Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, 4η Φεβρουαρίου: Περισσότερες γνώσεις για την πρόληψη

Από τότε που καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου έχουν υπάρξει σημαντικές εξελίξεις στις γνώσεις, την πρόληψη και την αντιμετώπιση.

Η 4η Φεβρουαρίου κάθε έτους καθιερώθηκε το 2000 ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου. Στόχος της ήταν να αυξηθεί η ενημέρωση του κοινού και να συντονιστεί καλύτερη η παγκόσμια προσπάθεια ελέγχου του καρκίνου. Είκοσι χρόνια αργότερα, πολλά έχουν αλλάξει στον τρόπο πρόληψης, διάγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου.

Όπως αναφέρει η Ένωση για Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) που ηγείται της όλης προσπάθειας, τα στοιχεία, η επιστημονική γνώση, οι πολιτικές και η κατανόηση του καρκίνου έχουν κάνει άλματα προόδου από τις αρχές του 21ου αιώνα έως σήμερα.

Η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει πλέον για τον καρκίνο περισσότερα παρά ποτέ. Αυτή η νέα γνώση έχει οδηγήσει σε καλύτερες μεθόδους πρόληψης, βελτιωμένη διάγνωση και πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Αποτέλεσμα; Αυξάνονται διαρκώς οι άνθρωποι που νικούν τον καρκίνο.

Σύμφωνα με τον Άτλαντα του Καρκίνου, το 2018 περισσότερα από 43 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είχαν φθάσει ή ξεπεράσει το ορόσημο της 5ετούς επιβίωσης από τη διάγνωση του καρκίνου, που σηματοδοτεί την ίαση.

Περισσότερες γνώσεις για την πρόληψη

Από την 1η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου έως σήμερα, η επιστήμη έχει ανακαλύψει πολλά για τους παράγοντες κινδύνου. Το 2015, η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας του Καρκίνου (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) τεκμηρίωσε τη συσχέτιση της υπερκατανάλωσης κόκκινου κρέατος με τον καρκίνο. Έναν χρόνο αργότερα, το IARC συσχέτισε τα περιττά κιλά με οκτώ μορφές καρκίνου.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 2010, τα 193 κράτη-μέλη του ΠΟΥ κατέληξαν σε συμφωνία για την καρκινογόνο δράση του αλκοόλ. Η δράση αυτή είναι δοσοεξαρτώμενη (όσο περισσότερο πίνει κανείς, τόσο περισσότερο κινδυνεύει να εκδηλώσει καρκίνο).

Μάχη εναντίον του τσιγάρου

Το 2003, η Γενική Συνέλευση του ΠΟΥ κήρυξε τον πόλεμο κατά του τσιγάρου, εγκρίνοντας την Σύμβαση Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC). Είναι μία από τις ευρύτερα εφαρμοζόμενες Συνθήκες στην ιστορία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την UICC.

Το αποτέλεσμά της ήταν ότι πέρυσι, ο ΠΟΥ ανακοίνωσε πως 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε χώρες όπου έχουν θεσπιστεί μέτρα κατά του καπνίσματος. Ο αριθμός που ανακοίνωσε ο ΠΟΥ είναι τετραπλάσιος απ’ ό,τι πριν από μία δεκαετία.

Μερικά από τα μέτρα κατά του καπνίσματος που έχουν καθιερωθεί σε πολλές χώρες είναι:

•     Η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους
•     Η απαγόρευση της διαφήμισης προϊόντων καπνού
•     Οι προειδοποιήσεις για την υγεία στα πακέτα των τσιγάρων

Σημαντικές εξελίξεις στη θεραπεία

Τον Οκτώβριο του 2018, απονεμήθηκε στους ερευνητές James P. Allison και Dr. Tasuku Honjo το Νόμπελ Ιατρικής για την έρευνά τους στην ανοσοθεραπεία του καρκίνου. Η έρευνα αυτή οδήγησε στην ανάπτυξη αρκετών φαρμάκων, που χρησιμοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου για να καταπολεμήσουν τον καρκίνο.

Χάρη στην ανοσοθεραπεία, άνθρωποι με μεταστατικούς καρκίνους κατορθώνουν πλέον να επιζούν επί πολλά χρόνια. Επιπλέον, είναι πλέον ορατή η πιθανότητα ίασης ή μετατροπής σε χρόνιας νόσου ορισμένων μορφών μεταστατικού καρκίνου. Αυτό έως πρότινος εθεωρείτο αδύνατον.

Ίση πρόσβαση

Σε παγκόσμιο επίπεδο λαμβάνονται μέτρα ώστε όλοι οι ασθενείς με καρκίνο να έχουν ίση πρόσβαση στις αντινεοπλασματικές θεραπείες. Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, ο ΠΟΥ εισήγαγε 16 σύγχρονα αντικαρκινικά φάρμακα στον Πρότυπο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων (EML). Στον κατάλογο αυτό συμπεριλαμβάνονται τα βασικά φάρμακα που όλες οι χώρες πρέπει να προσφέρουν στους πολίτες τους. Το 2019 πρόσθεσε και άλλα.
Προς την εκρίζωση της πρώτης μορφής καρκίνου

Το 2006 εγκρίθηκε το πρώτο εμβόλιο εναντίον του ιού HPV, που προοριζόταν για τα κορίτσια εφηβικής ηλικίας. Ορισμένα στελέχη αυτού του ιού ενοχοποιούνται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και ο εμβολιασμός αποτρέπει τη μόλυνση με αυτά.

Αργότερα εγκρίθηκαν και άλλα εμβόλια, με περισσότερα ογκογόνα στελέχη του ιού HPV, ενώ ολοένα περισσότερες χώρες (και η Ελλάδα) άρχισαν να τα προσθέτουν στα Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμού,

Μία από τις πρώτες χώρες που άρχισαν να προσφέρουν το εμβόλιο δωρεάν σε όλα τα κορίτσια ηλικίας 12-13 ετών ήταν η Αυστραλία. Το 2013, επέκτεινε το πρόγραμμα για να συμπεριλάβει και τα αγόρια της ίδιας ηλικιακής ομάδας. Μόλις πέντε χρόνια αργότερα, το 2018, η Αυστραλία ανακοίνωσε ότι μέχρι το 2028 εκτιμά πως θα έχει εξαλείψει τη νόσο. Και αυτό διότι ήδη είχαν μειωθεί σε 1,5% τα ποσοστά των γυναικών ηλικίας 18-24 ετών με HPV λοίμωξη. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2005 ήταν 22%.

«Σήμερα, 20 χρόνια μετά την πρώτη Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, είναι η στιγμή να εντείνουμε τις προσπάθειες ώστε να κλείσει το απαράδεκτο χάσμα που ακόμα υπάρχει στην πρόσβαση στις νέες θεραπείες και τεχνικές και να σωθούν εκατομμύρια ζωές από αποτρέψιμους καρκίνους», καταλήγει την ανακοίνωσή της η UICC.