Λευκοπενία: Αίτια, συμπτώματα και θεραπεία
Η λευκοπενία είναι ένας ιατρικός όρος που περιγράφει την κατάσταση κατά την οποία ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων που υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό είναι εξαιρετικά χαμηλός.
Τα λευκά αιμοσφαίρια είναι οι «μαχητές» των ασθενειών του αίματος, που εργάζονται είτε για να παράγουν αντισώματα ώστε να καταπολεμήσουν την εισβολή ενός ιού, είτε για να συγκεντρωθούν γύρω από το άρρωστο κύτταρο για να το καταστρέψουν και να το καταβροχθίσουν. Οταν ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων του αίματος φτάσει σε πολύ χαμηλό επίπεδο, η δυνατότητα να παλέψουν τα μικρόβια είναι σημαντικά μειωμένη. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες της λευκοπενίας, συμπεριλαμβανομένων πάρα πολλών μολύνσεων, σε σύντομο χρονικό διάστημα, ορισμένων φαρμάκων που καταστρέφουν ή βλάπτουν τα λευκά αιμοσφαίρια ή τον μυελό των οστών, του καρκίνου και των ασθενειών ανοσοανεπάρκειας.
Τύποι λευκοκυττάρων
Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι λευκών αιμοσφαιρίων, που είναι συλλογικά γνωστά ως λευκοκύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των ουδετερόφιλων, των βασεόφιλων, των ηωσινόφιλων, των μονοκυττάρων και των λεμφοκυττάρων. Κάθε τύπος έχει έναν διαφορετικό ρόλο στο σώμα και μια διαφορετική διάρκεια ζωής. Μερικοί μπορούν να ζήσουν μόνο για λίγες ημέρες, ενώ άλλοι μπορούν να ζήσουν για μήνες. Υπό κανονικές συνθήκες ο μυελός των οστών μπορεί να παράγει συνεχώς και να αναπληρώσει τα χαμένα λευκά αιμοσφαίρια. Οταν ορισμένες ασθένειες παρεμβαίνουν στην εν λόγω δυνατότητα, τότε ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα πέφτει και η λευκοπενία εμφανίζεται.
Τα ουδετερόφιλα είναι ο πιο άφθονος τύπος λευκών αιμοσφαιρίων και μια δραστική μείωση σε αυτά τα κύτταρα είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες της λευκοπενίας. Τα ουδετερόφιλα έχουν σχετικά μικρή διάρκεια ζωής σε σύγκριση με άλλους τύπους λευκών αιμοσφαιρίων, ζουν από λίγες μόνο ώρες μέχρι λίγες ημέρες. Παρόλο, όμως, που ζουν τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, ο μυελός των οστών παράγει συνήθως 80 εκατ. ανά λεπτό.
Αίτια
Η μόλυνση είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες της λευκοπενίας. Συγκεκριμένα, η λευκοπενία ενεργοποιείται όταν μια λοίμωξη εξαπλώνεται σε όλο το σώμα, ή όταν υπάρχει μια σειρά από λοιμώξεις για σύντομο χρονικό διάστημα. Και στις δύο περιπτώσεις τα ουδετερόφιλα χρησιμοποιούνται πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορεί ο μυελός των οστών να τα αντικαταστήσει.
Η χημειοθεραπεία και η έκθεση σε ακτινοβολία είναι επίσης πιθανές αιτίες της λευκοπενίας. Η χημειοθεραπεία επιτίθεται στα αναπτυσσόμενα κύτταρα. Ενώ ο στόχος της είναι να μειωθεί ο αριθμός των καρκινικών κυττάρων στο σώμα, δεν στοχεύει ειδικά αυτά, αλλά καταστρέφει όλα τα αναπτυσσόμενα κύτταρα, ακόμα και τα υγιή και με αυτό τον τρόπο καταστρέφει και λευκά αιμοσφαίρια. Η ακτινοθεραπεία λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο, καταστρέφοντας επίσης αδιακρίτως τα κύτταρα.
Οι ανοσοανεπάρκειες είναι άλλες πιθανές αιτίες της λευκοπενίας. Ενώ το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας (AIDS) είναι η πιο γνωστή από αυτές τις ασθένειες, η διαταραχή μπορεί να προκληθεί και από πολλές άλλες συνθήκες, όπως ο καρκίνος, ασθένειες που μπορεί να έχει κάποιος εκ γενετής, καθώς και από υποσιτισμό. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος και να παρεμποδίσουν την ικανότητα του σώματος να παράγει ή να κάνει σωστή χρήση των διαφόρων τύπων λευκοκυττάρων.
Συμπτώματα
Οι ήπιες περιπτώσεις λευκοπενίας συνήθως δεν προκαλούν προβλήματα και συχνά περνούν απαρατήρητες, ωστόσο καθώς ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων συνεχίζει να μειώνεται οι ασθενείς μπορεί να αρχίσουν να έχουν το αίσθημα της δυσφορίας, όπως κόπωση, αδυναμία, ζάλη ή απώλεια όρεξης, ενώ μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν και χαμηλό πυρετό χωρίς προφανή αιτία. Καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται τα συμπτώματα τείνουν να γίνουν πιο σοβαρά και επικίνδυνα. Χωρίς αρκετά λευκά αιμοσφαίρια για την καταπολέμησή τους οι λοιμώξεις θα γίνονται ολοένα και πιο συχνές και άλλα προβλήματα όπως η αναιμία και η στοματίτιδα θα εμφανίζονται.
Μια περαιτέρω μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων μπορεί να αρχίσει να προκαλεί πιο σημαντικά προβλήματα. Ενα από τα πιο συχνά συμπτώματα της λευκοπενίας είναι η έναρξη μιας ασυνήθιστης ή υποτροπιάζουσας λοίμωξης. Το στόμα είναι συχνά το μέρος όπου παρατηρείται πρώτα με πληγές ελκών, ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα που επιμένουν. Οι λοιμώξεις των πνευμόνων, όπως η βρογχίτιδα και η πνευμονία είναι επίσης συχνές, όπως και οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Σε σπάνιες περιπτώσεις δημιουργούνται αποστήματα στο ήπαρ που προκαλούνται από βακτηριακές λοιμώξεις.
Εκτός από τις συχνές λοιμώξεις, ένας άλλος αριθμός θεμάτων μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα της λευκοπενίας. Μερικοί ασθενείς έχουν πτώση στα ερυθρά αιμοσφαίρια και ανάπτυξη αναιμίας. Κάποιοι μπορεί να αναπτύξουν θρομβοπενία, μια κατάσταση όπου ο αριθμός των αιμοπεταλίων στο αίμα πέφτει ασυνήθιστα χαμηλά. Οι γυναίκες μπορεί να παρουσιάσουν ιδιαίτερα βαριά περίοδο με περισσότερη αιμορραγία απ’ ό,τι συνήθιζαν, μια κατάσταση που ονομάζεται μηνορραγία. Μπορούν, επίσης, να έχουν μητρορραγία, δηλαδή ανώμαλη αιμορραγία από τη μήτρα που δεν σχετίζεται με την έμμηνο ρύση. Αυτό είναι συνήθως μία ένδειξη μόλυνσης της μήτρας.
Η φλεγμονή των βλεννογόνων μπορεί να είναι ένα άλλο από τα συμπτώματα της λευκοπενίας. Επηρεάζει συχνά τα τοιχώματα του στόματος, γεγονός που οδηγεί σε ερεθισμό των ούλων, της γλώσσας ή των μάγουλων.
Η λευκοπενία μπορεί, επίσης, να επηρεάσει την ψυχική κατάσταση ενός ατόμου. Μερικοί ασθενείς γίνονται οξύθυμοι και ευέξαπτοι. Επίσης, μπορεί να εμφανίσουν σημάδια νευρασθένειας, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από νευρική εξάντληση.
Διάγνωση – Θεραπεία
Ο προσδιορισμός των βαθύτερων αιτίων της λευκοπενίας συνήθως περιλαμβάνει μία ή περισσότερες εργαστηριακές εξετάσεις. Η κατάσταση μπορεί να ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης εξέτασης αίματος ή όταν ζητηθεί μια γενική εξέταση αίματος με βάση τα συμπτώματα. Μόλις καθοριστεί η υποκείμενη αιτία, οι γιατροί μπορούν να ξεκινήσουν θεραπεία, όταν είναι διαθέσιμη.
Διαβάστε επίσης:
Τι γίνεται στον οργανισμό όταν είναι χαμηλά τα λευκά αιμοσφαίρια