Ποια είναι η διαφορά μεταξύ λευχαιμίας και λεμφώματος;
Ο καρκίνος μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του αίματος. Η λευχαιμία και το λέμφωμα είναι και οι δύο μορφές καρκίνου του αίματος.
Η κύρια διαφορά είναι ότι η λευχαιμία επηρεάζει το αίμα και το μυελό των οστών, ενώ τα λεμφώματα τείνουν να επηρεάζουν τους λεμφαδένες.
Αν και υπάρχουν κάποιες ομοιότητες μεταξύ των δύο τύπων καρκίνου, οι αιτίες και η προέλευσή τους, τα συμπτώματα, η θεραπεία και το ποσοστό επιβίωσης είναι διαφορετικά.
Τι είναι η λευχαιμία και τι το λέμφωμα;
Η λευχαιμία και το λέμφωμα είναι δύο τύποι καρκίνου που επηρεάζουν το αίμα. Και οι δύο καρκίνοι επηρεάζουν συνήθως τα λευκά αιμοσφαίρια.
Λευχαιμία
Η λευχαιμία εμφανίζεται όταν ο μυελός των οστών παράγει πάρα πολλά παθολογικά λευκά αιμοσφαίρια. Συνήθως είναι ένας βραδέως αναπτυσσόμενος καρκίνος, αν και υπάρχουν περιπτώσεις που προχωράει ταχύτερα.
Εάν ένα άτομο έχει λευχαιμία, τα μη φυσιολογικά λευκά αιμοσφαίρια δεν πεθαίνουν σε κανονικό κύκλο. Αντ’ αυτού, τα λευκά αιμοσφαίρια πολλαπλασιάζονται γρήγορα, αφήνοντας τελικά λιγότερο χώρο για τα ερυθρά αιμοσφαίρια που απαιτούνται για τη μεταφορά οξυγόνου μέσω του σώματος.
Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι λευχαιμίας, που ταξινομούνται ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξής τους και όπου ο καρκίνος προέρχεται από τον οργανισμό.
Οι τύποι λευχαιμίας περιλαμβάνουν:
• οξεία λεμφοκυτταρική λευχαιμία
• χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία
• οξεία μυελογενή λευχαιμία
• χρόνια μυελογενή λευχαιμία
Λέμφωμα
Το λέμφωμα αρχίζει στο ανοσοποιητικό σύστημα και επηρεάζει τους λεμφαδένες και τα λεμφοκύτταρα, τα οποία είναι ένα είδος λευκών αιμοσφαιρίων. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι λεμφοκυττάρων, τα Β-λεμφοκύτταρα και τα Τ-λεμφοκύτταρα.
Οι δύο κύριοι τύποι λεμφώματος είναι:
Το λέμφωμα Hodgkin, που περιλαμβάνει ένα συγκεκριμένο τύπο μη φυσιολογικού Β κυττάρου που ονομάζεται κύτταρο Reed-Sterberg. Αυτός ο τύπος είναι λιγότερο συνηθισμένος.
Το λέμφωμα μη-Hodgkin που μπορεί να ξεκινήσει είτε σε Β κύτταρα είτε σε Τ κύτταρα. Αυτοί οι τύποι βασίζονται στην προέλευση του καρκινικού κυττάρου και στο πόσο γρήγορα ή επιθετικά προχωρούν.
Ο τύπος του λεμφώματος που έχει ένα άτομο θα επηρεάσει τα συμπτώματά του, καθώς και τις επιλογές θεραπείας του.
Το λέμφωμα είναι ελαφρώς πιο επικίνδυνο από τη λευχαιμία. Η έρευνα εκτιμά ότι θα υπάρξουν περισσότερα νέα κρούσματα λεμφώματος απ’ ό,τι λευχαιμίας το 2018. Η ίδια έρευνα δηλώνει επίσης ότι τόσο η λευχαιμία όσο και το λέμφωμα είναι πιο συχνές στους άνδρες από τις γυναίκες.
Αν και πιο επικίνδυνο, το λέμφωμα εκτιμάται ότι έχει υψηλότερο ποσοστό επιβίωσης απ’ ό,τι η λευχαιμία.
Συμπτώματα
Η λευχαιμία είναι συχνά αργή ή χρόνια κατάσταση. Ανάλογα με τον τύπο της λευχαιμίας που έχει ένα άτομο, τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν και μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανή.
Τα συμπτώματα της λευχαιμίας περιλαμβάνουν:
• διευρυμένους λεμφαδένες
• δυσκολία στην αναπνοή
• αίσθημα κόπωσης
• πυρετό
• αιμορραγία από τη μύτη ή τα ούλα
• αίσθημα αδυναμίας ή ζάλη
• χρόνιες λοιμώξεις ή λοιμώξεις που δεν επουλώνονται
• δέρμα που μελανιάζει εύκολα
• απώλεια της όρεξης
• πρήξιμο στην κοιλιακή χώρα
• ακούσια απώλεια βάρους
• σκούρα σημεία στο δέρμα
• οσφυαλγία ή ευαισθησία
• υπερβολική εφίδρωση, ειδικά τη νύχτα
Συγκριτικά, τα συμπτώματα του λεμφώματος ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο. Τα συμπτώματα του λεμφώματος Hodgkin μπορεί να περιλαμβάνουν:
• έναν όγκο κάτω από το δέρμα, συνήθως στη βουβωνική χώρα, στον αυχένα ή στη μασχάλη
• πυρετό
• ακούσια απώλεια βάρους
• κούραση
• νυχτερινές εφιδρώσεις
• απώλεια της όρεξης
• βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή
• σοβαρή φαγούρα
Τα συμπτώματα του λεμφώματος μη-Hodgkin περιλαμβάνουν:
• πρησμένη κοιλιά
• φούσκωμα και αίσθημα κορεσμού με μικρή ποσότητα τροφής
• πυρετό
• διευρυμένους λεμφαδένες
• κούραση
• δυσκολία στην αναπνοή
• βήχα
• θωρακική πίεση και πόνο
• απώλεια βάρους
• εφίδρωση και ρίγη
Αιτίες και προέλευση
Και στις δύο περιπτώσεις, η λευχαιμία και το λέμφωμα είναι αποτέλεσμα προβλημάτων με τα λευκά αιμοσφαίρια του σώματος.
Η λευχαιμία εμφανίζεται όταν ο μυελός των οστών παράγει πάρα πολλά λευκά αιμοσφαίρια. Αυτά τα λευκά αιμοσφαίρια δεν πεθαίνουν σε κανονικό κύκλο. Αντ’ αυτού, συνεχίζουν να διαιρούνται και τελικά να ωθούν άλλα υγιή κύτταρα του αίματος.
Σε άλλες περιπτώσεις, η λευχαιμία ξεκινά στους λεμφαδένες. Ο ρόλος των λεμφαδένων είναι να βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις. Το λέμφωμα, όπως και η λευχαιμία ξεκινά συνήθως στους λεμφαδένες ή άλλους λεμφικούς ιστούς.
Οι λεμφαδένες είναι όλοι συνδεδεμένοι μεταξύ τους. Το λέμφωμα Hodgkin απλώνεται από το έναν λεμφαδένα στο επόμενο.
Εάν ένα άτομο έχει λέμφωμα μη-Hodgkin, ο καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί σποραδικά, με ορισμένους τύπους να είναι πιο επιθετικοί από άλλους.
Σε κάθε τύπο, ο καρκίνος μπορεί επίσης να εξαπλωθεί στο μυελό των οστών, στους πνεύμονες ή στο συκώτι.
Παράγοντες κινδύνου
Η λευχαιμία και το λέμφωμα έχουν διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου.
Η χρόνια λευχαιμία είναι συχνή στους ενήλικες. Αντίθετα, τα παιδιά είναι πιθανότερο να διαγνωστούν με οξεία λευχαιμία. Στην πραγματικότητα, η οξεία λευχαιμία είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου στα παιδιά.
Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει λευχαιμία, ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου για τη λευχαιμία περιλαμβάνουν:
• γενετικές διαταραχές
• οικογενειακό ιστορικό
• έκθεση σε ορισμένους τύπους χημικών ουσιών
• προηγούμενη ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία
• κάπνισμα
Το λέμφωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Το λέμφωμα Hodgkin τυπικά εμφανίζεται μεταξύ των ηλικιών 15 και 40 ή μετά από 50. Το λέμφωμα Non-Hodgkin μπορεί να εμφανιστεί σχεδόν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συνηθισμένο στους ηλικιωμένους ενήλικες.
Οι παράγοντες κινδύνου για το λέμφωμα Hodgkin περιλαμβάνουν:
• οικογενειακό ιστορικό
• εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• προηγούμενη μόλυνση με μόλυνση από τον ιό Epstein-Barr
• λοίμωξη HIV
Οι παράγοντες κινδύνου για λέμφωμα μη-Hodgkin περιλαμβάνουν:
• εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• έκθεση σε ορισμένα χημικά
• χρόνια μόλυνση από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού
• προηγούμενη ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία
• αυτοάνοσο νόσημα
Διάγνωση
Η λευχαιμία και το λέμφωμα διαγιγνώσκονται διαφορετικά, αλλά και τα δύο απαιτούν καταγραφή του ιατρικού ιστορικού ενός ατόμου και φυσική εξέταση.
Για τη διάγνωση της λευχαιμίας, ένας γιατρός θα κάνει μια εξέταση αίματος για να ψάξει για μη φυσιολογικούς αριθμούς στο αίμα. Μπορεί επίσης να γίνει βιοψία μυελού των οστών.
Μία βιοψία μυελού των οστών δεν απαιτεί συνήθως διαμονή σε νοσοκομείο. Ενας γιατρός θα κάνει τοπική αναισθησία πριν πάρει δείγμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας γιατρός μπορεί να ζητήσει να γίνουν εξετάσεις χρωμοσώματος ή εξετάσεις απεικόνισης, όπως ακτίνες Χ ή αξονική τομογραφία.
Εάν ένας γιατρός υποψιάζεται ότι ένα άτομο έχει λέμφωμα, μπορεί να λάβει μια βιοψία από τον ιστό που φαίνεται να επηρεάζεται. Αυτή η διαδικασία μπορεί να απαιτεί γενική αναισθησία, αλλά ένας γιατρός μπορεί να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τοπική αναισθησία.
Θεραπεία
Η λευχαιμία και το λέμφωμα απαιτούν διαφορετικές θεραπείες. Ο τύπος λευχαιμίας ή λεμφώματος μπορεί επίσης να κάνει τη διαφορά στο πώς θεραπεύεται ο καρκίνος.
Η χρόνια λευχαιμία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αμέσως. Αντ’ αυτού, ένας γιατρός μπορεί να παρακολουθεί ενεργά την πρόοδο του καρκίνου. Αυτή η προσέγγιση είναι πιο συνηθισμένη με τη χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία. Οταν χορηγείται θεραπεία, ένας γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει:
• χημειοθεραπεία
• μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων
• στοχευμένη θεραπεία
• βιολογική θεραπεία
• ακτινοθεραπεία
Το λέμφωμα Hodgkin είναι συνήθως ευκολότερο να θεραπευτεί από το λέμφωμα Non-Hodgkin, προτού εξαπλωθεί από τους λεμφαδένες.
Η θεραπεία τόσο για λέμφωμα Hodgkin όσο και για μη-Hodgkin μπορεί να περιλαμβάνει:
• ακτινοθεραπεία
• χημειοθεραπεία
• φάρμακα που εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη μη φυσιολογικών κυττάρων
• στοχευμένη θεραπεία
• ανοσοθεραπεία
• χημειοθεραπεία υψηλής δόσης και μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων
• χειρουργική επέμβαση (σε σπάνιες περιπτώσεις)
Επιβίωση
Το πενταετές ποσοστό επιβίωσης αναφέρεται στο πόσοι άνθρωποι με συγκεκριμένο τύπο καρκίνου είναι ζωντανοί 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Τα ποσοστά επιβίωσης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου κατά τη διάγνωση.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών για όλους τους ανθρώπους που διαγνώστηκαν με λέμφωμα Hodgkin είναι 86%. Για το λέμφωμα μη-Hodgkin είναι 70%.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, το 5ετές ποσοστό επιβίωσης για τη λευχαιμία ήταν 61% μεταξύ 2008 και 2014.
Μερικοί τύποι λευχαιμίας και λεμφώματος είναι βραδείας εξέλιξης καρκίνοι, γεγονός που δίνει στους γιατρούς μεγαλύτερη πιθανότητα να τους εντοπίσουν στα αρχικά στάδια.
Οταν ο καρκίνος εντοπιστεί σε αρχικά στάδια, είναι συνήθως ευκολότερο να αντιμετωπιστεί. Εκτός από τη γενική υγεία τους, η έγκαιρη θεραπεία μπορεί συχνά να βελτιώσει τις προοπτικές ενός ατόμου.