Γιατί σε κάποια κορίτσια η περίοδος έρχεται νωρίτερα – Ο επικίνδυνος παράγοντας

Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο εκφράζουν έντονη ανησυχία γιατί τα κορίτσια μπαίνουν στην εφηβεία και βλέπουν περίοδο σε πολύ μικρότερη ηλικία σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές.

Τα κορίτσια εμφανίζουν την πρώτη τους περίοδο νωρίτερα, ενώ και ο μαστός αναπτύσσεται νωρίτερα. Αυτές οι αλλαγές που σηματοδοτούν την έναρξη της εφηβείας φαίνεται να λαμβάνουν χώρα προοδευτικά νωρίτερα σε σχέση με παλαιότερα.

Τα σημερινά κορίτσια εκτιμάται ότι ξεκινούν την έμμηνο ρύση έως και τέσσερα χρόνια νωρίτερα σε σύγκριση με τα κορίτσια που ζούσαν πριν από έναν αιώνα. Νέα στοιχεία έδειξαν ότι ενώ τα κορίτσια που γεννήθηκαν μεταξύ 1950 και 1969 άρχιζαν συνήθως την έμμηνο ρύση στα 12,5 έτη, αυτό μειώθηκε σε 11,9 έτη κατά μέσο όρο για τη γενιά που γεννήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Νοτιοκορεάτες επιστήμονες περιέγραψαν με ανησυχία πως ο αριθμός των κοριτσιών που εμφανίζουν σημάδια πρόωρης εφηβείας – είτε ανάπτυξη στήθους είτε έμμηνο ρύση πριν από την ηλικία των οκτώ ετών – αυξήθηκε κατά 16 φορές μεταξύ 2008 και 2020.

«Βλέπουμε ότι αυτές οι μειούμενες ηλικίες στην εφηβεία είναι ακόμη πιο έντονες σε ομάδες με χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και σε ομάδες εθνικών μειονοτήτων», λέει στο BBC η Audrey Gaskins, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα των ΗΠΑ. «Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις για τη μακροπρόθεσμη υγεία» αναφέρει η ίδια.

Ερευνητές ανησυχούν για το γεγονός ότι η έναρξη της εφηβείας νωρίτερα μπορεί να πυροδοτήσει έναν καταρράκτη γεγονότων που θα έχουν εκτεταμένες συνέπειες αργότερα στην ενήλικη ζωή.

Επιπτώσεις της πρώιμης έναρξης περιόδου στα κορίτσια

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό μπορεί όχι μόνο να περιορίσει το παράθυρο γονιμότητας, ιδίως αν οι γυναίκες αυτές εισέλθουν στη συνέχεια νωρίτερα στην εμμηνόπαυση, αλλά και να συντομεύσει τη ζωή τους. Η πρώιμη εφηβεία έχει επανειλημμένα συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών που κυμαίνονται από καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών, μεταβολικά σύνδρομα όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Οι επιστήμονες προσπαθούν ακόμη να κατανοήσουν γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά η Brenda Eskenazi, καθηγήτρια δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, λέει ότι, σύμφωνα με μια θεωρία, αν τα κύτταρα του σώματος εκτίθενται σε κυκλοφορούντα επίπεδα ορμονών του φύλου, όπως τα οιστρογόνα, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης όγκων, επειδή οι ορμόνες αυτές διεγείρουν την ανάπτυξη των κυττάρων.

«Υπάρχουν κάποιες θεωρίες ότι η ύπαρξη μεγαλύτερου χρονικού διαστήματος έκθεσης στις ορμόνες αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του αναπαραγωγικού συστήματος», λέει η ίδια.

Στη συνέχεια, υπάρχουν οι πιθανές κοινωνικές συνέπειες. Η Eskenazi επισημαίνει ότι τα κορίτσια που μπαίνουν νωρίτερα στην εφηβεία είναι πιο πιθανό να γίνουν σεξουαλικά ενεργά νωρίτερα και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες εφήβων.

Από την παχυσαρκία στην ατμοσφαιρική ρύπανση

Η έναρξη της εφηβείας υπαγορεύεται από δύο εκτεταμένα δίκτυα επικοινωνίας στο σώμα που είναι γνωστά ως άξονες υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA) και υποθαλάμου-υπόφυσης-γοναδίων (HPG). Συνδέουν μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος, ο οποίος ρυθμίζει διάφορες βασικές σωματικές λειτουργίες, από την πείνα έως τον έλεγχο της θερμοκρασίας, με διάφορους αδένες που εκκρίνουν ορμόνες.

Η Gaskins λέει ότι μέχρι πριν από 10 έως 20 χρόνια, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι η μόνη αιτία της πρόωρης εφηβείας ήταν η παιδική παχυσαρκία, με τις πρωτεΐνες που παράγονται από τα λιποκύτταρα και ονομάζονται αδιποκίνες να παίζουν ρόλο στη διέγερση των αξόνων HPA και HPG. «Μόνο πρόσφατα οι άνθρωποι είπαν: “Ω, αυτό δεν τα εξηγεί όλα και πρέπει να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες”», λέει.

Αντιθέτως, μια σειρά από μελέτες τα τελευταία τρία χρόνια έχουν υποδείξει μια άλλη, πιο εκπληκτική αιτία – την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Μεγάλο μέρος αυτής της έρευνας έχει γίνει από επιστήμονες στη Νότια Κορέα, με τη Σεούλ, το Μπουσάν και το Ιντσέον να κατατάσσονται μεταξύ των 100 πιο μολυσμένων πόλεων του κόσμου σύμφωνα με τον δείκτη IQAir.

Μια πρόσφατα δημοσιευμένη ανασκόπηση από το Πανεπιστήμιο Ewha Womens στη Σεούλ εντόπισε μια επαναλαμβανόμενη σχέση μεταξύ της έκθεσης σε διάφορους ρύπους και της πρόωρης έναρξης της εφηβείας.

Μερικοί από τους κύριους ενόχους φαίνεται να είναι τα τοξικά αέρια, όπως το διοξείδιο του θείου, το διοξείδιο του αζώτου, το μονοξείδιο του άνθρακα και το όζον, τα οποία απελευθερώνονται στον αέρα είτε μέσω των εκπομπών των οχημάτων είτε μέσω των αποβλήτων που παράγονται από τα εργοστάσια παραγωγής.

Το 2022, μια μελέτη από επιστήμονες στην Πολωνία, μια χώρα γνωστή για την κακή ποιότητα του αέρα της λόγω της επικράτησης των εργοστασίων που καίνε άνθρακα, εξέτασε στοιχεία από 1.257 γυναίκες και διαπίστωσε σύνδεση μεταξύ της μεγαλύτερης έκθεσης σε αζωτούχα αέρια και της εμμήνου ρύσεως που εμφανίζεται πριν από την ηλικία των 11 ετών.

Ίσως ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλούν τα μικροσωματίδια (PM), σωματίδια που είναι πολύ μικρά για να τα δούμε, αλλά απελευθερώνονται στον αέρα από πηγές που κυμαίνονται από εργοτάξια μέχρι πυρκαγιές, εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, κινητήρες οχημάτων, ακόμη και σκονισμένους, μη ασφαλτοστρωμένους δρόμους.

Τον Οκτώβριο του 2023, η Gaskins και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι τα κορίτσια στις ΗΠΑ που εκτίθενται σε υψηλές ποσότητες PM2.5 – που ορίζονται ως σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μm – και PM10, τόσο στη μήτρα της μητέρας τους όσο και κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν την πρώτη τους περίοδο σε μικρότερη ηλικία.

«Τα σωματίδια PM2.5 μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος αρκετά εύκολα», λέει η Gaskins. Τα εισπνέετε στους πνεύμονές σας και δεν φιλτράρονται όπως κάποια από τα μεγαλύτερα σωματίδια και μπορούν στη συνέχεια να φτάσουν σε διάφορα όργανα.

Τα σωματίδια PM2.5 συσσωρεύονται στον πλακούντα, στους εμβρυϊκούς ιστούς, στις ωοθήκες, μπορούν να φτάσουν παντού, αναφέρει η Audrey Gaskins.

Μελέτες που χρησιμοποίησαν μείγματα σωματιδίων που βρέθηκαν σε δείγματα αέρα εσωτερικών χώρων, έδειξαν ότι οι χημικές ουσίες που περιέχονται σε αυτά τα λεπτά σωματίδια είναι ικανές να αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς διαφόρων ορμονών που εμπλέκονται στην ανάπτυξη – ιδιαίτερα των ανδρογόνων και των οιστρογόνων. Αυτό μπορεί δυνητικά να πυροδοτήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση που οδηγεί στην έναρξη της εφηβείας.

«Αυτή ήταν η πρωταρχική μας υπόθεση, ότι τα κορίτσια που είχαν υψηλότερη έκθεση σε PM2.5 εκτέθηκαν επίσης σε περισσότερες χημικές ουσίες που είτε μιμούνταν τα οιστρογόνα είτε απλώς γενικά διαταράσσουν τον άξονα HPA και τα κανονικά του σήματα, προτρέποντας το σώμα να μπει νωρίτερα στην εφηβεία», λέει η Gaskins.

Ταυτόχρονα, είναι πιθανό να εμπλέκονται πολλοί διαφορετικοί παράγοντες στην πρόωρη εφηβεία. Η Gaskins υποδηλώνει ότι τα αναδυόμενα στοιχεία σχετικά με τα PM2.5 και άλλους ρύπους είναι μόνο ένα παράδειγμα του πώς οι επιβλαβείς περιβαλλοντικές χημικές ουσίες μπορούν να διεισδύσουν στο σώμα, διεγείροντας εκτεταμένες ορμονικές αλλαγές.

«Τα κορίτσια πριν από την εφηβεία είναι μια ενδιαφέρουσα ομάδα επειδή μια άλλη σημαντική οδός έκθεσης σε χημικές ουσίες που διαταράσσουν τις ορμονικές διαδικασίες είναι μέσω των προϊόντων προσωπικής φροντίδας», λέει η Gaskins. Και προσθέτει: «Και υπάρχουν τώρα πολλές εταιρείες που κυνηγούν ενεργά αυτή τη δημογραφική ομάδα και προωθούν προϊόντα σε αυτές».

Συνολικά, η Eskenazi λέει ότι υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν γνωρίζουμε για την πολύπλοκη σχέση μεταξύ του μεταβαλλόμενου κόσμου μας και του τρόπου με τον οποίο αυτές οι διακυμάνσεις επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών, με τον ρόλο παραγόντων όπως τα μικροπλαστικά και η κλιματική αλλαγή να είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι.

«Νομίζω ότι βρισκόμαστε ακόμη στην κορυφή του παγόβουνου», λέει. «Δεν ξέρουμε πώς το θερμότερο κλίμα επηρεάζει τον εμμηνορροϊκό κύκλο ή ακόμη και τον ρόλο των κοινωνικών παραγόντων, που πιέζουν τα κορίτσια να μεγαλώσουν νωρίτερα. Αλλά αυτή η τάση είναι πραγματική και θα μπορούσε να είναι ένας πολυπαραγοντικός συνδυασμός περιβαλλοντικών χημικών ουσιών, παχυσαρκίας και ψυχοκοινωνικών ζητημάτων που συνδυάζονται για να μειώσουν την ηλικία της πρώτης περιόδου» καταλήγει η Eskenazi.

Πηγή: oloygeia.gr

Οδηγός προστασίας από τον καύσωνα – Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο