Κατανοώντας την ρευματοειδή αρθρίτιδα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί φλεγμονή του βλεννογόνου των αρθρώσεων.
Ο ιστός του σώματος δέχεται κατά λάθος επίθεση από το ίδιο το ανοσοποιητικό του σύστημα. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί επίσης να επηρεάσει το δέρμα, τα μάτια, τους πνεύμονες, την καρδιά, το αίμα, ή τα νεύρα. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια διαταραχή, που σημαίνει ότι αν και μπορεί να υπάρχουν περιστασιακά περίοδοι χωρίς συμπτώματα, η νόσος μπορεί να χειροτερέψει με την πάροδο του χρόνου χωρίς ποτέ να θεραπευτεί ολοκληρωτικά. Το κλειδί για την επιβράδυνση ή τη διακοπή της εξέλιξής της είναι η επιθετική θεραπεία στα πρώιμα στάδια.
Τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
Η φλεγμονή των αρθρώσεων από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα συνοδεύεται από πόνο, αίσθημα καψίματος και πρήξιμο. Η φλεγμονή είναι τυπικά συμμετρική, εμφανίζεται δηλαδή και στις δύο πλευρές του σώματος ταυτόχρονα (στους καρπούς, τα γόνατα και τα χέρια). Στα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας περιλαμβάνονται η δυσκαμψία των αρθρώσεων, ιδιαίτερα το πρωί ή μετά από περιόδους αδράνειας, η συνεχής κόπωση και ο χαμηλός πυρετός. Τα συμπτώματα συνήθως αναπτύσσονται σταδιακά με το πέρασμα των χρόνων, αλλά μπορεί να έρθουν σχετικά γρήγορα για κάποιους ανθρώπους.
Ποιος παθαίνει ρευματοειδή αρθρίτιδα;
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού και χτυπάει συνήθως τις ηλικίες από 30 έως 60 ετών, ωστόσο μπορεί να επηρεάσει, τόσο τους νεότερους, όσο και τους μεγαλύτερους. Εμφανίζεται τρεις φορές συχνότερα στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες. Αλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα και το οικογενειακό ιστορικό.
Οι αιτίες της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
Tα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος προστατεύουν συνήθως τον οργανισμό από τους ξένους «εισβολείς». Είναι άγνωστες οι αιτίες που τούς κάνουν να στοχεύουν σε υγιείς αρθρώσεις και ιστούς. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι ένας συνδυασμός γενετικής και περιβαλλοντικών παραγόντων που παίζουν το ρόλο τους. Μπορεί να υπάρχει μια γενετική προδιάθεση σε κάποιους ανθρώπους που αν αναπτύξουν μια μόλυνση με ένα συγκεκριμένο βακτήριο ή ιό μπορεί να αναπτύξουν μια κατάσταση ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ομως, μέχρι σήμερα καμία συγκεκριμένη μόλυνση δεν έχει εντοπιστεί.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα «καμπανάκι» για τις αρθρώσεις
Η φλεγμονή της εσωτερικής επιφάνειας των αρθρώσεων μπορεί να καταστρέψει τους χόνδρους και τα οστά, προκαλώντας παραμόρφωση των αρθρώσεων. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται, οι αρθρώσεις αρχίζουν να αναπτύσσουν σημαντικό πόνο, ενώ παρατηρείται και απώλεια της λειτουργίας τους.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα «καμπανάκι» για το σώμα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει τα όργανα και διάφορες περιοχές του σώματος, εκτός από τις αρθρώσεις, όπως:
Ρευματοειδή οζίδια: Σταθερά εξογκώματα κάτω από το δέρμα και σε εσωτερικά όργανα
Σύνδρομο Sjogren: Φλεγμονή και βλάβη των αδένων των ματιών και του στόματος. Μπορούν να επηρεαστούν επίσης και άλλα μέρη του σώματος
Πλευρίτιδα: Φλεγμονή της εσωτερικής επιφάνειας των πνευμόνων
Περικαρδίτιδα: φλεγμονή της εσωτερικής επιφάνειας της καρδιάς
Αναιμία: Μείωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων
Σύνδρομο Felty: Μείωση των λευκών κυττάρων του αίματος, που συνδέεται με διόγκωση της σπλήνας
Αγγειίτιδα: Φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων, η οποία μπορεί να επηρεάσει την παροχή αίματος προς τους ιστούς
Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα
Η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι ο πιο κοινός τύπος αρθρίτιδας στα παιδιά. Οπως και στους ενήλικες, η ρευματοειδής αρθρίτιδα προκαλεί φλεγμονή των αρθρώσεων, δυσκαμψία και βλάβες. Ωστόσο, μπορεί επίσης να επηρεάσει την ανάπτυξη ενός παιδιού. Η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι επίσης γνωστή και ως ιδιοπαθής αρθρίτιδα. Ιδιοπαθής σημαίνει ότι δεν είναι γνωστή η αιτία που την προκαλεί.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η εγκυμοσύνη
Παραδόξως, η ρευματοειδής αρθρίτιδα βελτιώνεται σε ποσοστό ακόμα και 80% στις έγκυες γυναίκες. Βέβαια, συνήθως ξαναβρίσκεται σε έξαρση αμέσως μετά τη γέννα. Τα πώς και τα γιατί συμβαίνει αυτό είναι ακόμα ασαφή. Αν προσπαθείτε να μείνετε έγκυος, ρωτήστε το γιατρό σας ποια φάρμακα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι ασφαλή για να τα πάρετε. Ενδέχεται να είναι απαραίτητες κάποιες αλλαγές στη φαρμακευτική σας αγωγή πριν μείνετε έγκυος ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Αξιολογώντας τα συμπτώματα
Επειδή τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν η διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στα πρώιμα στάδια είναι αμφισβητούμενη. Αν έχετε κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει να κάνετε περαιτέρω εξετάσεις:
* Πρωινή δυσκαμψία των αρθρώσεων
* Οίδημα / υγρό γύρω από πολλές αρθρώσεις ταυτόχρονα
* Οίδημα στον καρπό, το χέρι ή στις αρθρώσεις των δαχτύλων
* Οι ίδιες ακριβώς αρθρώσεις δείχνουν να επηρεάζονται και από τις δύο πλευρές του σώματός σας
* Εξογκώματα κάτω από το δέρμα (ρευματικά οζίδια)
Εξετάσεις αίματος
Αν υπάρχει υποψία ότι πάσχετε από ρευματοειδή αρθρίτιδα, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τους δείκτες φλεγμονής στο σώμα. Αλλα κοινά τεστ είναι αυτά για τον ρευματοειδή παράγοντα και τα αντι-κυκλικά κιτρουλλινικά πεπτιδικά αντισώματα που είναι παρόντα στα περισσότερα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Απεικονιστικές εξετάσεις
Οι ακτίνες Χ είναι χρήσιμες για τη διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, κυρίως επειδή παρέχουν μια βάση για σύγκριση όταν αργότερα η νόσος εξελιχθεί. Μια μαγνητική τομογραφία ή ένα υπερηχογράφημα μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον εντοπισμό της φλεγμονής και των βλαβών στις αρθρώσεις.
Θεραπεία ρευματοειδούς αρθρίτιδας
Δεν υπάρχει καμία γνωστή θεραπεία για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειώσει τη φλεγμονή των αρθρώσεων, καθώς και τον πόνο, η πρόληψη της βλάβης των αρθρώσεων και η μεγιστοποίηση της λειτουργίας των αρθρώσεων. Η επιθετική θεραπεία πρέπει να ξεκινά όσο το δυνατόν νωρίτερα. Η θεραπεία περιλαμβάνει ένα συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ασκήσεων για να ενισχύσει την υποστήριξη των μυών γύρω από τις αρθρώσεις. Η θεραπεία μπορεί επίσης να περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία είναι προσαρμοσμένη στο άτομο, λαμβάνοντας υπόψιν την ηλικία, τον βαθμό επηρεασμού των αρθρώσεων, αλλά και την εξέλιξη της νόσου.
Τα φάρμακα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας περιλαμβάνουν τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων βιολογικών, μη στεροειδών αντι-φλεγμονωδών φαρκάκων, στεροειδών και αναγλητικών.
Είναι η χειρουργική επέμβαση μια επιλογή;
Μετά από σημαντική βλάβη της άρθρωσης ή όταν ο πόνος ή η αναπηρία γίνεται αφόρητη, μερικοί άνθρωποι επιλέγουν χειρουργική επέμβαση για να βελτιώσει τη λειτουργία και την ανακούφιση του πόνου. Η αντικατάσταση των αρθρώσεων είναι η πιο κοινή χειρουργική επέμβαση που πραγματοποιείται, με το γόνατο και τις αρθρώσεις του ισχύου να είναι τα σημεία που αντικαθίστανται πιο συχνά. Αλλοι τύποι χειρουργικής επέμβασης είναι η αρθροσκόπηση (εισαγωγή ενός σωλήνα μέσα στην άρθρωση, προκειμένου να δει και να επισκευάσει τις ανωμαλίες του ιστού) και η ανασυγκρότηση του τένοντα.
Αλλες θεραπείες για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα
Μερικοί ασθενείς που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα βρίσκουν ανακούφιση στην υγρή θερμότητα, τις θεραπείες χαλάρωσης και τον βελονισμό. Τα συμπληρώματα που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά είναι το ιχθυέλαιο, το σπορέλαιο και το νύχι της γάτας (φαρμακευτικό φυτό που ονομάζεται έτσι από τα μικρά αγκάθια στη βάση των φύλλων του που μοιάζουν με το νύχι της γάτας). Ελέγξτε, ωστόσο, τα συμπληρώματα με το γιατρό σας, καθώς μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες ή αλληλεπίδραση με τα φάρμακά σας.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα και διατροφή
Η πιο σημαντική διατροφή είναι μια υγιής διατροφή βασισμένη σε θρεπτικά συστατικά. Αν και δεν υπάρχει «δίαιτα αρθρίτιδας» πολλοί πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα αναφέρουν πως η κατανάλωση ή η αποφυγή ορισμένων τροφών τούς βοηθά. Οι τροφές που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λίπη (μπέικον, μπριζόλες, βούτυρο) έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τη φλεγμονή. Αντίθετα κάποιοι άλλοι βρίσκουν πως μια διατροφή πλούσια σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα (σολομός, τόφου – ένα προϊόν από γάλα σόγιας – καρύδια) είναι γι’ αυτούς βοηθητική. Κάποιοι άλλοι πάλι αισθάνονται πως τρόφιμα όπως οι ντομάτες, τα εσπεριδοειδή, οι λευκές πατάτες, οι πιπεριές, ο καφές και τα γαλακτοκομικά προϊόντα επιδεινώνουν τα συμπτώματά τους.