Υγείας του Πανεπιστημίου  Johns Hopkins, εκτιμά από την πλευρά του ότι τα «κύματα» δεν είναι ένας ιδιαίτερα χρήσιμος όρος για την περιγραφή μιας πανδημίας. «Όταν βρίσκεσαι κάτω από την επιφάνεια του νερού – σχολιάζει – είναι  δύσκολο να πεις πόσα κύματα περνούν πάνω από το κεφάλι σου».

Σύμφωνα με τον Toner, αν μη τι άλλο στην περίπτωση των ΗΠΑ, η αύξηση των κρουσμάτων σχετίζονται περισσότερο τη συμπεριφορά των πολιτών και λιγότερο με τον κορωνοϊό. «Ο ιός δεν απομακρύνεται  και επιστρέφει. Ο ιός είναι ακόμα εδώ. Σε έξαρση σε ορισμένες περιοχές, σε ύφεση σε άλλες».

πληροφορίες από Reuters