ΟΣΕ: Ο σχεδιασμός για την ασφάλεια του σιδηροδρόμου και τον καθαρισμό του δικτύου – Τα μέτρα που «τρέχουν» μετά τα τελευταία περιστατικά

Με το βλέμμα στραμμένο στην ενίσχυση της ασφάλειας των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών, και με στόχο να αντιμετωπιστούν οι χρόνιες παθογένειες του συστήματος, έπειτα και από τα τελευταία περιστατικά που έθεσαν σε κίνδυνο, για ακόμη μία φορά, ανθρώπινες ζωές, η νέα διοίκηση του ΟΣΕ, που ανέλαβε τον φετινό Απρίλιο, προχωρά στην επίσπευση της εισήγησης και της λήψης άμεσων μέτρων.

Της Κωνσταντίνας Χαϊνά

Μέσα σε δύο ημέρες, σημειώθηκαν δύο πολύ σοβαρά και επικίνδυνα περιστατικά στον σιδηρόδρομο, όπως η παραλίγο μετωπική σύγκρουση δύο συρμών του Προαστιακού, η οποία αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή το πρωί της Παρασκευής και προκάλεσε και την παρέμβαση της Δικαιοσύνης, της ΡΑΣ και του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), ενώ το Σάββατο, από τύχη δεν υπήρξε τραυματισμός των μηχανοδηγών που εκτελούσαν το δρομολόγιο Χαλκίδα – Αθήνα, όταν η αμαξοστοιχία προσέκρουσε σε πεσμένα δέντρα κοντά στις Αφίδνες και ο κορμός «μπήκε» μέσα στην καμπίνα.

Οι συστάσεις του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και η συνάντηση με τον ΟΣΕ

Μέσω των παραπάνω συμβάντων, αναδείχθηκαν για ακόμη μία φορά τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν στον σιδηρόδρομο, και ακολούθησε -πάλι-, ένα «μπαλάκι» ευθυνών, για τον καθαρισμό του σιδηροδρομικού δικτύου. Με αφορμή αυτό, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ (Εθνικός Οργανισμός Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών) έβαλε ουσιαστικά ένα τέλος στην συγκεκριμένη συζήτηση, επισημαίνοντας, σύμφωνα με σχετικό έγγραφο που έχει αναρτηθεί στην «Διαύγεια», πως «την τελευταία περίοδο έχει παρατηρηθεί αύξηση των συμβάντων που έχουν ως αιτία τον ανεπαρκή καθαρισμό του σιδηροδρομικού δικτύου και δη την απομάκρυνση δέντρων και κλαδιών σε απόσταση ασφαλείας κατ΄ ελάχιστον 10 μέτρων εκατέρωθεν της σιδηροδρομικής γραμμής.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και το σοβαρό συμβάν του Σαββάτου 14/9/24 όταν δέντρο έπεσε πάνω στη μηχανή αμαξοστοιχίας στην περιοχή Αφιδνών. Ανεξαρτήτως ευθύνης καθαρισμού και αν αυτή ανήκει στον ΟΣΕ ή στη Γενική Διεύθυνση Δασών ή οποιονδήποτε άλλο δημόσιο φορέα, καλούνται οι υπεύθυνοι του ΟΣΕ σε συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς να προβούν σε άμεσο, πλήρη και αποτελεσματικό έλεγχο του συνόλου του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου και να προβούν σε καθαρισμό όλων των επικίνδυνων για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων σημείων από δένδρα, κλαδιά και άλλα τυχόν φερτά υλικά. Ο έλεγχος και ο καθαρισμός οφείλει να συμβεί το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως τις 31/10/2024, και κατόπιν να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και δη κατ’ ελάχιστον μια φορά κάθε μήνα».

Έπειτα από την σύσταση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για τον επείγοντα καθαρισμό της σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία, όπως αναφέρεται σε νέο σχετικό έγγραφο που αναρτήθηκε στην «Διαύγεια», «απευθύνεται σε όλους τους αρμόδιους φορείς και δεν υποδηλώνει υπαιτιότητα του ΟΣΕ για την σημερινή κατάσταση, και ζητά όλοι οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς να συνεργαστούν στην κατεύθυνση του άμεσου καθαρισμού της γραμμής, προγραμματίστηκε την επόμενη εβδομάδα, συνάντηση στην έδρα του ΟΣΕ, στην οποία θα τεθούν επί τάπητος όλα τα πρακτικά ζητήματα, και θα αποφασισθεί η παράταση του χρονοδιαγράμματος καθαρισμού, ο οποίος δεν θα μπορεί να έχει ολοκληρωθεί στην αυστηρή και πολύ σύντομη προθεσμία που δόθηκε έως 31.10.2024».

«Το συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ σε συνέχεια της συνάντησης θα εκδώσει νέο πρακτικό στο οποίο θα περιγράφονται οι ενέργειες που αποφασίσθηκαν και θα τροποποιήσει άμεσα το χρονοδιάγραμμα, λαμβάνοντας υπόψιν τις πρακτικές δυσκολίες του εγχειρήματος, το οποίο και θα δημοσιεύσει άμεσα» αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο που έχει αναρτηθεί στην «Διαύγεια».

Τα μέτρα που εισηγείται και λαμβάνει ο ΟΣΕ

Συστήνεται νέα Διεύθυνση Πρασίνου και Περιβάλλοντος

Πριν από την παρέμβαση των αρμόδιων Αρχών, η νέα διοίκηση του ΟΣΕ, με πρόεδρο τον κ. Γιάννο Γραμματίδη, είχε ήδη εκπονήσει ένα σχέδιο που περιλάμβανε ένα πλέγμα μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας του δικτύου και των επιβατών που καθημερινά μετακινούνται με τρένο. Ωστόσο, τα πρόσφατα γεγονότα οδήγησαν την διοίκηση να επισπεύσει την λήψη των μέτρων για την αποτροπή ανάλογων περιστατικών στο μέλλον.

«Το σχέδιο προϋπήρχε, απλά δεν είχαμε προλάβει να το παρουσιάσουμε. Δεν θέλουμε να απορροφηθούμε στο τι έγινε μέχρι σήμερα, διότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, και κακώς συνέβησαν όλα αυτά. Αυτό που επιθυμούμε ως νέα διοίκηση είναι να αντιμετωπίσουμε τις χρόνιες παθογένειες του συστήματος προκειμένου να μπει ένα τέλος και να μην εμφανίζονται παρόμοια συμβάντα ξανά στο μέλλον» αναφέρει ο πρόεδρος του ΟΣΕ στο enikos.gr.

Με ιδιαίτερη έμφαση στο περιβάλλον και την βλάστηση στο σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και στα σημεία που «πάσχει» το σύστημα, προκειμένου να σταθεί ο ΟΣΕ περιβαλλοντικά και κοινωνικά στο ύψος των περιστάσεων, ο κ. Γραμματίδης επισημαίνει στο enikos.gr πως εισηγήθηκε και θα προχωρήσει στην άμεση λήψη επιπρόσθετων μέτρων.

«Για το 2024 έχουμε ξοδέψει 800.000 ευρώ με εργολαβίες που κάνουμε σε όλη την Ελλάδα, και αφορά μόνο το κομμάτι της βλάστησης, η οποία δεν είναι μόνο μέσα στους σιδηροδρομικούς διαδρόμους, δηλαδή κατά μήκος των γραμμών, αλλά και σε άλλα σημεία, όπως σε σταθμούς οι οποίοι μπορεί να είναι ενεργοί/ανενεργοί. Έχουμε αιτήματα από κοινότητες και δήμους για να κάνουμε καθαρισμούς, γιατί αυτό είναι απαραίτητο και για το περιβάλλον, λόγω π.χ κινδύνου πυρκαγιάς και ανταποκρινόμαστε σχεδόν άμεσα σε όλα τα αιτήματα σε όλη τη χώρα.

Ωστόσο, σκεφτήκαμε, πως εφόσον το συγκεκριμένο αντικείμενο είναι τόσο μεγάλο, αντί να έχουμε την Διεύθυνση Γραμμής, που ασχολείται μόνο με τις γραμμές, τα προβλήματα και τις κατασκευές, είπαμε να απομονώσουμε αυτό το κομμάτι και να κάνουμε μία αυτόνομη Διεύθυνση που την ευθύνη θα έχει ο Διευθύνων Σύμβουλος. Η νέα Διεύθυνση, θα αποτελείται από δύο Υπηρεσίες, την Υπηρεσία Πρασίνου και την Υπηρεσία Περιβάλλοντος, τη διεύθυνση των οποίων θα αναλάβουν ένας γεωπόνος κι ένας περιβαλλοντολόγος αντίστοιχα. Πλέον η πρόταση είναι έτοιμη και θα τεθεί στο διοικητικό συμβούλιο την Πέμπτη, και από την επόμενη ημέρα θα αλλάξει το οργανόγραμμα του Οργανισμού και θα γίνει κανόνας».

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΣΕ, κ. Παναγιώτης Τερεζάκης, εξήγησε στο enikos.gr, πως η νέα διεύθυνση Πρασίνου και Περιβάλλοντος, «ουσιαστικά είναι η εξέλιξη της διαχείρισης του πρασίνου που είχαμε η οποία ήταν κατακερματισμένη σε διάφορα τμήματα. Οι συνθήκες σήμερα, απαιτούν μία κεντρική διαχείριση του θέματος. Η νέα Διεύθυνση θα είναι σαν ενιαίος συντονισμός σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο με επιστήμονες που είναι οι αρμόδιοι για να μας υποδείξουν πώς ελέγχουμε την βλάστηση. Θέλουμε πλέον κάτι πιο αποτελεσματικό. Θα γίνεται ο συντονισμός σε πανελλαδικό επίπεδο και η συνεννόηση με τα δασαρχεία από έναν άνθρωπο του Οργανισμού που θα είναι υπεύθυνος να συνεννοείται με όλες τις υπηρεσίες. Σκοπός είναι με τα μέτρα που λαμβάνουμε να έχουν ως αποτέλεσμα να μην ξανασυμβεί ανάλογο περιστατικό».

Αυτόνομο και ανεξάρτητο δικαίωμα στον ΟΣΕ για τον καθαρισμό του σιδηροδρόμου

Επίσης, ο κ. Γραμματίδης, πρότεινε την νομοθέτηση μίας διάταξης που θα δίνει το αυτόνομο και ανεξάρτητο δικαίωμα στον ΟΣΕ, να προχωράει σε καθαρισμό σε οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας έχει ακίνητο δικό του, είτε είναι δίπλα από τις γραμμές, είτε σε σταθμούς, είτε σε σιδηροδρομικά πάρκα, όπου εκεί «ανεξάρτητα από το εάν το δίκτυο είναι καταργημένο ή όχι, όπως π.χ. στην Πελοπόννησο, είτε είναι ενεργό, να μπορούμε μόνοι μας, χωρίς την συνδρομή οποιασδήποτε άλλης αδείας ή υπηρεσίας, να επεμβαίνουμε για την προστασία των συγκοινωνιών, για την αποφυγή πυρκαγιών ή άλλων ατυχημάτων. Επιπρόσθετα, φέρνουμε κάτι καινούριο στον Οργανισμό, το λεγόμενο ESG, που έχουμε φέρει ειδικούς συμβούλους, ώστε περιβαλλοντικά και κοινωνικά να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων».

Δημιουργία Επιτροπής Αποδοχών, Επιτροπής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Επιτροπής Ελέγχου

Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με τον κ. Γραμματίδη, η νέα διοίκηση ξεκίνησε τον εκσυγχρονισμό του Οργανισμού με την δημιουργία Επιτροπής Αποδοχών, Επιτροπής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Επιτροπής Ελέγχου που κύριο μέλημά τους είναι ο συνεχής έλεγχος της ίδιας της διοίκησης, η συμμόρφωση τού Οργανισμού σε σύγχρονες αρχές εταιρικής διακυβέρνησης και το άνοιγμά του στην κοινωνία μέσα από κοινωνικές και πολιτιστικές δράσεις. «Όλα αυτά, δεν είχαν γίνει ποτέ. Εμείς είπαμε ότι αλλάζουμε πλέον την μορφή του Οργανισμού, υιοθετώντας καινούριες, σύγχρονες και καινοτόμες μεθόδους, όπως κάθε άλλη σύγχρονη εταιρεία. Αυτά τα αποτελέσματα εκτιμώ ότι θα τα δούμε πολύ σύντομα, γιατί θέλουμε οι αλλαγές να φαίνονται από την επόμενη κιόλας ημέρα».

Σιδηροδρομική Αστυνομία

Στο πλαίσιο των επιπρόσθετων μέτρων που εξετάζονται, εντάσσεται η λεγόμενη Σιδηροδρομική Αστυνομία, που σύμφωνα με τον κ. Γραμματίδη, πρόκειται για ένα ειδικό σώμα που προτείνει στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το οποίο θα είναι εκπαιδευμένο τόσο από τον ΟΣΕ αλλά και από την ΕΛ.ΑΣ., προκειμένου «να βρίσκεται στους συρμούς για να υπάρχει ευταξία και ασφάλεια για οποιοδήποτε ενδεχόμενο. Επίσης, θα πρέπει να κάνει περιπολίες κατά μήκος του δικτύου, καθώς σε ορισμένα σημεία γίνονται δολιοφθορές από διάφορες ομάδες και δεν αρκούν μόνο οι κάμερες και τα drones που υπάρχουν ήδη».

Ο κ. Τερεζάκης προσθέτει πως η Σιδηροδρομική Αστυνομία θα έχει ως αρμοδιότητα την ασφάλεια στο σιδηροδρομικό δίκτυο καθώς και στις αποβάθρες από κακοποιά στοιχεία. «Όλοι, πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς και κυρίως οι γυναίκες και τα παιδιά. Πρέπει όλοι να ξέρουν ότι δεν θα κινδυνεύουν από τίποτα, γιατί θα υπάρχει αστυνομία για κλοπές, για τους πορτοφολάδες κλπ. Στον Προαστιακό υπάρχει το μεγαλύτερο πρόβλημα, γιατί υπάρχει και περισσότερη επιβατική κίνηση. Δεν μπορούμε να βάλουμε σε κάθε σταθμό του Προαστιακού αστυνομία, αλλά θα υπάρχει σε κεντρικούς άξονες όπως στην Αθήνα, στην Πλακεντίας, στο Αεροδρόμιο, ενώ στους υπόλοιπους σταθμούς θα γίνονται περιπολίες, όπως και μέσα στα τρένα».

Κέντρο Επιχειρήσεων 

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του ΟΣΕ, για να μπορέσει να υπάρξει άμεση αντιμετώπιση όλων των περιστατικών, ετοιμάζεται ένα Κέντρο Επιχειρήσεων στα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού, «στο οποίο θα είναι μέσα εκπρόσωποι της ΕΛ.ΑΣ., της Πυροσβεστικής, της Πολιτικής Προστασίας, και βεβαίως σταθμάρχης, όπως και οποιοδήποτε άλλο προσωπικό είναι απαραίτητο, ώστε επί 24 ώρες αυτό το κέντρο να μπορεί να επεμβαίνει και να συντονίζει τα πάντα».

Λειτουργούν 350 κάμερες στο 90-95% του δικτύου – Τρία Κέντρα Ασφαλείας Σηράγγων 

Ένα μέτρο που υπάρχει ήδη, και ενισχύει όλα τα παραπάνω που αναμένεται να ληφθούν, είναι οι 350 κάμερες ασφαλείας που λειτουργούν και παρακολουθούνται στο 90-95% του δικτύου, σύμφωνα με τον κ. Τερεζάκη.

«Θεωρώ πως σε αυτό το κομμάτι είμαστε σε ένα πολύ καλό επίπεδο. Έχουμε βάλει σε όλες τις σήραγγες από τον Πλαταμώνα μέχρι Αγίους Αναργύρους 350 κάμερες που έχουν συνεχή παρακολούθηση του τρένου μέσα στην σήραγγα, δηλαδή έχουμε την δυνατότητα να το βλέπουμε συνέχεια. Σε περίπτωση που π.χ. κόβεται το ρεύμα και σταματάει ο συρμός, το αντιλαμβανόμαστε αμέσως και ξέρουμε με κάθε λεπτομέρεια τι γίνεται. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε οπτική επαφή με το προσωπικό και δίνουμε τις ανάλογες εντολές σαν να είμαστε εκεί, ενώ δεν είμαστε, αλλά και οι κάμερες έχουν δυνατότητα φωνητικής παρέμβασης. Παράλληλα, φτιάξαμε τρία κέντρα παρακολούθησης δικτύου, τα λεγόμενα κέντρα ασφαλείας σηράγγων, τα οποία βρίσκονται στην Λάρισα, στο Λιανοκλάδι και στο ΣΚΑ, όπου επί 24 ώρες παρακολουθούνται οι κάμερες και όλα τα συστήματα ασφαλείας για τις σήραγγες και καταγράφονται. Αυτά, ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο του 2023, και ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο».