Καρκίνος του προστάτη: Tι δεν θα σας πει ο γιατρός
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου στους άνδρες που παρουσιάζει, ωστόσο, μία μοναδική ιδιαιτερότητα: H διαχείρισή του είναι από τις πιο συγκεχυμένες περιπτώσεις διαχείρισης καρκίνου.
Κι αυτό επειδή υπάρχουν τόσο πολλοί τρόποι να αντιμετωπιστεί που δεν έχει μέχρι σήμερα καθοριστεί με ακρίβεια ποια μέθοδος είναι η καλύτερη για τη θεραπεία του.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και επειδή οι άνδρες υπόκεινται συχνά σε απόψεις που διαφέρουν μεταξύ τους -ενίοτε δε ακόμα και σε προκαταλήψεις- κι επειδή ο κάθε γιατρός έχει την δική του τεκμηριωμένη άποψη που συχνά είναι αντίθετη με κάποιου συναδέλφου του, είναι ίσως ο μόνος καρκίνος όπου ο ασθενής είναι ανάγκη να «εκπαιδεύσει» τον εαυτό του και να διαδραματίσει όσο πιο ενεργό ρόλο γίνεται στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων για το θέμα που τον αφορά.
Στην προσπάθειά του αυτή θα πρέπει να γνωρίζει πέντε βασικά πράγματα που ενδεχομένως δεν πρόκειται να τού πει ο γιατρός του για τη συγκεκριμένη ασθένεια.
1. Ο καρκίνος του προστάτη δεν είναι πάντα επικίνδυνος. Οι γιατροί γνωρίζουν εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια ότι τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη είναι συχνά παρόντα σε άνδρες που όμως πεθαίνουν από άλλες αιτίες και όχι από τον συγκεκριμένο καρκίνο και οι πιθανότητες αυξάνονται όσο οι άνδρες γερνούν. Τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη βρίσκονται σε περίπου 30% των 50χρονων ανδρών και σε πάνω από 50% των ανδρών άνω των 80. Ωστόσο, παρά τα υψηλά ποσοστά, οι πιθανότητες ενός άνδρα να πεθάνει από καρκίνο του προστάτη είναι μόνο 3%.
2. Τα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου του προστάτη δεν υπερτερούν των κινδύνων. Σε γενικές γραμμές, όσο νωρίτερα ανιχνευθεί ο καρκίνος του προστάτη, τόσο το καλύτερο. Ωστόσο, επειδή πολλοί καρκίνοι δεν είναι επικίνδυνοι και ο καρκίνος του προστάτη είναι ένας απ’ αυτούς, η θεραπεία τους μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες, χωρίς βελτίωση της επιβίωσης.
3. Η άμεση θεραπεία δεν είναι πάντα απαραίτητη για τον καρκίνο του προστάτη. Οι γιατροί τώρα συνειδητοποιούν ότι η άμεση θεραπεία δεν είναι αναγκαία για ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών, διότι ο καρκίνος τους αποτελεί μικρή απειλή για την επιβίωσή τους. Παρόλα αυτά, η προσέγγιση «περιμένουμε και θα δούμε» που ονομάζεται «ενεργός επιτήρηση» σύμφωνα με τις μελέτες πολύ λίγες φορές προσφέρθηκε ως επιλογή στους ασθενείς. Γι’ αυτό λοιπόν θα πρέπει οι ίδιοι οι άνδρες να ρωτήσουν τον γιατρό τους: «Με βάση το είδος του καρκίνου του προστάτη που έχω ποιες είναι οι πιθανότητες να με βλάψει αν προχωρήσω σε θεραπεία και ποιες είναι αν επιλέξω να περιμένω και να τον αντιμετωπίσω μόνο αν χειροτερέψει»;
4. Η χειρουργική επέμβαση δεν είναι η καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη. Η χειρουργική επέμβαση έχει το θεωρητικό πλεονέκτημα του να είναι σε θέση να εξαλείψει εντελώς ένα καρκίνο που δεν έχει ακόμη εξαπλωθεί έξω από τον αδένα του προστάτη, ενώ η ακτινοβολία δεν μπορεί να σκοτώσει όλα τα καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο, χωρίς την κατάλληλη μελέτη, οι γιατροί δεν μπορούν πραγματικά να πουν ότι η χειρουργική επέμβαση είναι η καλύτερη, ενώ επιπρόσθετα έχει και υψηλότερο κίνδυνο να προκαλέσει προβλήματα στη στύση. Οταν συζητάμε για τις επιλογές θεραπείας του καρκίνου του προστάτη, οι άνδρες θα πρέπει πάντα να ρωτούν το γιατρό τους: «Ποιες είναι οι πιθανότητες η θεραπεία να μού προκαλέσει ανικανότητα, ακράτεια και προβλήματα του εντέρου;».
5. Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε εάν νεότερες θεραπείες είναι εξίσου αποτελεσματικές. Κατά τα τελευταία χρόνια η ακτινοβολία δέσμης πρωτονίων, οι εστιασμένοι υπέρηχοι υψηλής έντασης και η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία, αναπτύχθηκαν για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Κάθε μία απ’ αυτές τις μεθόδους έχει θεωρητικά πλεονεκτήματα και τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα φαίνονται ενθαρρυντικά.
Ωστόσο, τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα είναι τα κρίσιμα, ώστε να μπορεί ο καθένας να πει με βεβαιότητα ότι οι νεότερες θεραπείες είναι τόσο καλές όσο και οι παλαιότερες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνδρες θα πρέπει να τις αποφύγουν, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα καλά αποτελέσματα σε πέντε χρόνια δεν σημαίνουν τίποτα για τη συγκεκριμένη ασθένεια, επειδή οι περισσότεροι άνδρες τα πηγαίνουν εξίσου καλά ακόμα και χωρίς θεραπεία.
Επίσης, οι παρενέργειες δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. Αυτές οι νεότερες θεραπείες παρουσιάζουν μεγαλύτερη αβεβαιότητα σχετικά με τη στάθμιση ανάμεσα στους κινδύνους και τα οφέλη και καθώς οι άνδρες χρειάζονται μεγαλύτερη βεβαιότητα θα πρέπει ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο τους με μια διαφορετική επιλογή.