Ο βαθύς ύπνος μπορεί να κρατήσει μακριά 2 σοβαρά προβλήματα υγείας, σύμφωνα με νέες μελέτες

Ο βαθύς ύπνος μπορεί να είναι το «κλειδί» για την πρόληψη σοβαρών ασθενειών. Νέα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να συνδεθεί με την ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ. Μάλιστα, μια μελέτη δείχνει ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να υπονομεύει την ικανότητα του εγκεφάλου να κρατά μακριά τις ενοχλητικές σκέψεις.

Ο βαθύς ύπνος καθαρίζει το μυαλό από τα απόβλητα και κρατά μακριά 2 μεγάλα προβλήματα υγείας

Ο βαθύς ύπνος καθαρίζει το μυαλό από τα απόβλητα με τον ίδιο τρόπο που ένα «πλυντήριο πιάτων» καθαρίζει τα βρώμικα πιάτα και τα ποτήρια, όπως υποδηλώνουν πρόσφατες έρευνες και άλλα στοιχεία.

Έτσι προστατεύει από δύο σημαντικά προβλήματα υγείας, καθώς:

• περιορίζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ και
• κρατά μακριά τις δυσάρεστες αναμνήσεις αποτρέποντας την κατάθλιψη.

Τα ευρήματα προσφέρουν επίσης πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα υπνωτικά χάπια μπορεί να διαταράξουν το σύστημα «καθαρισμού του εγκεφάλου», πιθανώς επηρεάζοντας τη γνωστική λειτουργία των ανθρώπων μακροπρόθεσμα.

«Είναι σαν να ενεργοποιείτε ένα πλυντήριο πιάτων πριν κοιμηθείτε και να ξυπνάτε με καθαρό μυαλό»

Η καθηγήτρια Maiken Nedergaard του Πανεπιστημίου του Rochester και του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι η νορεπινεφρίνη (ένας νευροδιαβιβαστής και ορμόνη) ενεργοποιεί τα αιμοφόρα αγγεία δημιουργώντας αργούς παλμούς ωθώντας το περιβάλλον εγκεφαλονωτιαίο υγρό να απομακρύνει τα απόβλητα. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι ένα διαυγές υγρό που παράγεται και κυκλοφορεί φυσιολογικά μέσα στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.

«Είναι σαν να ενεργοποιείτε το πλυντήριο πιάτων πριν ξαπλώσετε για ύπνο και στη συνέχεια να ξυπνάτε με καθαρό μυαλό… Ουσιαστικά μελετάμε πώς λειτουργεί αυτή η διαδικασία και προσπαθούμε να ορίσουμε τον αποκαταστατικό ύπνο με βάση αυτόν τον καθαρισμό των αποβλήτων του εγκεφάλου», είπε η ειδικός.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο εγκέφαλος διαθέτει ένα σύστημα απομάκρυνσης αποβλήτων – το γλυμφατικό σύστημα – το οποίο διευκολύνει την κίνηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο απομακρύνοντας τα απόβλητα.

Η διαδικασία βοηθά στην απομάκρυνση τοξικών πρωτεϊνών που σχηματίζουν κολλώδεις πλάκες, οι οποίες συνδέονται με νευρολογικές διαταραχές, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι, μέχρι σήμερα, δεν ήταν σαφές τι είναι αυτό που καθοδηγεί αυτό το σύστημα.

Τι έδειξε μελέτη για τον καθαρισμό των αποβλήτων του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του βαθέως ύπνου

Για να βρουν στοιχεία, η Nedergaard και η ομάδα της εξέτασαν τι συμβαίνει στους εγκεφάλους των ποντικών, όταν κοιμούνται. Η ομάδα εστίασε στη σχέση μεταξύ της νορεπινεφρίνης και της ροής του αίματος κατά τον βαθύ ύπνο. Διαπίστωσαν ότι τα κύματα νορεπινεφρίνης συσχετίζονται με διακυμάνσεις στον όγκο του αίματος του εγκεφάλου – υποδηλώνοντας ότι η νορεπινεφρίνη πυροδοτεί έναν ρυθμικό παλμό στα αιμοφόρα αγγεία.

Στη συνέχεια οι ερευνητές συνέκριναν τις αλλαγές στον όγκο του αίματος με τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Η ροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού κυμαίνεται ανάλογα με τις μεταβολές του όγκου του αίματος, υποδηλώνοντας ότι τα αγγεία λειτουργούν ως αντλίες για την προώθηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού για την απομάκρυνση των αποβλήτων.

Η Natalie Hauglund του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Μπορείτε να σκεφτείτε τη νοραδρεναλίνη ως [τον] μαέστρο μιας ορχήστρας. Υπάρχει μια αρμονία στη συστολή και τη διαστολή των αρτηριών, η οποία στη συνέχεια καθοδηγεί το εγκεφαλονωτιαίο υγρό μέσω του εγκεφάλου για την απομάκρυνση των αποβλήτων».

Η Hauglund δήλωσε ότι ήθελε να κατανοήσει εάν όλα τα είδη ύπνου έχουν παρόμοια αποτελέσματα. Για να το διαπιστώσει, η ερευνητική ομάδα χορήγησε ζολπιδέμη, ένα κοινό φάρμακο για την προώθηση του ύπνου, σε ποντικούς. «Εάν οι άνθρωποι δεν αποκομίζουν τα πλήρη οφέλη του ύπνου, θα πρέπει να το γνωρίζουν, ώστε να μπορούν να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις».

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα κύματα νοραδρεναλίνης κατά τη διάρκεια του βαθέως ύπνου ήταν 50% χαμηλότερα στους ποντικούς που έλαβαν ζολπιδέμη σε σύγκριση με τους ποντικούς που είχαν κοιμηθεί με φυσιολογικό τρόπο. Αν και οι ποντικοί που έλαβαν ζολπιδέμη κοιμήθηκαν πιο γρήγορα, η μεταφορά υγρών στον εγκέφαλο μειώθηκε κατά περισσότερο από 30%.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα ευρήματά τους υποδηλώνουν ότι τα υπνωτικά φάρμακα μπορεί να διαταράξουν την διαδικασία απομάκρυνσης των αποβλήτων, η οποία εξαρτάται από τη νορεπινεφρίνη, κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Η Hauglund δήλωσε: «Όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν υπνωτικά χάπια, και είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε αν αυτός είναι ένας υγιεινός ύπνος. Εάν οι άνθρωποι δεν λαμβάνουν όλα τα οφέλη του ύπνου, θα πρέπει να το γνωρίζουν, ώστε να μπορούν να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.

Τώρα που ξέρουμε ότι η νορεπινεφρίνη οδηγεί στον καθαρισμό του εγκεφάλου, ίσως μπορέσουμε να βρούμε τρόπους να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να αποκτήσουν έναν βαθύ και αποκαταστατικό ύπνο».

Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου

Η έλλειψη ύπνου μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στον εγκέφαλο από το αίσθημα νωθρότητας. Θα μπορούσε να σαμποτάρει την ικανότητα του εγκεφάλου να απομακρύνει ενοχλητικές σκέψεις. Όσοι υποφέρουν από ανεπάρκεια ύπνου μπορεί να διαπιστώσουν ότι η άμυνα του εγκεφάλου κατά των ανεπιθύμητων αναμνήσεων εξασθενεί, λένε οι ειδικοί.

Μια άλλη νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, διαπίστωσε ότι η στέρηση ύπνου εξασθενεί την άμυνα του εγκεφάλου κατά των ανεπιθύμητων αναμνήσεων, επιτρέποντάς τους να πλημμυρίζουν το μυαλό.