Παροξυσμικός πόνος και αντιμετώπιση
Ο παροξυσμικός πόνος είναι μια ξαφνική και σύντομη φλεγμονή του πόνου που προέρχεται από μια χρόνια πάθηση, όπως είναι η αρθρίτιδα ή ο καρκίνος, σε κάποιον ασθενή με ελεγχόμενο χρόνιο πόνο.
Τα χαρακτηριστικά του παροξυσμικού πόνου είναι η μέτρια προς ισχυρή ένταση, η ταχεία κορύφωση (2-3 λεπτά) και η μικρή διάρκεια (μέσος όρος 60 λεπτά). Μπορεί να προκληθεί από κάποια κίνηση ή δραστηριότητα ή είναι αυτόματος και απροσδόκητος. Ο αθεράπευτος παροξυσμικός πόνος προκαλεί δυσμενέστατη επίδραση στη ψυχολογία του ασθενούς, άγχος, φόβο και ελάττωση της ποιότητας ζωής του.
Σύμφωνα με διάφορες μελέτες 95% περίπου των ασθενών με καρκινικό πόνο βιώνει καθημερινά παροξυσμικό πόνο. Από αυτούς τα 2/3 δεν έχουν ικανοποιητική αντιμετώπιση. Ο μέσος όρος επεισοδίων που συμβαίνουν καθημερινά είναι 3-4. Το 87% των ασθενών ανέφεραν ότι ο παροξυσμικός πόνος επηρεάζει δυσμενώς τη ζωή τους, τον ύπνο τους, τη δυνατότητά τους να περπατήσουν και να επικοινωνήσουν με άλλους ανθρώπους.
Ακόμα και αν έχετε καταφέρει να διαχειριστείτε τον πόνο σας με φαρμακευτική αγωγή, κατά τη διάρκεια αυτής της φλεγμονής ο πόνος γίνεται αρκετά σοβαρός, τόσο ώστε να καταφέρει να «διαπεράσει» το φάρμακο που παίρνετε.
Μερικές φορές ο επίμονος, βαθύς αυτός πόνος, έχει προφανές ερέθισμα. Εάν έχετε για παράδειγμα αρθρίτιδα στους καρπούς σας και παίζετε τένις, τότε θα μπορούσε ο πόνος να προκληθεί από την ταλάντωση της ρακέτας.
Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, οι επιθετικές κρίσεις του παροξυσμικού πόνου είναι απρόβλεπτες και έρχονται απροειδοποίητα. Τα άτομα που πάσχουν από καρκίνο, αντιμετωπίζουν μερικές φορές τέτοιες περιόδους έντονου πόνου, παρά το γεγονός ότι μπορεί να λαμβάνουν οπιοειδή φάρμακα.
Τα επεισόδια του παροξυσμικού πόνου έρχονται ξαφνικά και τυπικά διαρκούν περίπου 30 λεπτά, ενώ μπορεί να φτάσουν και τη μία ώρα. Ο πόνος μπορεί να χτυπήσει μόνο μία φορά ή μπορεί να χτυπήσει ακόμα και τρεις ή τέσσερις φορές την ημέρα.
Ο παροξυσμικός πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με την αλλαγή του φαρμάκου, με την αποφυγή των ερεθισμάτων που γνωρίζετε ότι τον προκαλούν και με εναλλακτικές τεχνικές ανακούφισης πόνου.
Αιτίες και ερεθίσματα
Ο παροξυσμικός πόνος επηρεάζει τους ανθρώπους που πάσχουν από χρόνιες καταστάσεις πόνου. Είναι συχνός σε άτομα που πάσχουν από καρκίνο, αλλά μπορεί ακόμα να εμφανιστεί σε άτομα με:
• αρθρίτιδα
• ινομυαλγία
• πόνο στην πλάτη
• σκλήρυνση κατά πλάκας
Τα επεισόδια του παροξυσμικού πόνου συχνά ξεκινούν απροσδόκητα. Ο πόνος μπορεί να προκληθεί από κάτι που μοιάζει φαινομενικά ακίνδυνο όπως ο βήχας ή το φτάρνισμα.
Αλλες πιθανές αιτίες παροξυσμικού πόνου περιλαμβάνουν:
• στρες
• ασθένεια
• περπάτημα και άλλες μορφές άσκησης
Μερικές φορές μπορεί να βιώσετε τον παροξυσμικό πόνο αν γίνετε ανεκτικοί στα φάρμακα που παίρνετε για τον πόνο. «Ανοχή στα φάρμακα» σημαίνει πως για να αισθανθείτε την ανακούφιση που αισθανόσασταν πριν για τον πόνο, θα πρέπει να παίρνετε όλο και μεγαλύτερη δόση φαρμάκου. Μπορεί επίσης να αισθανθείτε παροξυσμικό πόνο αν τύχει να περάσει η επίδραση του φαρμάκου που έχετε πάρει, προτού έρθει η ώρα να πάρετε την επόμενη δόση.
Μερικές φορές ο επίπονος πόνος δεν έχει προφανές ερέθισμα.
Φάρμακα και δοσολογία
Προτού μπορέσετε να αντιμετωπίσετε τον παροξυσμικό πόνο, θα πρέπει να βεβαιωθείτε πως ο χρόνιος πόνος σας είναι σωστά διαχειρίσιμος από πλευράς σας. Η ανακούφιση του πόνου σας μπορεί να γίνει με μη-οπιοειδή φάρμακα, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη). Ο πιο σοβαρός χρόνιος πόνος αντιμετωπίζεται με οπιοειδή παρατεταμένης αποδέσμευσης, που διαρκούν 8 έως 12 ώρες.
Επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν το μακροχρόνιο φάρμακο που παίρνετε δεν ελέγχει επαρκώς τον πόνο σας. Μπορεί να χρειαστεί να αυξήσετε τη δόση, για να ανακουφιστείτε από τον πόνο ή να πρέπει να ενσωματώσετε στην αγωγή σας νέες θεραπείες.
Για να βοηθήσετε τον γιατρό σας να καταλάβει καλύτερα τον πόνο που βιώνετε, κρατήστε ένα αρχείο των επεισοδίων του πόνου σας. Καταγράψτε πότε ξεκινά ο πόνος, πόσο διαρκεί και τι τον προκαλεί.
Για να αντιμετωπίσετε τα επεισόδια του παροξυσμικού πόνου μπορείτε να πάρετε ένα «φάρμακο διάσωσης». Αυτό σημαίνει να πάρετε ένα αναλγητικό που λειτουργεί γρήγορα και διαρκεί για σύντομο χρονικό διάστημα. Συνήθως ο παροξυσμικός πόνος αντιμετωπίζεται με ένα οπιοειδές βραχείας δράσης που είναι 5 έως 20% της δόσης που παίρνετε κανονικά για να διαχειριστείτε τον χρόνιο πόνο. Θα πρέπει να πάρετε αυτό το φάρμακο αμέσως μόλις ξεκινήσουν τα συμπτώματα του πόνου. Ενα τέτοιο φάρμακο είναι η φεντανύλη. Πρόκειται για ένα οπιοειδές που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά με τη μορφή στοματικού τροχίσκου (γλειφιτζούρι) και υπογλώσσιου δισκίου.
Ο γιατρός σας θα πρέπει να προσαρμόσει το φάρμακο για τον παροξυσμικό πόνο και να σας καθορίσει τη δοσολογία. Επειδή ο πόνος σας μπορεί να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, ελέγξτε το με το γιατρό σας περιοδικά για να δείτε αν πρέπει να προσαρμόσετε ανάλογα τη θεραπεία σας.
Αποτρέψτε μια έξαρση του πόνου
Ενας αποτελεσματικός τρόπος για να αποφύγετε τον παροξυσμικό πόνο είναι να αποφύγετε οτιδήποτε γνωρίζετε ότι τον προκαλεί.
Εάν έχετε αρθρίτιδα και πληκτρολογείτε σε πληκτρολόγιο ο πόνος στον καρπό σας επιδεινώνεται. Χρησιμοποιήστε ένα στήριγμα του καρπού σας ή ένα εργονομικό πληκτρολόγιο. Εάν ο βήχας σας προκαλεί έξαρση του πόνου, πάρτε ένα κατασταλτικό για το βήχα. Εάν η σωματική δραστηριότητα προκαλεί τον πόνο σας, μπορεί να χρειαστείτε μια εναλλαγή περιόδων άσκησης με ανάπαυση.
Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε εναλλακτικές τεχνικές ανακούφισης του πόνου τόσο για την πρόληψη όσο και για τη διαχείριση του παροξυσμικού πόνου όπως:
• βελονισμό
• θεραπεία μασάζ
• τεχνικές χαλάρωσης όπως η βαθιά αναπνοή και ο διαλογισμός
• Tai Chi
• γιόγκα
• εναλλαγή ζεστού-κρύου
Εάν κάποιος πάσχει από καρκίνο, ο παροξυσμικός πόνος θα μπορούσε να είναι μια ένδειξη πως η ασθένεια έχει προχωρήσει. Ισως να χρειαστεί μια χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία ή άλλες θεραπείες για να συρρικνωθεί ο όγκος και να ανακουφιστεί ο πόνος.
Επιπλοκές
Ο παροξυσμικός πόνος μπορεί να προκαλέσει πολύ άγχος και αγωνία. Μπορεί να διαταράξει την καθημερινή ρουτίνα σας και να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής σας.
Οι επιπλοκές του παροξυσμικού πόνου περιλαμβάνουν:
• μειωμένη κινητικότητα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ασθενείς μυς, δύσκαμπτες αρθρώσεις, δυσκοιλιότητα, πνευμονία και θρόμβους αίματος
• κατάθλιψη και άγχος
• μοναξιά
• συχνότερες επισκέψεις σε γιατρούς και νοσοκομεία.