Ζακ Σιράκ: Ο θάνατός του και οι φράσεις που «πέρασαν» στην Ιστορία

Έφυγε από τη ζωή ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Ζακ Σιράκ. Ήταν 87 ετών και τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Ήταν πρόεδρος της Γαλλίας από το 1995 έως το 2007. Το τέλος της πολιτικής του καριέρας στιγματίστηκε από τις κατηγορίες για διαφθορά. Τον αποκαλούσαν

Ένας από τους πολιτικούς που σημάδεψε την πολιτική ζωή της Γαλλίας τα τελευταία 40 χρόνια, ο Ζακ Σιράκ, έφυγε σήμερα Πέμπτη (26.09.2019) από τη ζωή.

Ήταν 87 ετών και διατέλεσε πρόεδρος της Γαλλίας από το 1995 έως το 2007 (αφού απέτυχε δις να εκλεγεί πρόεδρος το ’81 και το ’88), όταν τον διαδέχτηκε στο Ελιζέ ο Νικολά Σαρκοζί. Είχε διατελέσει τρεις φορές δήμαρχος του Παρισιού και δυο φορές πρωθυπουργός.

Το θάνατο του Ζακ Σιράκ ανακοίνωσε η οικογένειά του μέσω του Γαλλικού Πρακτορείου. «Ο πρόεδρος Ζακ Σιράκ έσβησε σήμερα το πρωί ανάμεσα στους δικούς του. Γαλήνια», δήλωσε ο γαμπρός του, Σαλά-Μπαρού, σύζυγος της Κλοντ Σιράκ.

Λίγο αφού έγινε γνωστός ο θάνατός του, η Γαλλική Εθνοσυνέλευση και η Γερουσία τήρησαν ενός λεπτού σιγή.

Ο Ζακ Σιράκ υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία της γαλλικής δεξιάς. Στη μακρόχρονη πολιτική διαδρομή του έζησε επιτυχίες αλλά και συντριπτικές ήττες. Είχε, όμως, την εξαιρετική του ικανότητα επιβίωσης. Μέσα από την συνεχή αλλαγή θέσεων και πολιτικών απόψεων κέρδισε τα προσωνύμια «Χαμαιλέων Βοναπάρτης» και «Ανεμοδούρας».

Οι προεδρικές του θητείες θα μείνουν στην ιστορία για το «όχι» του στον δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ που ξεκίνησε με την αμερικανο-βρετανική στρατιωτική επέμβαση, την κατάργηση της στρατιωτικής θητείας, την αναγνώριση της ευθύνης του γαλλικού Κράτους στα ναζιστικά εγκλήματα και για την κραυγή «Το σπίτι μας καίγεται» απέναντι στην παγκόσμια περιβαλλοντική καταστροφή.

Ο Ζακ Σιράκ υπήρξε, επίσης, ο πρώτος πρόεδρος της 5ης Δημοκρατίας που καταδικάσθηκε από την γαλλική δικαιοσύνη. Καταδικάσθηκε σε διετή φυλάκιση με αναστολή το 2011 για υπόθεση εικονικών θέσεων απασχόλησης κατά την θητεία του ως δημάρχου του Παρισιού.
Ο Ζακ Σιράκ και το όνειρο του… Ελιζέ

Ο Ζακ Σιράκ είχε γεννηθεί στο Παρίσι στις 29 Νοεμβρίου του 1932. Ήταν παντρεμένος από το 1956 με την Μπερναρντέτ Σιράκ, με την οποία απέκτησαν δυο παιδιά.

Σπούδασε στην Εθνική Σχολή Διοίκησης και εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής (με το κόμμα UDR) το 1967. Έναν χρόνο μετά έγινε γραμματέας του κράτους. Δεν άργησε να γίνει μέλος της κυβέρνησης, αφού το 1971 έγινε υπουργός για τις επαφές με τη Βουλή, υπουργός Γεωργίας το 1972 και Εσωτερικών το 1974.

Στις εκλογές του ’74 έπαιξε σημαντικό ρόλο υπέρ του Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, στον οποίο εξασφάλισε τη στήριξη μέρους του κόμματος του Σαρλ ντε Γκωλ. Η… εκτίμηση του Ντ’ Εστέν για τη στήριξη «αποτυπώθηκε» στην απόφαση να τον κάνει πρωθυπουργό. Το 1976, όμως, Σιράκ και Ντ’ Εστέν ήρθαν σε ρήξη, με τον πρώτο να εγκαταλείπει την κυβέρνηση.

Το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, για να σταθεροποιήσει τις θέσεις του κόμματος του Ντε Γκωλ προχώρησε στην επανίδρυσή, μετατρέποντας το παλιό UDR του Ντε Γκωλ σε Rassemblement pour La republique, του οποίου έγινε πρόεδρος.

Το 1977 εξελέγη δήμαρχος του Παρισιού.

Ο Ζακ Σιράκ έβαλε για πρώτη φορά υποψηφιότητα για την προεδρία της Γαλλίας το 1981, αλλά η προσπάθειά του έπεσε στο κενό, αφού δεν έφτασε καν στην τελική ψηφοφορία.

Το 1986, όταν οι Σοσιαλιστές κέρδισαν ξανά τις εκλογές, ο Ζακ Σιράκ έγινε και πάλι πρωθυπουργός.

Το 1988 προσπάθησε να εκλεγεί ξανά πρόεδρος αλλά ηττήθηκε από τον Φρανσουά Μιτεράν και παραιτήθηκε από πρωθυπουργός.

Στις προεδρικές εκλογές το 1995, ο Σιράκ κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας, επικρατώντας του Λιονέλ Ζοσπέν. Μια από τις πρώτες πράξεις της προεδρίας του ήταν η επανάληψη των πυρηνικών πειραμάτων στον Ειρηνικό. Στην εξωτερική πολιτική, ο Σιράκ ακολούθησε την προηγούμενη πολιτική γραμμή της Γαλλίας, διατηρώντας σταθερό τον προνομιούχο άξονα με τη Γερμανία. Επανεξελέγη το 2002 με συντριπτική πλειοψηφία, έχοντας απέναντί του τον ακροδεξιό υποψήφιο, Ζαν Μαρί Λε Πεν.

Η κυβέρνησή του ήταν εκείνη που βρέθηκε αντιμέτωπη με την εξέγερση νεαρών στα προάστια του Παρισιού το 2005. Τις αντιμετώπισε επαναφέροντας το νόμο που ίσχυε στη Γαλλία την περίοδο του πολέμου στην Αλγερία (στον οποίο είχε πολεμήσει και ο ίδιος ο Σιράκ).

Μετά τις εκλογές του 2007 ο Ζακ Σιράκ αποφάσισε να αποσυρθεί από την πολιτική ζωή της Γαλλίας.

Εκείνη την περίοδο, όμως, άρχισαν οι αποκαλύψεις για οικονομικές ατασθαλίες κατά τη διάρκεια της θητείας του ως δήμαρχος του Παρισού. Η δικαστική «περιπέτεια» κράτησε έως τον Δεκέμβριο του 2011, όταν ο Σιράκ κρίθηκε ένοχος για τις υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος, κατάχρηση εμπιστοσύνης, παράνομη οικοιοποίηση συμφερόντων.

Ασυγκράτητος στις ιδιωτικές συζητήσεις, στομφώδης στις δημόσιες δηλώσεις του, ο Ζακ Σιράκ έχει εγγράψει στη συλλογική μνήμη πολλές χαρακτηριστικές φράσεις, από ιστορικές ομιλίες, μέχρι προβοκατόρικες δηλώσεις, από γκάφες μέχρι φραστικές παρεκτροπές:

Το σπίτι μας καίγεται

«Το σπίτι μας καίγεται και εμείς κοιτάζουμε αλλού. Η ακρωτηριασμένη, εξαντλητικά αξιοποιημένη Φύση δεν καταφέρνει να αναπλαστεί και εμείς αρνούμαστε να το παραδεχθούμε… Η Γη και η ανθρωπότητα βρίσκονται σε κίνδυνο και υπεύθυνοι είμαστε εμείς».

«Σύνοδος Κορυφής για τη Γη στο Γιοχάνεσμπουργκ, 2 Σεπτεμβρίου 2002)

Ευκαιρία να σιωπήσουν

«Οι χώρες αυτές έχουν υπάρξει, ας το πούμε, όχι πολύ ευάγωγες και δεν έχουν μεγάλη συναίσθηση των κινδύνων που σημαίνει μία υπερβολικά γρήγορη σύνταξή τους πίσω από την αμερικανική θέση… Οι χώρες αυτές έχασαν μία καλή ευκαιρία να σωπάσουν».

(Επικρίνοντας την υποστήριξη προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για το Ιράκ που εξέφρασαν οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, νεοφώτιστα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 18 Φεβρουαρίου 2003).

Η επιχείρηση του Vel d’ Hiv*

«Ναι, η εγκληματική παράνοια του κατακτητή υποβοηθήθηκε από Γάλλους, από το γαλλικό Κράτος… την Πατρίδα των Φώτων και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τη γη της υποδοχής και του ασύλου, η Γαλλία, εκείνη την ημέρα διέπραττε το ανεπανόρθωτο. Αθετώντας την υπόσχεσή της, παρέδιδε τους προστατευόμενούς της στους δήμιούς τους»

(Αναγνωρίζοντας τη συνεργασία της Γαλλίας με τη ναζιστική Γερμανία στην επιχείρηση της συγκέντρωσης Γαλλοεβραίων στο Velodrome d’ Hiver (Χειμερινό Ποδηλατοδρόμιο), 16 Ιουλίου 1995)

«What do you want?»

«Τι θέλετε; Θέλετε να γυρίσω στο αεροπλάνο μου και να επιστρέψω στη Γαλλία; Αυτό θέλετε; Αφήστε τους να φύγουν. Αφήστε τους ήσυχους!»

(Διαξιφισμός στα αγγλικά με τις ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας που έχουν πάρει θέση ανάμεσα σε εκείνον και τον αραβικό πληθυσμό στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, 22 Οκτωβρίου 1996)

Νοικοκυρά;

«Τι άλλο θέλει αυτή η νοικοκυρά; Τ’ αρ..δια μου στο πιάτο;»

(Κατά τη διάρκεια ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, ο Ζακ Σιράκ, τότε πρωθυπουργός, αγνοώντας ότι το μικρόφωνό του έχει μείνει ανοικτό, τα βάζει με τη Βρετανίδα ομόλογό του Μάργκαρετ Θάτσερ, Φεβρουάριο 1988)

Μετανάστευση

«Το πρόβλημά μας δεν είναι οι ξένοι, είναι ότι υπάρχει overdose… Πώς θέλετε ο Γάλλος εργαζόμενος που εργάζεται μαζί με τη γυναίκα του και που μαζί κερδίζουν περί τα 15.000 φράγκα τον χρόνο και που βλέπει στο διπλανό σπίτι μία οικογένεια με έναν πατέρα με τρεις ή τέσσερις γυναίκες, και καμιά εικοσαριά παιδιά, και που κερδίζει 50.000 φράγκα από τα κοινωνικά επιδόματα, χωρίς φυσικά να δουλεύει! Εάν προσθέσετε σε αυτά τον θόρυβο, τη μυρωδιά, ε, ο Γάλλος εργαζόμενος γίνεται έξαλλος! Και δεν τα λέω αυτά από ρατσισμό»

(Δείπνο με μέλη του κόμματός του, 19 Ιουνίου 1991)

Ακρα δεξιά

«Δεν μπορώ να αποδεχθώ να γίνει κοινοτοπία η μισαλλοδοξία και το μίσος»

(Επιχειρηματολογώντας για την άρνησή του να συμμετάσχει σε debate με τον πρόεδρο του Εθνικού Μετώπου Ζαν-Μαρί Λεπέν, τον αντίπαλό του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, 23 Απριλίου 2002)

Σαρκοζί

«Εγώ αποφασίζω, αυτός εκτελεί»

(Επαναφέροντας στην τάξη τον Νικολά Σαρκοζί, τότε υπουργό του των Οικονομικών, 14 Ιουλίου 2004)

Ολάντ

«Μπορώ να πω ότι θα ψήφιζα Ολάντ!»

(11 Ιουνίου 2011 στην Κορέζ, για τον Φρανσουά Ολάντ, υποψήφιο των σοσιαλιστών για τις προεδρικές εκλογές του 2012 και με τον Νικολά Σαρκοζί να είναι επίσης υποψήφιος. Το περιβάλλον του Σιράκ θα κάνει τότε λόγο για «κορεζιανό χιούμορ»)

Σπορ

«Ισως, αν έκανα σπορ στα νιάτα μου, θα μπορούσα να κάνω σούμο. Είχα το αναγκαίο ύψος, όσο για το βάρος, μπορείς να το πάρεις…»

(Συνέντευξη στην Equipe, 28 Ιανουαρίου 1998)