Μύθοι και αλήθειες γύρω από την κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών που η οικονομική κρίση το κάνει ακόμα μεγαλύτερο. Συνδέεται με περισσότερες από 200 άλλες ασθένειες και τραυματισμούς ως αιτία αναπηρίας.
Επηρεάζει περίπου έναν στους έξι ανθρώπους σε κάποια στιγμή στη ζωή τους, και έτσι είναι φυσικό οι λαϊκές θεραπείες και οι μισές αλήθειες σχετικά με αυτή την κοινή ασθένεια να αφθονούν.
Ας δούμε ποιοι είναι οι επικρατέστεροι μύθοι και ποιες οι αλήθειες σχετικά με την κατάθλιψη:
Μύθος: Η σκληρή δουλειά αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την κατάθλιψη
Μια τέτοια ιδέα είναι: ρίξτε τον εαυτό σας στη δουλειά και θα αισθανθείτε καλύτερα. Για μια ήπια περίπτωση, αυτό μπορεί πράγματι να βοηθήσει, αλλά η πραγματική κατάθλιψη είναι κάτι το διαφορετικό. Η υπερβολική εργασία δε, μπορεί πραγματικά να είναι ένα σημάδι της κλινικής κατάθλιψης, κυρίως στους άνδρες.
Μύθος: Δεν είναι μια πραγματική ασθένεια
Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ιατρική κατάσταση – και η σημαντική αιτία αναπηρίας σε πολλούς ενήλικες ανά τον κόσμο. Συχνά, όμως, συγχέεται με την κοινή θλίψη. Η βιολογική απόδειξη της ασθένειας μπορεί να αποτυπωθεί σε εγκεφαλογραφήματα, τα οποία δείχνουν τα ανώμαλα επίπεδα δραστηριότητας. Βασικές χημικές ουσίες του εγκεφάλου που μεταφέρουν τα σήματα μεταξύ των νεύρων φαίνεται επίσης να είναι εκτός ισορροπίας σε καταθλιπτικά άτομα.
Αλήθεια: Οι άνδρες με κατάθλιψη δύσκολα εντοπίζονται
Eνας καταθλιπτικός άνδρας μπορεί να μην δείξει σημάδια της κατάθλιψής του στα αγαπημένα του πρόσωπα ακόμα και στον γιατρό του. Αυτό συμβαίνει γιατί οι άνδρες είναι λιγότερο πιθανό από ό,τι οι γυναίκες να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους – και κάποιοι άνδρες με κατάθλιψη δεν φαίνονται λυπημένοι. Αντ’ αυτού, οι άνδρες μπορεί να είναι οξύθυμοι, θυμωμένοι ή ανήσυχοι. Μπορούν ακόμη και να επιτίθενται σε άλλους. Μερικοί άνδρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη μέσω απερίσκεπτης συμπεριφοράς, κατανάλωσης αλκοόλ ή χρήσης ναρκωτικών.
Μύθος: Η κατάθλιψη είναι κάτι για το οποίο ευθύνεται ο ίδιος ο άνθρωπος
Ο πολιτισμός μας θαυμάζει τη δύναμη της θέλησης και την ψυχική αντοχή και γρήγορα σπεύδει να χαρακτηρίσει κάποιον που δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά και υστερεί ως άξιο της μοίρας του. Ωστόσο, οι άνθρωποι που έχουν κλινική κατάθλιψη δεν είναι τεμπέληδες ή απλά άνθρωποι που στενοχωριούνται για τον εαυτό τους. Ούτε μπορούν με τη θέλησή τους να διώξουν την κατάθλιψη μακριά. Η κατάθλιψη είναι μια ιατρική ασθένεια – ένα πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με αλλαγές στον εγκέφαλο. Οπως και άλλες ασθένειες, βελτιώνεται συνήθως με την κατάλληλη θεραπεία.
Αλήθεια: Ο καθένας μπορεί να πάθει κατάθλιψη
Ποιητής ή χειρωνάκτης, ντροπαλός ή εξωστρεφής, ο καθένας από οποιοδήποτε έθνος μπορεί να εμφανίσει κατάθλιψη. Η ασθένεια είναι δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν βοήθεια. Συχνά παρατηρείται στο τέλος της εφηβείας ή κοντά στα 30, αλλά ένα επεισόδιο μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Σκληρές προσωπικές εμπειρίες μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη, αλλά δεν αποκλείεται να εμφανιστεί από το πουθενά.
Αλήθεια: Μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά
Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο να εντοπιστεί από μια ξαφνική ασθένεια. Μια κακή μέρα μετατρέπεται σε ένα τέλμα και αρχίζεις να μην πηγαίνεις στην εργασία, το σχολείο ή τις κοινωνικές εκδηλώσεις ή παραμελείς τις δουλειές του σπιτιού. Ενας τύπος κατάθλιψης, που ονομάζεται δυσθυμία, μπορεί να διαρκέσει για χρόνια ως μια χρόνια, χαμηλού επιπέδου ασθένεια – μια δυσφορία που υπονομεύει αθόρυβα την καριέρα και τις σχέσεις σας. Παράλληλα, η κατάθλιψη μπορεί να γίνει μια σοβαρή κατάσταση. Με τη θεραπεία, πολλοί αισθάνονται σημαντική ανακούφιση σε 4-6 εβδομάδες.
Μύθος: Βοήθεια σημαίνει φάρμακα
Τα φάρμακα είναι ένα μόνο από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Ζητώντας βοήθεια δεν σημαίνει ότι θα πιεστείτε για να πάρετε συνταγογραφούμενα φάρμακα. Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι η «διαλεκτική» θεραπεία λειτουργεί όπως τα φάρμακα για την ήπια έως μέτρια κατάθλιψη. Ακόμα κι αν χρησιμοποιείτε αντικαταθλιπτικά, κατά πάσα πιθανότητα αυτό δεν θα γίνεται για μια ζωή. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να καθορίσετε το σωστό χρόνο για να σταματήσετε τα φάρμακά σας.
Μύθος: Οι καταθλιπτικοί κλαίνε πολύ
Oχι πάντα. Μερικοί άνθρωποι δεν κλαίνε και ούτε συμπεριφέρονται πολύ λυπημένα όταν έχουν κατάθλιψη. Αντ’ αυτού έχουν συναισθηματικό «κενό» και μπορεί να αισθάνονται ότι είναι άχρηστοι. Ακόμη και χωρίς σοβαρά συμπτώματα, η κατάθλιψη εμποδίζει τους ανθρώπους να ζουν τη ζωή τους στο έπακρο – και αυτό έχει σοβαρό τίμημα στις οικογένειες.
Αλήθεια: Το οικογενειακό ιστορικό δεν είναι το πεπρωμένο σας
Αν η κατάθλιψη εμφανίζεται στο οικογενειακό δέντρο σας, μπορεί να έχετε αυξημένο κίνδυνο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σίγουρο ότι θα αναπτύξετε την διαταραχή. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό μπορούν να είναι σε εγρήγορση για τα πρόωρα συμπτώματα της κατάθλιψης και να αναλάβουν δράση αμέσως – είτε αυτό σημαίνει μείωση του στρες, είτε περισσότερη άσκηση, παροχή συμβουλών, ή άλλη επαγγελματική θεραπεία.
Μύθος: Η κατάθλιψη είναι μέρος της γήρανσης
Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι γερνούν χωρίς να εμφανίζουν κατάθλιψη. Αλλά όταν αυτό συμβεί, μπορεί να αγνοηθεί. Οι ηλικιωμένοι μπορεί να κρύψουν τη θλίψη τους ή να έχουν διαφορετικά, ασαφή συμπτώματα: το φαγητό απλά δεν έχει καλή γεύση πια, οι πόνοι επιδεινώνονται ή οι συνήθειες του ύπνου αλλάζουν. Τα ιατρικά προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη σε ηλικιωμένους – και η κατάθλιψη μπορεί να επιβραδύνει την ανάκαμψη από καρδιακή προσβολή ή χειρουργική επέμβαση.
Αλήθεια: Η κατάθλιψη μιμείται την άνοια
Σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, η κατάθλιψη μπορεί να είναι η αιτία των προβλημάτων μνήμης, της σύγχυσης και σε ορισμένες περιπτώσεις των παραισθήσεων. Οι συνοδοί των ηλικιωμένων και οι γιατροί μπορεί να μπερδέψουν αυτά τα προβλήματα με τα σημάδια της άνοιας ή με μια ηλικιακή πτώση στη μνήμη. Η θεραπεία ξεκαθαρίζει αυτό το νεφελώδες τοπίο για την πλειοψηφία των ηλικιωμένων με κατάθλιψη. Η ψυχοθεραπεία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους ανθρώπους που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να παίρνουν φάρμακα.
Μύθος: Η συζήτηση κάνει τα πράγματα χειρότερα
Στους ανθρώπους κάποτε συστηνόταν να μην στέκονται στα προβλήματα μιλώντας γι’ αυτά. Σήμερα, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι συζητήσεις με έναν επαγγελματία μπορούν να κάνουν τα πράγματα πολύ καλύτερα. Διαφορετικοί τύποι ψυχοθεραπείας βοηθούν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Aλήθεια: Η θετική σκέψη μπορεί να βοηθήσει
Η παλιά συμβουλή «να τονίζεις τα θετικά» έχει μετατραπεί σε μια πρακτική που μπορεί να διευκολύνει την κατάθλιψη. Ονομάζεται γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT). Οι άνθρωποι μαθαίνουν νέους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς. Η αρνητική κουβέντα για τον εαυτό μας και η εξίσου αρνητική συμπεριφορά αντικαθίστανται από πιο αισιόδοξες σκέψεις και μια πιο θετική διάθεση. Είτε χρησιμοποιούμενη μόνη της, είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή, η CBT έχει αποτελέσματα σε πολλούς ανθρώπους.
Μύθος: Οι έφηβοι είναι δυστυχισμένοι από τη φύση τους
Παρά το γεγονός ότι πολλοί έφηβοι είναι κυκλοθυμικοί, εριστικοί και προσελκύονται από τη «σκοτεινή πλευρά», η παρατεταμένη λύπη ή η ευερεθιστότητα δεν είναι κάτι το φυσιολογικό για τους εφήβους. Οταν η δυστυχία διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες, μπορεί να είναι ένα σημάδι της κατάθλιψης – η οποία αναπτύσσεται σε περίπου έναν στους 11 εφήβους. Αλλα σημάδια που δείχνουν ότι ένας έφηβος μπορεί να χρειαστεί βοήθεια είναι: συνεχής θλίψη η ευερεθιστότητα, ακόμη και με τους φίλους, καμιά χαρά σε αγαπημένες δραστηριότητες ή μια ξαφνική πτώση των βαθμών στο σχολείο.
Αλήθεια: Η άσκηση είναι μια καλή θεραπεία
Πολύ καλές μελέτες δείχνουν τώρα ότι η τακτική, μέτριας έντασης άσκηση, μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης και λειτουργεί όπως ορισμένα φάρμακα για τα άτομα με ήπια έως μέτρια κατάθλιψη. Η άσκηση με μια ομάδα ή με έναν καλό φίλο προσθέτει κοινωνική υποστήριξη, που επίσης ενισχύουν τη διάθεση.
Μύθος: Η κατάθλιψη είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί
Η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που παίρνουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψή τους τα πηγαίνουν καλύτερα. Σε μια μεγάλη μελέτη από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, το 70% των ανθρώπων με κατάθλιψη απαλλάχτηκε από τα συμπτώματα, αν και όχι πάντα με το πρώτο φάρμακο. Αλλες μελέτες δείχνουν ότι ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και θεραπείας με συζήτηση είναι ακόμη πιο αποτελεσματικός.
Aλήθεια: Δεν είναι τα πάντα κατάθλιψη
Ορισμένα γεγονότα της ζωής προκαλούν λύπη ή απογοήτευση, αλλά δεν γίνονται κλινική κατάθλιψη. Η θλίψη είναι κάτι φυσιολογικό μετά από ένα θάνατο, το διαζύγιο, την απώλεια της θέσης εργασίας, ή τη διάγνωση για ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Μία ένδειξη της ανάγκης για θεραπεία: η θλίψη είναι σταθερή κάθε μέρα, το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Oταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με τον κατάλληλο τρόπο, μπορούν συνήθως να βλέπουν την προσοχή τους να αποσπάται ή να χαίρονται για σύντομο χρονικό διάστημα.