Επιτακτική η ίδρυση Παρατηρητηρίου Ποιότητας Ελαιολάδου στη Μεσσηνία για την προστασία προϊόντος, καταναλωτή και παραγωγού

Γ. ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΣ: ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ Η «ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ» ΤΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ

Σημαντικά, είναι στη Μεσσηνία, τα πρώτα βήματα που γίνονται στην κατεύθυνση της προστασίας και ανάδειξης του ελαιολάδου, αναφορικά με τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά, τα οποία ο νομός, πρέπει να έχει ως… ασπίδα και όπλο μαζί, για την προστασία και ανάδειξη του προϊόντος!

Ρεπορτάζ: Γεωργία Αναγνωστοπούλου

Μείζον, παραμένει το ζήτημα της ίδρυσης και λειτουργίας ενός Παρατηρητηρίου Ποιότητας Ελαιολάδου, όπως αυτό είχε διατυπωθεί από τον καθηγητή, πρόεδρο του τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων και διευθυντή του Εργαστηρίου Τροφοθρεπτικών Προϊόντων και Λειτουργικών Τροφίμων, της Σχολής του ΤΕΙ Πελοποννήσου στην Καλαμάτα, Γιώργο Ζακυνθινό, στο τελευταίο Φεστιβάλ Ελιάς και Ελαιολάδου. Στο πλαίσιο ενός τέτοιου φορέα, ο οποίος με την ανάλογη πολιτική βούληση, μπορεί να χρηματοδοτηθεί μέσω ΕΣΠΑ και να λειτουργήσει το συντομότερο δυνατό στο νομό, θα υπάρξει επιτέλους, μια οριζόντια καινοτόμος δράση της Περιφέρειας Πελοποννήσου ή ακόμη καλύτερα ολόκληρης της χώρας. Γι’ αυτήν άλλωστε, έχει ήδη καταβληθεί πολύ σημαντική προσπάθεια, με αδιάκοπη δουλειά από το ΤΕΙ, κυρίως σε επίπεδο καταγραφής των παραμέτρων της ποιότητας, όπως δήλωσε μιλώντας στη «Φ», ο κ. Ζακυνθινός. «Πράγματι, αποτελεί αναγκαιότητα το «Παρατηρητήριο Ποιότητας Ελαιολάδου», το οποίο μπορεί να συνδυαστεί με τη διαχείρισης της ποιότητας μέσα από μία χαρτογράφησή της, με την επιχειρηματική αριστεία, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα», δήλωσε ο κ. Ζακυνθινός, επισημαίνοντας πως εδώ και χρόνια, έχει ξεκινήσει στο ΤΕΙ Πελοποννήσου, από τα εργαστήρια Τεχνολογίας και Ποιότητας Ελιάς Λιπών και Ελαίων και Μηχανικής Τροφίμων, μια προσπάθεια καταγραφής στοιχείων ποιότητας του Μεσσηνιακού ελαιολάδου, προκειμένου να στηριχθεί το πολύ σημαντικό προϊόν της περιοχής και του τόπου μας, συμμετέχοντας μέσα από μια δομή Διαχείρισης της Ποιότητας του Ελαιολάδου ΠΟΠ Καλαμάτας. Ο Γιώργος Ζακυνθινός, που είναι και διευθυντής του Μεταπτυχιακού για την τεχνολογία και την ποιότητα της επιτραπέζιας ελιάς και του ελαιόλαδου, συνδύασε εύστοχα, την ανάγκη για τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου, με ένα ακόμη μείζον θέμα, που μας αφορά όλους και έχει να κάνει με τα νοθευμένα προϊόντα.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΝΟΘΕΙΑΣ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

«Πραγματικά, υπάρχει  ανάγκη ενημέρωσης και προστασίας του σύγχρονου καταναλωτή από νοθευμένα τρόφιμα και γι’ αυτό, είναι πολύ σημαντική η εισαγωγή νέων καινοτόμων μεθόδων ιχνηλάτησης και πιστοποίησης της γνησιότητας των αγροτικών προϊόντων. Η ταυτοποίηση του ελληνικού ελαιολάδου ανάλογα με την ποικιλία και την περιοχή προέλευσης κρίνεται ως ιδιαίτερης σημασίας. Είναι απόλυτα επιβεβλημένο να καθιερώσουμε και να καταστίσουμε το ελληνικό ελαιόλαδο συνώνυμο του επώνυμου τυποποιημένου ελαιολάδου ως ισχυρό brand, βγάζοντας τη «ρετσινιά» ότι το ελληνικό ελαιόλαδο είναι μια «καλή πρώτη ύλη μόνο μέσα στα βυτία που κατευθύνονται προς Ιταλία». Επιπλέον, επιβάλλεται να επιτύχουμε επώνυμη παρουσία του προϊόντος στη διεθνή αγορά, ώστε να εξασφαλισθεί μία μόνιμη ζήτηση και μια σχέση εμπιστοσύνης με τους ξένους εισαγωγείς και καταναλωτές. Η ταυτοποίηση και η εξωστρέφεια του προϊόντος είναι δύο σημαντικά χαρτιά που πρέπει να παίξει η χώρα μας αλλά και η περιοχή», δήλωσε ο κ. Ζακυνθινός, ο θέτοντας στην πρώτη… γραμμή, την παράμετρο που αφορά στην έννοια της ποιότητας. «Η ποιότητα, είναι το σύνολο των χαρακτηριστικών ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας που ικανοποιούν πλήρως συγκεκριμένες προδιαγραφές, απαιτήσεις και προσδοκίες του καταναλωτή-πελάτη και προϋποθέτει τη συνεχή βελτίωση, την ικανοποίηση του καταναλωτή  και την ευημερία του οργανισμού ή της επιχείρησης», σημείωσε ο διακεκριμένος καθηγητής, ο οποίος και ανέπτυξε τον προβληματισμός  αναφορικά με τον Φορέα, που πρέπει να υπάρξει για την  επαλήθευση της ποιότητας του ντόπιου ελαιολάδου. «Πρέπει να γίνεται καταγραφή μέσω αναλύσεων και προσδιορισμών ποιότητας του ελαιολάδου, διατήρηση  δεδομένων σε επίπεδο ορίου περιοχής και φυσικά η αριστεία των εμπλεκόμενων στην παράγωγη ελαιολάδου ΠΟΠ Καλαμάτας και οπωσδήποτε η συγκέντρωση και ανάλυση δεδομένων», ανέφερε ο Γιώργος Ζακυνθινός, τονίζοντας πως η πολιτική αξιοποίησης των δεδομένων, αποβλέπει στην ενίσχυση του προφίλ της ιχνηλασιμότητας του προϊόντος, οπότε η επεξεργασία των δεδομένων οδηγεί στη συγγραφή εκθέσεων και αποτελεσμάτων, οι οποίες με την σειρά τους, υπαγορεύουν  τις προτάσεις της πολιτικής που θα ακολουθηθεί. «Έτσι, με γνώση και ανάλυση θεμάτων(ζήτησης, προσφοράς, κοινοποίησης) δημιουργείται μια συναντίληψη μεταξύ ενδιαφερόμενων για προβλήματα και λύσεις και ένα όραμα το οποίο θα βοηθήσει σε συνέργειες για  ένα στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο των ελαιοκομικών Δήμων της περιφέρειας», δήλωσε καθηγητής, επισημαίνοντας πως έτσι, θα μπορεί να συγκροτηθεί ένα σχέδιο υλοποίησης με ετήσιο και πολυετές σχεδιασμό για την αειφορία του ελαιολάδου στην Περιφέρεια.

Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΕΙ ΚΑΙ Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ- «ΚΛΕΙΔΙ»

«Συνεχίζοντας την προσπάθεια αυτή η οποία είναι μια καλή πρακτική για την στήριξη ενός προϊόντος εθνικής εμβέλειας, προχωράμε σε ανάπτυξη ενός νέου εργαλείου προσέγγισης της ποιότητας μέσα από την εφαρμογή της μεταβολομικής στην αποτύπωση της ποιότητας στην προέλευση ,την αυθεντικότητα και τον οργανοληπτικό έλεγχο. Στο Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων έχει διαμορφωθεί μια ερευνητική πρόταση, η οποία θα μπορούσε να στηρίξει το ελληνικό ελαιόλαδο, δημιουργώντας μια πλατφόρμα αναγνώρισης και χαρτογράφησης του Ελαιολάδου μας. Η πρόταση μπορεί να συμβάλει αφενός στην εξασφάλιση της ποιότητας του ελαιολάδου, που αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της μεσογειακής διατροφής και βασικό αγροτικό προϊόν της χώρας, και αφετέρου στην καλύτερη πληροφόρηση του καταναλωτή, στηρίζοντας έτσι το προϊόν και ενισχύοντας την εξωστρέφειά του. Η πρόταση περιλαμβάνει εισαγωγή νέων μεθόδων ανάλυσης, βασισμένων σε γενετικές, πρωτεϊνικές και μεταβολομικές προσεγγίσεις, και έτσι η δημιουργία ενός «μοριακού αποτυπώματος» (molecular fingerprint) για κάθε ελαιόλαδο, το οποίο θα το διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα σύμφωνα με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του», σημείωσε ο κ. Ζακυνθινός αναλύοντας τη μεταβολομική ανάλυση των δειγμάτων ελαιολάδου, η οποία θα πραγματοποιείται ανεξάρτητα, χρησιμοποιώντας τεχνικές υψηλής ανάλυση, όπως η αέριος χρωματογραφία σε συνδυασμό με εξειδικευμένες συστοιχίες ανιχνευτών. «Συγκεντρώνοντας ποσοτικές και ποιοτικές πληροφορίες θα μπορούσαν να  αποθηκευτούν σε μια έξυπνη κάρτα (smart card), η οποία θα συνοδεύει κάθε παρτίδα ελαιολάδου. Έτσι θα παρέχεται μια επιπλέον πληροφόρηση για το προϊόν, που θα ενσωματώνει όλες τις σημαντικές πληροφορίες. Η πληροφόρηση αυτή θα παρέχεται σε δύο επίπεδα:

• Στον έμπορο ή στον εισαγωγέα θα παρέχονται εξειδικευμένες πληροφορίες ως προς το μοριακό προφίλ του ελαιολάδου.
• Στον καταναλωτή θα παρέχονται οι βασικές πληροφορίες που έχουν να κάνουν με το ελαιόλαδο, σε μορφή ετικέτας που θα είναι ορατή και ευανάγνωστη πάνω στο μπουκάλι.

Με τον τρόπο αυτό, το ελαιόλαδο που θα φτάνει στον έμπορο και στον καταναλωτή θα είναι ένα πλήρως πιστοποιημένο προϊόν που θα ακολουθεί υψηλά πρότυπα ποιότητας, και άρα θα είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και ως βασικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας», ανέφερε ο καθηγητής, σημειώνοντας καταληκτικά πως τα οφέλη από αυτή την προσέγγιση της ανάπτυξης και εφαρμογής της μεθοδολογίας και συνολικά της πρότασης είναι πολλά, τόσο για τον καταναλωτή όσο και για τον παραγωγό και τις εταιρείες τυποποίησης και εμπορίας.

ΠΟΙΑ ΤΑ ΟΦΕΛΗ

«Αρχικά, θα εντοπίζονται άμεσα εξωγενείς χημικές ουσίες οι οποίες θα περιέχονται σε κάποια παρτίδα ελαιόλαδο ως αποτέλεσμα της καλλιεργητικής τεχνικής του, καθώς το μοριακό προφίλ θα είναι αλλοιωμένο. Επιπλέον, θα προστατεύεται το ελληνικό ελαιόλαδο από προσμίξεις και νοθείες με άλλα, χαμηλότερης ποιότητας έλαια, καθώς θα μπορεί να ελέγχεται η γνησιότητα του με βάση το πόσο ταιριάζει ή όχι στο πρότυπο της κατηγορίας στην οποία ανήκει. Έτσι θα εξακριβώνεται η ακρίβεια των στοιχείων που εισάγονται κατά την τυποποίηση του ελαιολάδου», δήλωσε ο Γιώργος Ζακυνθινός, τονίζοντας πως η μεθοδολογία αυτή, θα μπορεί μελλοντικά να λειτουργήσει ως ένα εξελιγμένο διαγνωστικό τεστ, που θα είναι ευρέως διαθέσιμο σε εταιρείες, οργανισμούς και ενώσεις καταναλωτών.