Ελπίδα για το Αλτσχάιμερ: Το ευγενές αέριο που μπορεί να οδηγήσει σε θεραπεία

Ένα ευγενές αέριο, το ξένον, γνωστό για την αδράνειά του, αναδεικνύεται σε πιθανή θεραπεία για την νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με νέα μελέτη. Μήπως η λύση για αυτή τη νευροεκφυλιστική ασθένεια ήταν πάντα μπροστά στα μάτια μας;

Ενα ευγενές αέριο μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία του Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ, η πιο κοινή αιτία άνοιας, είναι μια προοδευτική βιολογική διαδικασία που χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση αμυλοειδών πλακών και νευροϊνιδωδών δεσμών στον εγκέφαλο, όπως εξηγείται από την Mayo Clinic. Αυτή η συσσώρευση πρωτεϊνών οδηγεί στον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και στη συνακόλουθη συρρίκνωση του εγκεφάλου.

Η ασθένεια εκδηλώνεται αρχικά με συμπτώματα όπως το να ξεχνώνται πρόσφατα γεγονότα ή συζητήσεις, αλλά με την πάροδο του χρόνου, εξελίσσεται προκαλώντας σημαντική απώλεια μνήμης και επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να κάνει απλά και καθημερινά πράγματα. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία για το Αλτσχάιμερ αλλά υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων ή να επιβραδύνουν τη γνωστική έκπτωση.

Αν και η ασθένεια τελικά εξελίσσεται σε ένα στάδιο όπου η απώλεια της εγκεφαλικής λειτουργίας μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως η αφυδάτωση, η κακή διατροφή ή η λοίμωξη, οι οποίες μπορεί να είναι και θανατηφόρες, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι δεξιότητες που έχουν διατηρηθεί, όπως η ανάγνωση, η ακρόαση μουσικής ή η ενασχόληση με χειροτεχνίες, μπορεί να παραμείνουν ακόμη και όταν η ασθένεια προχωρά και να προσφέρουν μια σύνδεση με τις παλιές ικανότητες και μια πηγή άνεσης.

Το ξένον, ένα ευγενές αέριο μπορεί να γίνει θεραπεία για το Αλτσχάιμερ

Ένα αδρανές και μη αντιδραστικό αέριο μπορεί να μην φαίνεται ως ένας προφανής υποψήφιος για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ, ωστόσο μια νέα μελέτη σε ποντίκια υποδηλώνει ότι το ξένον μπορεί να είναι η ανακάλυψη που χρειαζόμαστε.

Το ξένον είναι ένα από τα έξι ευγενή αέρια. Το όνομά του προέρχεται από την ελληνική λέξη «ξένος». Στην ιατρική, έχει χρησιμοποιηθεί ως αναισθητικό από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και, πιο πρόσφατα, για τη θεραπεία εγκεφαλικών τραυματισμών. Επίσης, δοκιμάζεται σε κλινικές δοκιμές για διάφορες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και της διαταραχής πανικού.

Η νέα μελέτη για την αντιμετώπιση του Αλτσχάιμερ

Η νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον και το Brigham and Women’s Hospital (το διδακτικό νοσοκομείο της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ) στις ΗΠΑ, έχει διερευνήσει τις δυνατότητες του ξένου για τη θεραπεία των εγκεφαλικών αλλαγών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Αυτές οι αλλαγές, οι οποίες μπορούν να βρεθούν σε όλους τους εγκεφάλους ανθρώπων με άνοια, περιλαμβάνουν συσσωματώματα των πρωτεϊνών αμυλοειδούς και ταυ. Οι συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, που ονομάζονται νευρικές συνάψεις, χάνονται επίσης στη νόσο του Αλτσχάιμερ και είναι αυτές οι συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων που μας επιτρέπουν να σκεφτόμαστε, να αισθανόμαστε, να κινούμαστε και να θυμόμαστε.

Ένα τελευταίο κοινό χαρακτηριστικό που βρίσκεται στους εγκεφάλους ανθρώπων με Αλτσχάιμερ είναι η φλεγμονή. Αυτή είναι η αντίδραση του σώματος σε τραυματισμό ή ασθένεια και πυροδοτεί την ανοσοαπόκριση για την επούλωση του κατεστραμμένου ιστού. Συνήθως, η φλεγμονή εξαφανίζεται μόλις ο ιστός επουλωθεί. Στο Αλτσχάιμερ, η φλεγμονή δεν υποχωρεί και οι ανοσοαποκρίσεις που πυροδοτούνται μπορούν στη συνέχεια να βλάψουν τα υγιή εγκεφαλικά κύτταρα.

Τα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο

Όλες οι παραπάνω αλλαγές προκαλούν τα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ, όπως η απώλεια μνήμης, η σύγχυση και οι εναλλαγές στη διάθεση. Δεν γνωρίζουμε τι προκαλεί τη νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά μια κορυφαία θεωρία υποδηλώνει ότι η συσσώρευση αμυλοειδούς πυροδοτεί τη διαδικασία που στη συνέχεια προκαλεί τις επακόλουθες αλλαγές. Επομένως, η στόχευση του αμυλοειδούς φαίνεται να είναι μια προφανής προσέγγιση για τη θεραπεία της νόσου.

Πριν από λίγο περισσότερο από δύο χρόνια, μάθαμε για την επιτυχία μιας από αυτές τις θεραπείες που ονομάζεται λεκανεμάμπη στην επιβράδυνση του ρυθμού έκπτωσης. Η αύξηση των συσσωματωμάτων πρωτεϊνών και η απώλεια συνάψεων συμβαίνουν σε βάθος δεκαετιών και μένει να δούμε αν η άμεση στόχευση μιας μόνο πρωτεΐνης (είτε αμυλοειδούς είτε ταυ) θα μπορούσε να σταματήσει την εξέλιξη της νόσου ή να έχει μετρήσιμη επίδραση σε όλες τις χαρακτηριστικές βλάβες.

Ο εγκέφαλος έχει διάφορους τύπους κυττάρων που συνεργάζονται για να υποστηρίξουν την εγκεφαλική λειτουργία. Οι νευρώνες είναι τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τα πάντα – το περπάτημα, την ομιλία, τη σκέψη και την αναπνοή. Τα αστροκύτταρα (ή αλλιώς αστρογλοιακά κύτταρα, astroglia, astrocytes) παρέχουν ενέργεια στους νευρώνες, καθώς και δομική υποστήριξη και προστατευτικές λειτουργίες.

Άλλα σημαντικά κύτταρα που βρίσκονται στον εγκέφαλο είναι τα μικρογλοία (ή αλλιώς νευρογλοιακά κύτταρα). Είναι ανοσοκύτταρα που βοηθούν στην απομάκρυνση παθογόνων και νεκρών κυττάρων, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, εάν είναι υπερδραστήρια, μπορούν να προκαλέσουν χρόνια φλεγμονή στον εγκέφαλο.

Τα μικρογλοία έχουν διαφορετικές καταστάσεις ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται, από μια ανενεργή κατάσταση έως μια ενεργή κατάσταση. Η διαφορά σε αυτές τις καταστάσεις μπορεί να καθοριστεί τόσο από την εμφάνισή τους όσο και, κυρίως, από τις λειτουργίες που εκτελούν. Για παράδειγμα, τα ενεργά μικρογλοία μπορούν να βοηθήσουν στην εκκαθάριση των συσσωρευμένων υπολειμμάτων, όπως οι ανεπιθύμητες πρωτεΐνες, τα κύτταρα και οι λοιμώξεις.

Τα ευρήματα της μελέτης για το ξένον

Οι επιστήμονες σε αυτή την τελευταία μελέτη χρησιμοποίησαν ποντίκια που έχουν τις ίδιες εγκεφαλικές αλλαγές που παρατηρούνται στο Αλτσχάιμερ για να διερευνήσουν τον ρόλο των μικρογλοίων. Εντοπίστηκε μια συγκεκριμένη ενεργή κατάσταση των μικρογλοίων που σχετίζεται με τη φλεγμονή. Οι επιστήμονες έδωσαν στα ποντίκια αέριο ξένον για εισπνοή, το οποίο άλλαξε την κατάσταση των μικρογλοίων τους.

Αυτή η αλλοιωμένη κατάσταση επέτρεψε στα μικρογλοία να περιβάλλουν, να καταπιούν και να καταστρέψουν τις εναποθέσεις αμυλοειδούς. Άλλαξε επίσης τη λειτουργία αυτών των μικρογλοίων έτσι ώστε να μην οδηγούν σε περαιτέρω φλεγμονή. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης μείωση στον αριθμό και το μέγεθος των εναποθέσεων αμυλοειδούς. Όλες αυτές οι αλλαγές συσχετίστηκαν με την αλλοιωμένη μικρογλοιακή κατάσταση.

Τι γίνεται όμως με τις άλλες αλλαγές που παρατηρούνται στον εγκέφαλο ανθρώπων με Αλτσχάιμερ; Η μελέτη πρότεινε επίσης ότι η εισπνοή ξένου θα μπορούσε να μειώσει τη συρρίκνωση του εγκεφάλου (ένα κοινό χαρακτηριστικό της νόσου του Αλτσχάιμερ) και να οδηγήσει σε αύξηση της υποστήριξης των συνδέσεων μεταξύ των νευρώνων. Και σε όλα τα μελετημένα ποντίκια, οι δείκτες της υπερβολικής φλεγμονώδους απόκρισης μειώθηκαν.

Έτσι, συνολικά, η έρευνα υποδηλώνει ότι η εισπνοή ξένου πυροδοτεί τα ενεργά μικρογλοία να αλλάξουν από μια ενεργή κατάσταση τύπου Αλτσχάιμερ σε μια κατάσταση προ-Αλτσχάιμερ. Αυτή η κατάσταση προ-Αλτσχάιμερ προάγει την εκκαθάριση των εναποθέσεων αμυλοειδούς και μειώνει τους κυτταρικούς αγγελιοφόρους που προκαλούν υπερβολική φλεγμονή.

Ελπίδα για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ

Δεν υπάρχουν φάρμακα που να στοχεύουν τα μικρογλοία στο Αλτσχάιμερ και έχουν γίνει πρόοδοι στην αντιμετώπιση της συσσώρευσης αμυλοειδούς. Οι τρέχουσες φαρμακευτικές αγωγές που στοχεύουν στη μείωση του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο προσφέρουν μια μέτρια μείωση των εναποθέσεων αμυλοειδούς και του ρυθμού έκπτωσης.

Η θεραπεία του αμυλοειδούς θα βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου, αλλά τι γίνεται με τις άλλες αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο, όπως οι εναποθέσεις ταυ, η συρρίκνωση του εγκεφάλου και η απώλεια συνάψεων; Η νέα έρευνα ανοίγει τη δυνατότητα στόχευσης ενός τύπου κυττάρου που έχει την έμφυτη δυνατότητα να επηρεάσει όλες αυτές τις χαρακτηριστικές βλάβες.

Οι κλινικές δοκιμές σε υγιείς εθελοντές αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του 2025. Εάν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν, το ξένον θα μπορούσε να προσφέρει μια εντελώς νέα προσέγγιση σε αυτή την ασθένεια που κλέβει το μυαλό. Θα ήταν μια θεραπεία που δεν στοχεύει άμεσα το αμυλοειδές, αλλά μάλλον στοχεύει στην επαναφορά της ανοσοαπόκρισης του εγκεφάλου για την αντιμετώπιση όλων των καταστροφικών αλλαγών της νόσου. Έχουν συμβεί και πιο παράξενα πράγματα.

Το άρθρο συνοπτικά

• Ξένον & Αλτσχάιμερ: Νέα μελέτη σε ποντίκια δείχνει πιθανό θεραπευτικό ρόλο του ξένου.
• Ενεργά Μικρογλοία: Το ξένον ενεργοποιεί τα μικρογλοία για καθαρισμό του εγκεφάλου.
• Οφέλη: Μείωση αμυλοειδούς, συρρίκνωσης εγκεφάλου και φλεγμονής σε ποντίκια.
• Νέα Στόχευση: Το ξένον στοχεύει τα μικρογλοία, νέα προσέγγιση για το Αλτσχάιμερ.
• Ελπίδα: Κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους προγραμματίζονται.

Πηγή: oloygeia.gr

«Μια ασήμαντη αλλαγή στο νύχι του ποδιού μου ήταν σύμπτωμα μελανώματος» – Δείτε το σημάδι στο νύχι του 52χρονου