Συγκλονιστική ιστορία: Ο Έλληνας που εκτίμησε το «ματωμένο» διαμάντι των 6,5 εκατ. στην Σιέρα Λεόνε

Ο νεαρός ιερωμένος που περπατούσε αμέριμνος εκείνη την ημέρα στην περιοχή του Κόνο, εκεί που βρίσκονται τα ορυχεία εξόρυξης διαμαντιών της Σιέρα Λεόνε, σκεφτόταν διάφορα πράγματα. Βάδιζε με το κεφάλι ελαφρά σκυμμένο, όταν το βλέμμα του έπεσε σε μια πέτρα αλλιώτικη από τις άλλες, η οποία έλαμπε με ένα κίτρινο χρώμα, παρά τα χώματα που κάλυπταν μερικώς την επιφάνειά της. Ζώντας σε μια χώρα όπου τα διαμάντια είναι το κύριο εξαγωγικό της προϊόν ο ιερέας κατάλαβε ότι είχε βρει κάτι πολύτιμο, όταν έπιασε στα χέρια του τον κρύσταλλο σε μέγεθος μικρού αχλαδιού. Τον πήρε και χωρίς να το σκεφθεί δεύτερη φορά το παρέδωσε με συνοπτικές διαδικασίες στην κυβέρνηση της χώρας του, εισπράττοντας άπειρες ευχαριστίες και υποσχέσεις για βοήθεια της φτωχής ενορίας του. Ο ιερέας θεώρησε ότι το συγκεκριμένο διαμάντι ήταν θεόσταλτο και δεν σκέφθηκε ούτε λεπτό να το κρατήσει.

Πίστεψε όπως είπε ότι αυτό που βρέθηκε κυριολεκτικά μπροστά στα πόδια του ήταν ένα δώρο του Θεού στον λαό της Σιέρα Λεόνε, γι’ αυτό άλλωστε του δόθηκε το όνομα «Το διαμάντι της Ειρήνης». Λίγες εβδομάδες αργότερα στις αρχές του 2017 το κινητό τηλέφωνο του Κωστή Χαμαμτζή, διακεκριμένου γεμολόγου χτύπησε και η φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής τον ρώτησε αν θα ενδιαφερόταν να εξετάσει και να εκτιμήσει ένα πολύ μεγάλο διαμάντι, που είχε βρεθεί στην Σιέρα Λεόνε. Ο άνθρωπος που του τηλεφώνησε εκπροσωπούσε την κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε και τον πρόεδρο Έρνεστ Μπαϊ Κορόμα. Ο Έλληνας γεμολόγος που είχε βρεθεί ξανά στην Αφρική, δεν το σκέφθηκε πολύ, είπε το ναι και τον περασμένο Μάρτιο πέταξε από την Αθήνα στο Βέλγιο και από εκεί στο μικρό κρατίδιο της Σιέρα Λεόνε. Εκεί όπου έμελλε να πιάσει στα χέρια του και να εκτιμήσει το διαμάντι των 709,47 καρατίων που πουλήθηκε στον διάσημο οίκο κοσμημάτων Graff έναντι 6.500.000 δολαρίων.

Μέρες και νύχτες στην Σιέρα Λεόνε

Το σοκ για κάποιον Ευρωπαίο που αφήνει πίσω του την Ελλάδα ή το Βέλγιο για να προσγειωθεί στην ρημαγμένη Σιέρα Λεόνε για πρώτη φορά, είναι τεράστιο. Ο Κωστής Χαμαμτζής το διαπίστωσε κατά την διάρκεια της ολιγοήμερης παραμονής του στο βασανισμένο Αφρικανικό κρατίδιο, όπου μετακινούνταν πάντα με προστασία. Έμεινε έξι ημέρες σε μια χώρα όπου ο λαός της εξακολουθεί να υποσιτίζεται, παρά το γεγονός ότι στο έδαφός της υπάρχουν σε αφθονία, αυτοί οι κρύσταλλοι που «γέννησαν» εμφύλιες συρράξεις και πολέμους σε χώρες της Αφρικής σαν τη Σιέρα Λεόνε. «Δεν κυκλοφόρησα πάρα πολύ, αλλά όταν κυκλοφορούσα δεν ήμουν ποτέ μόνος μου. Προτίμησα να μην το κάνω. Έχω και δύο μικρά παιδάκια, οπότε καταλαβαίνεις ότι αποφάσισα να μην το ρισκάρω».

Μάλλον έκανε καλά, αφού η πρωτεύουσα της χώρας Φρήταουν, έχει υψηλό δείκτη εγκληματικότητας και οι εικόνες στους δρόμους της προκαλούν την αποστροφή και τον οίκτο. Τα ορυχεία στην περιοχή του Κόνο που επισκέφθηκε είναι από τα πιο σημαντικά στην χώρα, όπου οι χιλιάδες ακρωτηριασμένοι είναι μια συνήθης εικόνα. Ο Χαμαμτζής και άλλοι δύο ειδικοί στην κοπή διαμαντιών-ο ένας από την Αμερική και ο άλλος από την Αμβέρσα-μετακινούνταν με ένα τζιπ και δύο συνοδευτικά γεμάτα με σωματοφύλακες ή στρατιώτες, οι οποίοι φρόντιζαν νυχθημερόν για την ασφάλειά τους, σε μια θλιβερή πρωτεύουσα, που δεν έχει ακόμη συνέλθει από τους εμφύλιους πολέμους. Στους δρόμους της κυκλοφορούν εκατοντάδες άνθρωποι διαφόρων ηλικιών που έχουν όλοι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, φρικτό ενθύμιο των εγχώριων συγκρούσεων και του εμπορίου των «ματωμένων» διαμαντιών, όπως τα αποκάλεσε ο διεθνής τύπος.

Είναι όλοι τους ακρωτηριασμένοι και όπως λέει ο Έλληνας γεμολόγος, αυτή η εικόνα δεν φεύγει εύκολα από το μυαλό σου. «Δυστυχώς αυτοί οι άνθρωποι πλήρωσαν ακριβά τις εμφύλιες συρράξεις που ευτυχώς έχουν πλέον τελειώσει. Στην Φρήταουν που είναι η πρωτεύουσα βλέπεις ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με ακρωτηριασμένα μέλη. Είναι από τότε που τους έβαζαν να ψάχνουν για διαμάντια και όποιος τολμούσε να κρύψει έστω και μια μικρή πέτρα, ακρωτηριαζόταν για παραδειγματισμό». Ακούγοντας τον, σου έρχεται αυθόρμητα στο μυαλό η ταινία «Ματωμένο διαμάντι» με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο στον πρωταγωνιστικό ρόλο ενός εμπόρου διαμαντιών, που βιώνει την φρίκη σε μια χώρα της Αφρικής που μαίνεται ο εμφύλιος. Η επίσκεψή του μαζί με τους άλλους δύο τεχνίτες κοπής στο Προεδρικό Μέγαρο του έμεινε αξέχαστη, ειδικά όταν τους πήγαν στο VIP δωμάτιο.

Εκεί όπου κυριαρχούσαν μάλλον τριτοκοσμικές εικόνες, με καρέκλες χωρίς πλάτη και αρχαία συστήματα ήχου και εικόνας στην διάθεση των καλεσμένων της κυβέρνησης. Ο Χαμαμτζής έμεινε σε ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Φρήταουν, το οποίο με δυσκολία θα έπαιρνε τρία αστέρια σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. Ευτυχώς είχε wi-fi για να μπορεί να επικοινωνεί με την σύζυγό του και να βλέπει για λίγο τα δύο του μικρά παιδιά, εικόνες που τον χαλάρωναν μετά τα όσα αντίκριζε στους δρόμους της Φρίταουν. Ακόμη και για φαγητό τους πήγαιναν σε μια συγκεκριμένη περιοχή, την πιο «αριστοκρατική» αν η συγκεκριμένη λέξη μπορεί να χαρακτηρίσει ένα προάστιο της πόλης.

Τα 709 καράτια της ζωής του

Δεν τον ένοιαζε όμως ούτε αυτό, ούτε το μέτριο φαγητό στο καλύτερο εστιατόριο που τους πήγαν. Το μυαλό του ήταν στην πέτρα που θα εξέταζε στον ειδικό χώρο όπου φυλασσόταν ως δημόσια περιουσία. Όταν την πήρε στα χέρια του την κράτησε για δεκαπέντε λεπτά, χρόνος αρκετός για μια πρώτη σοβαρή εκτίμηση. «Ήταν και ένα fund εκεί που ενδιαφερόταν να αγοράσει την πέτρα και όπως καταλαβαίνεις αυτή η δουλειά δεν επιτρέπει λάθη. Εκείνη την στιγμή που την εξέταζα προσπαθούσα ουσιαστικά να χαθώ μέσα στην πέτρα, η οποία εσωτερικά είναι άμορφη. Το συγκεκριμένο διαμάντι είναι υποκίτρινου χρώματος, δεν ήταν κατάλευκο».

Όπως μου εξηγεί την διαδικασία διακρίνω το πάθος του για την δουλειά που κάνει, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην εκτίμηση ακατέργαστων πολύτιμων λίθων. Ο Χαμαμτζής είναι σχεδιαστής κοσμημάτων αξίας δεκάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, διατηρεί κατάστημα στην Κηφισιά και οι δημιουργίες του φιγουράρουν στις προθήκες των πολυκαταστημάτων Neyman Marcus στο Μπέβερλι Χίλς, στο Σαν Ντιέγκο και αλλού. «Το διαμάντι είναι ένας κρύσταλλος. Άλλα διαμάντια σου δίνουν την δυνατότητα να δεις μέσα πολύ εύκολα, γιατί είναι πολυεδρικά. Αυτό δεν ήταν έτσι, δεν ήταν διαυγές όπως λέμε, οπότε ψάχνεις τα λεγόμενα παράθυρα, κάποιες επιφάνειες δηλαδή πιο καθαρές». Την ώρα που φορούσε ειδικά γυαλιά και περιεργαζόταν το ακατέργαστο διαμάντι, κανείς μέσα στην αίθουσα δνε μιλούσε δυνατά, ενώ κάποιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι τον παρακολουθούσαν από απόσταση αναπνοής.

«Τελικά αυτό διαμάντι ήταν 709,46 καράτια. Ήταν το μεγαλύτερο που έχω κρατήσει ποτέ όσα χρόνια κάνω αυτή την δουλειά και μετά την κοπή του θα δώσει σίγουρα μια μεγάλη πέτρα γύρω στα 120 καράτια. Θα γεννηθούν και άλλα μικρότερα 17, 18 και 20 καράτια, αφού μιλάμε για ένα από τα μεγαλύτερα διαμάντια που έχουν βρεθεί. Ιστορικά τα μεγαλύτερα διαμάντια που έχουν βρεθεί έχουν κρατήσει τον γίγαντα και από εκεί και πέρα όλο το περιμετρικό υλικό έχει ξανακοπεί».

Από τον Λαλαούνη στην Τανζανία

Εκτός από την Σιέρα Λεόνε, ο Χαμαμτζής έχει πάει στην Τανζανία, στην Ινδία και σε άλλες χώρες για να εκτιμήσει διαμάντια, αφού θεωρείται από τους καλύτερους σε αυτή την δουλειά.

Στην Σιέρα Λεόνε υπήρχε άλλος ένας εκτιμητής, ο οποίος έδωσε τελείως λανθασμένη εκτίμηση για τον ακατέργαστο κρύσταλλο που πουλήθηκε τελικά στον οίκο κοσμημάτων Graff έναντι τιμήματος που έφτασε τα 6.500.000 δολάρια. Θα πουληθεί φυσικά πολύ ακριβότερα-ειδικά ο «γίγαντας» των 120 καρατίων-αφήνοντας μεγάλα κέρδη, κάτι που ούτε ίσως να φαντάζεται ο απλοϊκός ιερέας που το βρήκε τυχαία περπατώντας στο Κόνο. Ο Χαμαμτζής έφυγε από την Σιέρα Λεόνε έχοντας κρατήσει στα χέρια του ένα τεράστιο διαμάντι, κάτι που δεν του είχε τύχει ξανά στην επαγγελματική του διαδρομή.

Μια διαδρομή που ξεκίνησε ουσιαστικά, όταν παιδάκι ακόμη σε ηλικία έξι ετών κόλλησε το πρόσωπό του στην βιτρίνα ενός κοσμηματοπωλείου και έμεινε μαγεμένος να κοιτάζει τα πολύτιμα χρώματα και την λάμψη των πετραδιών. Μεγαλώνοντας, μαθητής λυκείου ακόμη έπιασε δουλειά στον Ηλία Λαλαούνη, ο οποίος διέκρινε την αγάπη και το ταλέντο του Κωστή για το κόσμημα.

«Αυτός μου είπε ότι θα έπρεπε να φύγω στο εξωτερικό για σπουδές αν πραγματικά ήθελα να ασχοληθώ με αυτή την τέχνη και έτσι σπούδασα στο «Benvenuto Cellini Institute of Art» στο Μιλάνο». Θα μείνει πέντε χρόνια στην Ιταλία, σε μια φημισμένη σχολή με τις ευλογίες του πατέρα του, ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με τον χώρο του κοσμήματος. «Πολλές φορές μου λένε ότι είμαι αυτοδημιούργητος, επειδή ξεκίνησα κάτι μόνος μου. Πιστεύω όμως ότι χρωστάω πολλά στον πατέρα μου, έναν πολύ έξυπνο άνθρωπο, ο οποίος μου είπε κάνε ότι θέλεις, αρκεί να δίνεις σε αυτό όλη σου την δύναμη και την ενέργεια».

Επιστρέφει στην Αθήνα το 1992 και δύο χρόνια μετά αρχίζει να εργάζεται ως σχεδιαστής κοσμημάτων για οίκους όπως ο «Ζολώτας» ενώ σταδιακά αρχίζει να αποκτά τους δικούς του πελάτες.

Θα ανοίξει το πρώτο του ατελιέ στο Κολωνάκι και μετά το κατάστημα στο Σύνταγμα, το οποίο θα κλείσει με την έλευση της κρίσης, όχι γιατί δεν είχε δουλειά, αλλά γιατί το Κέντρο έγινε πλέον πεδίο μάχης. Ως γεμολόγος έχει δώσει το παρόν σε δεκάδες διεθνείς εκθέσεις, ενώ έχει δει αμέτρητες πέτρες όλα αυτά τα χρόνια, αφού όπως λέει δεν μετράει μόνο το να έχεις διαβάσει βιβλία.

«Μπορεί να κατέχεις την θεωρία, αλλά να σου λείπει η εμπειρία. Είναι πολύ σημαντικό για κάποιον που θέλει να είναι μέσα στις πέτρες, να περάσουν από τα χέρια του δεκάδες χιλιάδες πέτρες. Για να εκτιμήσεις τα διαμάντια πρέπει να κυκλοφορείς, να ταξιδεύεις και να αγγίζεις». Από την Ελβετία μέχρι την Ινδία και στην Υποσαχάρεια Αφρική ο Κώστας Χαμαμτζής έχει δει πολλά διαμάντια στην ζωή του, τόσα που ίσως άλλοι δεν θα δουν ποτέ. Το μεγαλύτερο από αυτά έμελλε να βρεθεί στην Σιέρα Λεόνε, από έναν νεαρό ιερέα και να εκτιμηθεί από έναν Έλληνα παθιασμένο με τις πολύτιμες πέτρες που δεν πληρώθηκε γι’αυτό που έκανε, παρότι του το πρότειναν. Ίσως επειδή όσο και αν θέλει ο ίδιος να πιστεύει ότι τα πράγματα στην ρημαγμένη Σιέρα Λεόνε είναι κάπως καλύτερα, τα λεφτά που θα έπαιρνε μπορεί να είχαν, έστω και ανεπαίσθητο το άρωμα ενός «ματωμένου» διαμαντιού.