Το στρες στην παιδική ηλικία επηρεάζει τα σπερματοζωάρια του αγοριού – Τι επίπτωση θα έχει στα παιδιά του

Νέα έρευνα στην επιγενετική αποκαλύπτει πως το στρες που μπορεί να βίωσε κάποιος στην παιδική του ηλικία αποτυπώνεται και παραμένει στα σπερματοζωάρια. Τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για τα παιδιά του;

Οι πατεράδες ενδέχεται να φέρουν ίχνη του παιδικού τραύματος και του στρες που βίωσαν στην παιδική ηλικία στα σπερματοζωάρια τους, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Έως τώρα μελέτες είχαν δείξει πως υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στο παιδικό στρες και την επιγενετική και την ανάπτυξη των παιδιών.

Η νέα έρευνα, όμως, που δημοσιεύθηκε στις 3 Ιανουαρίου στο περιοδικό Molecular Psychiatry, εξέτασε την «επιγενετική» των σπερματοζωαρίων των πατεράδων που είχαν εκτεθεί σε υψηλό στρες στην παιδική τους ηλικία.

Πώς το στρες στην παιδική ηλικία επηρεάζει τα σπερματοζωάρια

Η επιγενετική έχει να κάνει με το πώς διαβάζεται το DNA — το σχέδιο που χρησιμοποιείται για να κατασκευαστούν οι πρωτεΐνες και τα μόρια που απαρτίζουν το σώμα μας. Η επιγενετική δεν αλλάζει τον υποκείμενο κώδικα του DNA, αλλά τροποποιεί το ποια γονίδια μπορούν να ενεργοποιηθούν.

Έρευνες δείχνουν ότι οι εμπειρίες και το περιβάλλον των ανθρώπων μπορούν να αφήσουν ίχνη αυτών των «επιγενετικών αλλαγών» στο DNA, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να τροποποιήσουν τη δραστηριότητα των γονιδίων.

«Η επιγενετική ουσιαστικά λέει ποια γονίδια είναι ενεργά», δήλωσε ο Φινλανδός επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Jetro Tuulari, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Κλινικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Τουρκού στη Φινλανδία. Η εργασία αυτή προσθέτει δεδομένα στο σώμα των μελετών που διερευνούν αν οι εμπειρίες που βίωσαν οι γονείς κατά τη διάρκεια της ζωής τους μπορούν να μεταδοθούν στις μελλοντικές γενιές μέσω αυτών των επιγενετικών αλλαγών.

«Το να κατανοήσουμε την κληρονομικότητα μέσω των γονιδίων και του DNA είναι ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία που μπορούμε να κατανοήσουμε για τη βιολογία», δήλωσε ο Tuulari σύμφωνα με το Live Science. «Τώρα κάνουμε έρευνα που θέτει το ερώτημα αν έχουμε μια πλήρη εικόνα».

Η νέα μελέτη ανέλυσε τα σπερματοζωάρια από 58 άτομα, και εξέτασε δύο τύπους επιγενετικών δεικτών: τη μεθυλίωση του DNA και το μικρό μη κωδικοποιητικό RNA (ncRNA).

Η μεθυλίωση του DNA είναι μια χημική αντίδραση που προσθέτει μια ετικέτα στο DNA. Όταν το DNA μεθυλιώνεται, το σώμα μπορεί να το διαβάσει ως σήμα για να αλλάξει τον τρόπο που διαβάζεται ένα γονίδιο — για παράδειγμα, να το απενεργοποιήσει.

Το μικρό μη κωδικοποιητικό RNA (ncRNA) έχει παρόμοιο αποτέλεσμα στα γονίδια, εκτός του ότι αντί να επισημάνει το ίδιο το μόριο του DNA, μπορεί να παρεμβαίνει στον τρόπο που το σώμα διαβάζει το RNA, ένα γενετικό «ξαδελφάκι» του DNA που μεταφέρει τις οδηγίες από τον πυρήνα στο κύτταρο.

Η σχέση του παιδικού στρες με τις επιγενετικές αλλαγές στα σπερματοζωάρια

Οι πατεράδες, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν στην ηλικία των 30 και 40 ετών, επιλέχθηκαν μέσω της μελέτης FinnBrain Birth Cohort, μιας μελέτης του Πανεπιστημίου του Τουρκού για πάνω από 4.000 οικογένειες που εξετάζει τους περιβαλλοντικούς και τους γενετικούς παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν την ανάπτυξη των παιδιών.

Για να μετρήσουν το άγχος στην παιδική ηλικία των συμμετεχόντων, η ομάδα χρησιμοποίησε την Κλίμακα Τραύματος και Δυσφορίας (TADS), ένα καθιερωμένο ερωτηματολόγιο που ρωτά τους ανθρώπους για τις αναμνήσεις τους σχετικά με συναισθηματική ή σωματική παραμέληση, καθώς και συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση.

Αυτές οι βαθμολογίες στην κλίμακα TADS κατηγοριοποιήθηκαν είτε ως χαμηλές (0 έως 10), που σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες είχαν σχετικά λίγες αναμνήσεις με τραύμα και στρες στην παιδική ηλικία, είτε ως υψηλές (πάνω από 39), που σημαίνει ότι θυμούνταν πολλά τραυματικά γεγονότα.

Οι επιγενετικές αλλαγές στα σπερματοζωάρια των ανδρών με υψηλό στρες στην παιδική ηλικία;

Η ανάλυση αποκάλυψε ότι τα σπερματοζωάρια των ανδρών με υψηλές βαθμολογίες είχαν ένα διαφορετικό επιγενετικό προφίλ σε σύγκριση με τα σπερματοζωάρια των ανδρών που ανέφεραν λιγότερο τραύμα. Αυτό το μοτίβο παρέμεινε και αφού οι ερευνητές εξέτασαν αν οι διαφορές θα μπορούσαν να αποδοθούν σε άλλους παράγοντες, όπως η κατανάλωση αλκοόλ ή το κάπνισμα, οι οποίοι είναι επίσης γνωστοί για το πώς επηρεάζουν το επιγενώμα (epigenome).

Η ανακάλυψη οποιωνδήποτε συσχετισμών μεταξύ αυτών των στρεσογόνων καταστάσεων και της επιγενετικής είναι «απολύτως συναρπαστική», είπε ο Tuulari, επειδή το στρες συνέβη νωρίς στη ζωή των ανδρών. Αυτό υποδηλώνει ότι οι επιγενετικές αλλαγές επιβίωσαν με την πάροδο του χρόνου, παρά τα δεκαετίες που έχουν περάσει από τα γεγονότα που αρχικά θα τα είχαν προκαλέσει.

Εντυπωσιακά — όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενες μελέτες από άλλες ερευνητικές ομάδες — οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα συγκεκριμένο μόριο μικρού μη κωδικοποιητικού RNA εκφράστηκε διαφορετικά σε εκείνους που είχαν βιώσει έντονο άγχος ως παιδιά. Αυτό το μόριο, γνωστό ως hsa-mir-34c-5p, τράβηξε την προσοχή τους επειδή είχε προηγουμένως αποδειχθεί ότι τροποποιεί την ανάπτυξη του εγκεφάλου των ποντικών στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής τους.

Οι ερευνητές σημείωσαν επίσης διαφορετικά προφίλ μεθυλίωσης του DNA γύρω από δύο γονίδια, τα CRTC1 και GBX2. Αυτό προκάλεσε έκπληξη στην ομάδα, καθώς αυτά τα γονίδια έχουν επίσης συνδεθεί με την πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου σε άλλες μελέτες, κυρίως σε ζώα.

Συνολικά, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι αυτές οι επιγενετικές αλλαγές μπορεί να τροποποιούν την πρώιμη ανάπτυξη, εφόσον μεταδοθούν από τον γονέα στο απόγονο, όπως υπέθεσε ο Tuulari.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αυτός ο τομέας έρευνας βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Η παρατήρηση επιγενετικών αλλαγών στα σπερματοζωάρια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτές οι αλλαγές μεταδίδονται στα παιδιά. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές εργάζονται σκληρά για να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, είπε ο Tuulari.

Δεν έχει επιβεβαιωθεί ότι οι επιγενετικές αλλαγές μπορούν να μεταδοθούν από έναν ανθρώπινο γονέα στα παιδιά τους, είπε. «Έχουν ωστόσο αποδειχθεί σε πειραματικά μοντέλα ζώων, περιλαμβανομένων των σκουληκιών και των ποντικών».

Επομένως, είναι πολύ νωρίς για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα σχετικά με την επίδραση που έχει το πατρικό στρες στην υγεία του παιδιού, είπε ο Tuulari. Δεν είναι επίσης σαφές αν οι επιγενετικές αλλαγές που έχουμε παρατηρήσει θα έχουν τελικά θετική, αρνητική ή ουδέτερη επίδραση, πρόσθεσε.

Επιγενετικές αλλαγές: Οι συνέπειες στα παιδιά

Παρ’ όλα αυτά, τα ευρήματα «προσθέτουν βάρος στα στοιχεία» ότι οι εμπειρίες ζωής μπορούν να αλλάξουν την επιγενετική των ανθρώπινων σπερματοζωαρίων, δήλωσε ο βρετανός Richard Jenner, καθηγητής μοριακής βιολογίας στο University College London, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Θα φανεί αν αυτές οι επιγενετικές αλλαγές είναι σημαντικές είπε ο Jenner. Θα ήταν καλό η μελέτη να επαναληφθεί με μεγαλύτερο δείγμα. Στην τρέχουσα μελέτη, παράγοντες όπως η ηλικία και οι διατροφικές συνήθειες των ανδρών θα μπορούσαν να έχουν αμβλύνει τα αποτελέσματα, οπότε αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν να μελετηθούν περαιτέρω, είπε.

Στο μεταξύ, μπορούμε μόνο να υποθέσουμε αν αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν, στο μέλλον, να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν την υγεία ενός παιδιού του οποίου ο γονέας υπήρξε εκτεθειμένος σε παιδικό τραύμα και στρες, κατέληξε. «Ο χρόνος θα δείξει», είπε ο Jenner.

Το άρθρο συνοπτικά

• Πατεράδες που υπήρξαν εκτεθειμένοι σε υψηλό παιδικό στρες παρουσίασαν διαφορετικούς επιγενετικούς δείκτες στα σπερματοζωάρια τους.
• Η μελέτη επικεντρώνεται σε δύο τύπους επιγενετικών αλλαγών: τη μεθυλίωση του DNA και το μικρό μη κωδικοποιητικό RNA (ncRNA).
• Οι επιγενετικές αλλαγές ενδέχεται να επηρεάσουν την ανάπτυξη των απογόνων, αν και απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για να επιβεβαιωθεί η κληρονομικότητά τους.
• Τα αποτελέσματα δεν επιβεβαιώνουν ότι αυτές οι αλλαγές μεταδίδονται από πατέρα σε παιδί, αλλά η έρευνα σε ζώα έχει δείξει συσχέτιση.

Πηγή: oloygeia.gr

https://www.oloygeia.gr/diatrofi/diavitis-7-froyta-me-chamilo-glykaimiko-deikti-poy-den-epireazoyn-to-sakcharo/