Νέος κοροναϊός 2019-nCoV: Πρόληψη, συμπτώματα, μετάδοση

Στην πόλη Wuhan, επαρχία Hubei, στην Κίνα, εμφανίστηκε συρροή κρουσμάτων πνευμονίας. Στις 9 Ιανουαρίου 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι πρόκειται για νέο στέλεχος κοροναϊού (2019-nCoV).

Ο νέος κοροναϊός ονομάζεται 2019–nCoV και αποτελεί ένα καινούργιο στέλεχος κοροναϊού, που δεν είχε ανιχνευθεί πριν από την πρόσφατη επιδημία στην περιοχή Wuhan στην Κίνα, το Δεκέμβριο του 2019. Ο 2019–nCoV ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών όπως ο ιός που προκαλεί Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS-nCoV), αλλά δεν είναι ο ίδιος ιός.

Συμπτώματα

Εάν ένα άτομο μολυνθεί από τον ιό, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα τα οποία ποικίλλουν από ήπια, όπως αυτά του κοινού κρυολογήματος, έως και πολύ σοβαρά. Όπως και με τις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα, όπως:

Καταρροή

Πονόλαιμο

Πυρετό

Βήχα

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές εκδηλώσεις, όπως:

Πνευμονία

Δυσκολία στην αναπνοή

Σπάνια, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Ηλικιωμένοι και άτομα με υποκείμενα νοσήματα (όπως σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακά νοσήματα) είναι περισσότερο ευάλωτοι στην εμφάνιση σοβαρής νόσου.

ΠΟΥ: Απαντήσεις σε βασικές Ερωτήσεις για τον Κορωναϊό

Μετάδοση

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο SARS–CoV μεταδόθηκε από μοσχογαλές στους ανθρώπους στην Κίνα το 2002 και ο MERS-CoV από καμήλες σε ανθρώπους στη Σαουδική Αραβία το 2012. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, αρκετοί κοροναϊοί κυκλοφορούν στα ζώα, οι οποίοι δεν έχουν ακόμα μεταδοθεί σε ανθρώπους. Καθώς τα συστήματα επιτήρησης νοσημάτων βελτιώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι πολύ πιθανό να ανιχνευθούν περισσότεροι κοροναϊοί. Όσον αφορά τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV, το πιο πιθανό είναι ότι η μετάδοση στον άνθρωπο προήλθε από κάποιο ζώο σε αγορά ζωντανών ζώων στην Κίνα.

Ο 2019–nCoV προκαλεί αναπνευστική νόσο η οποία μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, συνήθως κατόπιν στενής επαφής με ασθενή μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον ή σε χώρο παροχής φροντίδας υγείας.

Ο 2019–nCoV μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με ασθενή, μέσω σταγονιδίων τα οποία παράγονται όταν ο ασθενής βήχει ή φτερνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από τη σίελο ή από τη ρινική κοιλότητα. Για την αποφυγή μετάδοσης είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής.

Για παράδειγμα, καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με ιατρική μάσκα, μαντήλι, το μανίκι σας ή τον λυγισμένο αγκώνα σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Πετάξτε αμέσως το μαντήλι σε κλειστό κάδο. Πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα.

Προστασία

Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, αποφύγετε την άμεση επαφή με ζωντανά ζώα ή με επιφάνειες που έχουν έρθει σε επαφή με ζώα.

Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων ζωικών προϊόντων. Κατά την διαχείριση ωμού κρέατος, γάλακτος και ζωικών εντοσθίων, θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, όπως ορίζονται από τους κανόνες ασφαλούς διαχείρισης τροφίμων, προκειμένου να αποφεύγεται η επιμόλυνση.

Τακτικό πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή νερό και σαπούνι. Το πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή με νερό και σαπούνι, σκοτώνει τον ιό εάν βρίσκεται στα χέρια μας.

Διατηρήστε αποστάσεις, τουλάχιστον 1 μέτρου, από εσάς και τους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα από ανθρώπους που βήχουν, φτερνίζονται ή έχουν πυρετό. Όταν κάποιος νοσεί από λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως 2019–nCoV, βήχει ή φτερνίζεται και παράγει μικροσταγονίδια τα οποία περιέχουν τον ιό. Εάν είστε πολύ κοντά, μπορεί να εισπνεύσετε τον ιό.

Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας. Τα χέρια αγγίζουν πολλές επιφάνειες που μπορεί να είναι μολυσμένες με τον ιό. Εάν αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας, μπορεί να μεταφέρετε τον ιό από την επιφάνεια στον εαυτό σας.

Εάν έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

Ενημερώστε τον θεράποντα ιατρό σας εάν έχετε ταξιδέψει στη Κίνα ή εάν έχετε έρθει σε επαφή με άτομα από την Κίνα ή με άτομα που έχουν επιστρέψει από πρόσφατο ταξίδι στην Κίνα, τα οποία παρουσιάζουν αναπνευστικά συμπτώματα.

Όποτε έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό, καθώς μπορεί να πάσχετε από αναπνευστική λοίμωξη ή πιο σοβαρή νόσο. Η εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων μαζί με πυρετό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες και, αναλόγως του ιστορικού ταξιδιού σας και των συνθηκών, ο 2019 –nCoVμπορεί να είναι μία από αυτές.

Εάν έχετε ήπια συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης και δεν έχετε ταξιδέψει στην Κίνα, μείνετε σπίτι μέχρι την ανάρρωση σας, τηρώντας όλους τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.

Θα πρέπει να φοράω μάσκα;

Η χρήση ιατρικής μάσκας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της εξάπλωσης ορισμένων αναπνευστικών νοσημάτων. Ωστόσο, η χρήση μάσκας από μόνη της δεν διασφαλίζει πλήρη προστασία και θα πρέπει να συνδυάζεται με τη λήψη και άλλων προστατευτικών μέτρων όπως είναι η σωστή υγιεινή των χεριών και η αποφυγή στενών επαφών.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η χρήση μάσκας συνιστάται σε άτομα που εμφανίζουν αναπνευστικά συμπτώματα (βήχα ή φτέρνισμα) ή σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα και υποψία λοίμωξης με 2019–nCoV ή σε άτομα που φροντίζουν ασθενείς για τους οποίους υπάρχει η υποψία λοίμωξης με 2019–nCoV.

Οδηγίες εφαρμογής απλής χειρουργικής μάσκας

Με αφορμή πρόσφατες αναρτήσεις στο διαδίκτυο αναφορικά με τη χρήση της απλής χειρουργικής μάσκας με δύο τρόπους ο ΕΟΔΥ τονίζει ότι:

Ο σωστός τρόπος εφαρμογής της απλής χειρουργικής μάσκας είναι ΕΝΑΣ

Η απλή χειρουργική μάσκα αποτελεί ένα φυσικό φραγμό σε υγρά και μεγάλα σταγονίδια του αναπνευστικού. Εφόσον χρησιμοποιείται σωστά προστατεύει από τη μετάδοση αναπνευστικών νοσημάτων που μεταδίδονται με σταγονίδια

Η απλή χειρουργική μάσκα πρέπει να εφαρμόζεται:

σε κάθε περίπτωση λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος

σε κάθε περίπτωση φροντίδας ασθενούς με λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος

σε κάθε περίπτωση επίσκεψης σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στη διάρκεια πανδημίας ή στην κορύφωση της εποχικής γρίπης

Οδηγίες εφαρμογής

επιλογή του σωστού μεγέθους

εφαρμογή της υγιεινής των χεριών πριν την τοποθέτηση της μάσκας

εφαρμογή της μάσκας στο πρόσωπο έτσι ώστε να καλύπτει πλήρως τη μύτη, το στόμα και το πηγούνι (σταθερά, χωρίς κενά)

πίεση του μεταλλικού στοιχείου στη ράχη της μύτης

ασφάλιση με τα κορδόνια στη μεσότητα του πίσω μέρους της κεφαλής και του λαιμού. Εάν πρόκειται για μάσκα με ελαστικούς βρόγχους αυτοί εφαρμόζονται γύρω από τα αυτιά

αποφυγή επαφής της μάσκας μετά την τοποθέτηση, αλλιώς εφαρμογή της υγιεινής των χεριών πριν και μετά την επαφή

αφαίρεση της μάσκας πιάνοντας μόνο τα κορδόνια πρώτα από κάτω και μετά από πάνω. Εάν πρόκειται για μάσκα με ελαστικούς βρόγχους αφαιρείται πιάνοντας ταυτόχρονα τους βρόγχους, προσοχή!

απόρριψη στον ειδικό κάδο για μολυσματικά αντικείμενα

εφαρμογή της υγιεινής των χεριών

αποφυγή επαναχρησιμοποίησης της μάσκας (είναι μιας χρήσης)

αφαίρεση, απόρριψη και αλλαγή στην περίπτωση που είναι ρυπαρή ή κατεστραμμένη

Οι κυριότερες έως τώρα προσπάθειες και υπό δοκιμή θεραπείες

Η αντιμετώπιση του νέου κοροναϊού μέχρι σήμερα παραμένει εστιασμένη στα συμπτώματα και είναι υποστηρικτική. Όμως περισσότερες από 70 φαρμακευτικές ουσίες και συνδυασμοί τους βρίσκονται ήδη υπό κλινική έρευνα και σταδιακά θα γίνονται γνωστά τα αποτελέσματα τους.

Οι σημαντικότερες μέχρι σήμερα εξελίξεις, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, συνοψίζονται ως εξής:

Αναστολείς ιικού πολλαπλασιασμού

Το ενδοφλέβιο αντι-ιικό ρεμδεσιβίρη είναι ευρέος φάσματος και αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των ιών που έχουν γενετικό υλικό RNA, όπως είναι ο κοροναϊός. Στις ΗΠΑ έχει ξεκινήσει διπλά τυφλή κλινική μελέτη, ώστε να καθοριστεί η αποτελεσματικότητα της ρεμδεσιβίρης σε επιβεβαιωμένα περιστατικά.

Εμβόλια

Η βασική στρατηγική εμβολιασμού έγκειται στην έγχυση ιικών αντιγόνων στον οργανισμό, ώστε να ενεργοποιηθεί η ανοσιακή απόκριση και ακολούθως η ανοσιακή μνήμη. Σχετικές κλινικές μελέτες έχουν ήδη ξεκινήσει, ωστόσο θεωρείται απίθανο να υπάρχει εμβόλιο διαθέσιμο για το ευρύ κοινό πριν την πάροδο ενός έως δύο ετών. Μια άλλη προσέγγιση είναι η έγχυση κατακερματισμένου γενετικού υλικού του ιού στον οργανισμό, το οποίο θα χρησιμοποιήσει τους μηχανισμούς μεταγραφής και μετάφρασης στα κύτταρα του ξενιστή, ώστε να παράγει τις ιικές πρωτείνες. Στη συνέχεια, το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή θα αναγνωρίσει τις ξένες ιικές πρωτείνες και έτσι θα εκλυθεί ανοσιακή απάντηση και ακολούθως ανοσιακή μνήμη. Αναμένεται ότι σχετικές κλινικές μελέτες θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο.

Πλάσμα από επιζώντες

Οι ασθενείς που έχουν ιαθεί, διαθέτουν στη κυκλοφορία του αίματος τους ειδικά αντισώματα έναντι των αντιγόνων του κοροναϊού. Θεωρείται, λοιπόν, ότι οι περισσότεροι από 30.000 ιαθέντες μέχρι σήμερα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή αντισωμάτων για βαρέως πάσχοντες.

Αντιρετροϊκά φάρμακα

Ο νέος κοροναϊός έχει γενετικό υλικό το RNA, όπως και ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Επομένως, έχει ξεκινήσει η κλινική δοκιμή εμπορικά διαθέσιμων φαρμάκων όπως ο συνδυασμός λοπιναβίρης και ριτοναβίρης και ο συνδυασμός εμτρισιταβίνης και τενοφοβίρης.

Ανθελονοσιακά φάρμακα

Το ανθελονοσιακό φάρμακο χλωροκίνη έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα σύμφωνα με τα πρώιμα αποτελέσματα κλινικής μελέτης στην Κίνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Bioscience Trends. Η φωσφορική χλωροκίνη μείωσε τη διάρκεια της λοίμωξης, μείωσε τις ημέρες της ιαιμίας, βελτίωσε την πνευμονική λειτουργία και βελτίωσε την έκβαση της πνευμονίας σε σχέση με το εικονικό φάρμακο σε δείγμα 100 ασθενών. Ο διευθυντής του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μολυσματικών Ασθενειών της Μασσαλίας και η διεθνής επιστημονική κοινότητα είναι αισιόδοξη για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιικές ιδιότητες της χλωροκίνης. Σημαντικό είναι επίσης ότι η χλωροκίνη είναι ένα φθηνό φάρμακο και άμεσα διαθέσιμο σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Πώς πραγματοποιείται ο διαχωρισμός των κρουσμάτων από τις Υγειονομικές Αρχές

Ο ορισμός έχει συνταχθεί με βάση τις οδηγίες του WHO και του ECDC και αφορά τόσο στην ανίχνευση των κρουσμάτων με υποψία λοίμωξης από το νέο κοροναϊό 2019 – nCoV όσο και στη δήλωσή τους στον ΕΟΔΥ.

Τονίζεται ότι, καθώς η επιδημία εξελίσσεται, ο ορισμός κρούσματος ενδέχεται να τροποποιηθεί.

Ύποπτο κρούσμα

Ασθενής με οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού (αιφνίδια έναρξη νόσου, με τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω συμπτώματα: βήχα, φαρυγγαλγία, δύσπνοια), με ή χωρίς ανάγκη νοσηλείας και τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω επιδημιολογικά κριτήρια, εντός των τελευταίων 14 ημερών πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων: 

Στενή επαφή με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα λοίμωξης από 2019-nCoV ή

Ιστορικό ταξιδιού σε περιοχές όπου θεωρείται ότι υπάρχει συνεχιζόμενη μετάδοση λοίμωξης από 2019- nCoV στην κοινότητα2 ή

Εργασία ή επίσκεψη σε δομή παροχής φροντίδας υγείας όπου αντιμετωπίζονταν ασθενείς με λοίμωξη από 2019-nCoV

Πιθανό κρούσμα

Ύποπτο κρούσμα με αποτέλεσμα εργαστηριακού ελέγχου για τον νέο κοροναϊό 2019-nCoV:

Αδιευκρίνιστο, ή

Θετικό, αλλά με εργαστηριακή μέθοδο που ανιχνεύει γενικά ιούς που ανήκουν στην οικογένεια των κοροναϊών και όχι ειδικά τον νέο κοροναϊό 2019-nCoV

Επιβεβαιωμένο κρούσμα

Άτομο με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη λοίμωξη από το νέο κοροναϊό 2019-nCoV, ανεξαρτήτως κλινικών συμπτωμάτων και σημείων

Ως «στενή επαφή» ορίζεται:

Άτομο με διαμονή στην ίδια οικία με ασθενή με λοίμωξη από 2019-nCoV

Άτομο με επαφή πρόσωπο με πρόσωπο ή παραμονή σε κλειστό χώρο με ασθενή με λοίμωξη από 2019-nCoV

Επαγγελματίας υγείας ή άλλο άτομο που παρείχε άμεση φροντίδα σε ασθενή με λοίμωξη από 2019-nCoV ή εργαζόμενος σε εργαστήριο που χειρίζεται κλινικά δείγματα ασθενών με λοίμωξη από 2019-nCoV

Συνταξιδιώτης στο ίδιο αεροσκάφος, ο οποίος καθόταν εντός απόστασης δύο σειρών θέσεων (προ κάθε κατεύθυνση) από τον ασθενή με λοίμωξη από 2019-nCoV, άτομα που ταξίδευαν μαζί ή φρόντισαν τον ασθενή, και μέλη του πληρώματος που εξυπηρέτησαν το συγκεκριμένο τμήμα του αεροσκάφους όπου καθόταν ο ασθενής (επί ύπαρξης σοβαρών συμπτωμάτων ή μετακινήσεων του ασθενούς εντός του αεροσκάφους, που ενδέχεται να συνεπάγονται περισσότερο εκτεταμένη έκθεση, οι επιβάτες που κάθονταν στο ίδιο τμήμα του αεροσκάφους ή ακόμη και όλοι οι επιβάτες της πτήσης μπορεί να θεωρηθούν στενές επαφές)

Ποιος μπορεί να μολυνθεί από τον ιό;

Οι άνθρωποι που ζουν ή ταξιδεύουν σε περιοχή όπου κυκλοφορεί ο ιός 2019-nCoV ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης.

Οι επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με 2019–nCoV, βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο μετάδοσης, και θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων.

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής νόσου;

Ηλικιωμένοι και άτομα με υποκείμενα νοσήματα όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής νόσου.

Εάν ταξιδεύετε…

Ο κίνδυνος για τον ταξιδιώτη θεωρείται μέτριος. Συνιστάται να αποφύγετε το ταξίδι προς περιοχές με τεκμηριωμένη συνεχιζόμενη μετάδοση COVID-19, αν δεν είναι απολύτως απαραίτητο. Έως σήμερα δεν υπάρχει εμβόλιο.

 Αν ταξιδεύετε προς περιοχές με τεκμηριωμένη συνεχιζόμενη μετάδοση COVID-19 συνιστάται:

Να πλένετε συχνά τα χέρια σας με νερό και σαπούνι.

Να αποφύγετε την επαφή με τα ζώα (ζωντανά ή νεκρά), τις αγορές ζώων και τα προϊόντα ζωικής προέλευσης (όπως μη μαγειρευμένο κρέας).

Να αποφύγετε την επαφή με ασθενείς.

Κατά την διάρκεια του ταξιδιού σας σε περιοχές με τεκμηριωμένη συνεχιζόμενη μετάδοση COVID-19 συνιστάται:

Να αναβάλετε το ταξίδι σας ενώ έχετε συμπτώματα (πυρετό ή άλλα συμπτώματα από το αναπνευστικό όπως δυσκολία στην αναπνοή, βήχα).

Να καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας με ένα χαρτομάντηλο ή με το μανίκι (όχι με το χέρι) όταν βήχετε ή φτερνίζεστε.

Να αποφύγετε την επαφή με άλλα άτομα ενώ έχετε συμπτώματα (πυρετό ή άλλα συμπτώματα από το αναπνευστικό όπως δυσκολία στην αναπνοή, βήχα).

Μετά την επιστροφή από περιοχές με τεκμηριωμένη συνεχιζόμενη μετάδοση COVID-19 συνιστάται:

Να παρακολουθήσετε την υγείας σας για 14 ημέρες.

Αν εμφανίσετε συμπτώματα (πυρετό ή άλλα συμπτώματα από το αναπνευστικό όπως δυσκολία στην αναπνοή, βήχα) 14 ημέρες μετά την επιστροφή σας, να παραμείνετε στο σπίτι και να αναζητήσετε άμεσα ιατρική φροντίδα αναφέροντας το πρόσφατο ταξίδι σας ή να γίνει επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ (210-521200, 210-5212054).

Τονίζεται ότι, καθώς η επιδημία εξελίσσεται, οι οδηγίες ενδέχεται να τροποποιηθούν. Συνιστάται σε όλους τους ταξιδιώτες πριν και μετά το ταξίδι να ενημερώνονται από τον ΕΟΔΥ (210-521200, 210-5212054) για την εξέλιξη της νόσου και τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης.

*Με πληροφορίες από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), onmed