Πώς τα social media επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα λέγαμε ότι, εξ όψεως, είναι χρήσιμα για την καθημερινότητα του ανθρώπου. Ειδικότερα, μας βοηθούν στο να συλλέγουμε πληροφορίες, να επικοινωνούμε με ανθρώπους με τους οποίους δεν έχουμε τη δυνατότητα για διαπροσωπική επαφή, να εργαζόμαστε ή ακόμα και να παρακολουθούμε από το σπίτι online μαθήματα.

Τουναντίον, τα οφέλη αυτά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εγκυμονούν διάφορους κινδύνους τόσο για τη σωματική, όσο και για τη ψυχική υγεία του ανθρώπου. Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Σύμφωνα με μια νέα έρευνα και το πόρισμα της Βασιλικής εταιρείας Δημόσιας Υγείας της Βρετανίας, αποδείχθηκε πως το 90% περίπου των νέων αποτελούν χρήστες των social media.

Γράφει η κοινωνική λειτουργός Ελένη Παπανδρέου

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 1.479 νέους ηλικίας 14 έως 24 ετών σύμφωνα με το BBC. Με βάση αυτή λοιπόν την έρευνα, ζητήθηκε από τους νέους να ανταποκριθούν σε μια αξιολόγηση για τις συχνότερες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες επιδρούν περισσότερο αρνητικά στη ψυχική τους κατάσταση όπως το άγχος, την κατάθλιψη και την χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Οι νέοι ανέδειξαν το Instagram ως το μέσο με τη χειρότερη βαθμολογία μεταξύ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εν αντιθέσει με το YouTube που κατέχει την καλύτερη βαθμολογία. Το Instagram αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας αλλά και μέσο που κάποιος μπορεί να αναδείξει την εργασία του, την προσωπικότητά του, αλλά και την καθημερινότητά του.

Ωστόσο, μέσα από τις καλοστημένες και προσεγμένες φωτογραφίες, οι οποίες δεν αποτελούν και τον πραγματικό καθρέφτη για την αυτοπεποίθηση του ατόμου, η εμμονή για την προβολή της εικόνας του και η… παρακολούθηση της αρχικής σελίδας, θα λέγαμε ότι είναι στοιχεία που αποδίδουν αρνητικά χαρακτηριστικά στη ψυχοσύνθεση του ατόμου. Δίνουμε μεγαλύτερη σημασία να βγάλουμε την τέλεια φωτογραφία και έτσι χάνουμε την ουσιαστική και αληθινή εμπειρία.

Οι 3 επιπτώσεις των social media στην καθημερινή μας ζωή

Μέσα από τις αναρτήσεις στο Facebook, αλλά και τις φωτογραφίες στο Instagram, ρίχνουμε κλεφτές ματιές στις ζωές των «φίλων» μας. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Πολλές φορές μπαίνουμε στη διαδικασία να συγκρίνουμε και τις ζωές μας με τις ζωές των άλλων και στεκόμαστε σε απλές αναρτήσεις που πολλές φορές δεν αποδίδουν στην πραγματικότητα.

Οι ώρες, που περνάμε μπροστά από τις οθόνες μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μειώνουν δραστικά τον ελεύθερο χρόνο και τον μετατρέπουν σε νόθη ψυχαγωγία με αποτέλεσμα να χάνουμε και την ουσιαστική επαφή με το χρόνο και τον εαυτό μας. Ας δούμε αναλυτικά κάποιες επιπτώσεις που επιφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν χρησιμοποιούνται περισσότερο από τον καθορισμένο χρόνο.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Η υπερβολική ενασχόληση με το Facebook και το Instagram είναι αποδεδειγμένο πως μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια για την εξωτερική εμφάνιση του ατόμου, στη μείωση της αυτοπεποίθησης αλλά και στην έλλειψη αυτοεκτίμησης. Αυτό συμβαίνει διότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπαράγουν μια ψευδή πραγματικότητα, καθώς η συνεχής ασυνείδητη και ασυναίσθητη σύγκριση του εαυτού μας με τους γύρω μας δημιουργεί αισθήματα κατωτερότητας και μειωμένης αυτοπεποίθησης.

Κατάθλιψη

Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου Missouri – Columbia, χρήστες του Facebook και του Instagram που νιώθουν ζήλια, είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν και αισθήματα κατάθλιψης. Έτσι, το 12% των «ελαφρών» χρηστών και το 38% των «βαρέων» έχουν σημάδια σοβαρής κατάθλιψης. Μια άλλη μελέτη από ερευνητές στο Ηνωμένο Βασίλειο αποκάλυψε ότι οι χρήστες, ήταν πιο πιθανόν να νιώσουν κατάθλιψη όταν σύγκριναν τον εαυτό τους με άλλους χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ως επί τον πλείστον, τέτοιες συγκρίσεις οδηγούν σε μία συνεχόμενη σκέψη αρνητικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Τα δεδομένα έδειξαν ότι, οι χρήστες είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από κατάθλιψη, όταν ζηλεύουν παρατηρώντας τις αναρτήσεις των άλλων ατόμων στα social media, όταν αποδέχονται να έχουν διαδικτυακούς φίλους τους πρώην συντρόφους τους, όταν κάνουν συχνά αναρτήσεις στα social media και τέλος όταν έχουν εμμονή με τη διαδικτυακή τους ταυτότητα.

ιαταραχή του ύπνου

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιθανό να επηρεάζουν αρνητικά και τον ύπνο του ατόμου. Αναλυτικότερα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Pittsburgh, παρακολούθησαν τις συνήθειες 1.700 ενηλίκων μεταξύ 19 και 32 ετών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα πως εκείνοι, που περνούν κατά μέσο όρο πάνω από μια ώρα την ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαταραχές ύπνου.

Επιπλέον, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του ύπνου μπορεί να αντανακλούν υποβόσκοντα προβλήματα υγείας. Ακόμα, το φως της οθόνης που βρίσκεται τόσο κοντά στο πρόσωπό μας, μπορεί να καταστείλει την παραγωγή της μελατονίνης, της ορμόνης που παράγεται από τον εγκέφαλο και συγκεκριμένα από την επίφυση και βοηθά τον οργανισμό μας να γνωρίζει πότε είναι ώρα για ύπνο και πότε είναι η ώρα για να ξυπνήσουμε.
Μικρές αλλά χρήσιμες πρακτικές για να σταματήσει αυτή η… εξάρτηση

Πολλές φορές πιάνετε τον εαυτό σας να παρουσιάζει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έναν ιδανικό εαυτό, έτσι όπως θα τον θέλατε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται η αυθεντικότητα και ο αυθορμητισμός και να μη προβάλλεται η πραγματική εικόνα των ανθρώπων. Συνεπώς, για να μπορέσετε να αποφύγετε δυσχερείς καταστάσεις και να διαχειριστείτε όλα αυτά, μπορείτε να εφαρμόσετε μικρές αλλά χρήσιμες πρακτικές:

•     Μοιραστείτε ποιοτικό χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια σας, χωρίς όμως την παρουσία κινητού.
•     Προτιμήστε να συναντήσετε τους φίλους σας από κοντά παρά να περάσετε ώρες επικοινωνώντας μέσω των social media.
•     Μάθετε τις επιπτώσεις τους, ώστε να είστε σε θέση να αξιολογείτε τις ιστοσελίδες και τις πληροφορίες που παρέχουν γιατί η σωστή χρήση, η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση αποτελούν τα κύρια στοιχεία που μπορούν να βοηθήσουν οποιονδήποτε το έχει ανάγκη.

Εν κατακλείδι, θα πρέπει να γνωρίζετε πως οι κίνδυνοι και τα οφέλη των social media στην πραγματικότητα εξαρτώνται από το πώς αλληλεπιδράτε σε αυτά. Αν δηλαδή τα χρησιμοποιείτε για να κρατήσετε επαφή με φίλους ή γνωστούς σας, τότε μπορεί να επιφέρουν θετικές επιρροές στη ζωή σας. Απεναντίας, αν συγκρίνετε συνεχώς τον εαυτόν σας με άλλους ή φτάνετε σε ακραία σημεία για να βελτιώσετε την εικόνα σας, τότε είναι πιθανόν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική σας υγεία.