Περιφερική νευροπάθεια, αίτια, συμπτώματα και θεραπεία
Η περιφερική νευροπάθεια αναπτύσσεται όταν τα νεύρα στα άκρα του σώματος -χέρια και πόδια- έχουν υποστεί βλάβη. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τα νεύρα που επηρεάζονται.
Εκτιμάται ότι ένας στους δέκα ανθρώπους ηλικίας 55 ετών και άνω επηρεάζεται από κάποιο βαθμό περιφερικής νευροπάθειας.
Το περιφερικό νευρικό σύστημα είναι το δίκτυο των νεύρων που βρίσκονται έξω από το κεντρικό νευρικό σύστημα (ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός). Περιλαμβάνει διαφορετικούς τύπους νεύρων με τις δικές τους ειδικές λειτουργίες, όπως:
• αισθητήρια νεύρα – υπεύθυνα για τη μετάδοση αισθήσεων, όπως ο πόνος και η αφή
• κινητικά νεύρα – υπεύθυνα για τον έλεγχο των μυών
• αυτόνομα νεύρα – υπεύθυνα για τη ρύθμιση των αυτόματων λειτουργιών του σώματος, όπως η πίεση του αίματος και η λειτουργία της ουροδόχου κύστης.
Συμπτώματα περιφερικής νευροπάθειας
Τα κύρια συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας μπορεί να περιλαμβάνουν:
• μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα πόδια ή τα χέρια
• αίσθημα καψίματος, μαχαιριάς ή στιγμιαίου πόνου στις πληγείσες περιοχές
• απώλεια ισορροπίας και συντονισμού
• μυϊκή αδυναμία, ειδικά στα πόδια
Αυτά τα συμπτώματα είναι συνήθως σταθερά, αλλά μπορεί επίσης να συμβαίνουν, να εξαφανίζονται και να επανέρχονται.
Πότε πρέπει να δείτε τον παθολόγο
Είναι σημαντικό να βλέπετε τον παθολόγο σας εάν αντιμετωπίσετε τα πρώιμα συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας, όπως:
• πόνο, μυρμήγκιασμα ή απώλεια αίσθησης στα πόδια
• απώλεια ισορροπίας ή αδυναμίας
• ένα κόψιμο ή μια ουλή στα πόδια που δεν βελτιώνεται
Συνιστάται επίσης τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο περιφερικής νευροπάθειας, όπως είναι οι διαβητικοί, να έχουν τακτικούς ελέγχους.
Ο γιατρός σας θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματά σας και μπορεί να ζητήσει να γίνουν κάποιες εξετάσεις, προκειμένου να ταυτοποιήσει την υποκείμενη αιτία. Μπορείτε παράλληλα να κλείσετε ένα ραντεβού με έναν νευρολόγο, ειδικευμένο στις συνθήκες που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα.
Σε γενικές γραμμές, όσο νωρίτερα εντοπίζεται η περιφερική νευροπάθεια, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες περιορισμού της βλάβης και πρόληψης περαιτέρω επιπλοκών.
Αιτίες περιφερικής νευροπάθειας
Μία από τις πιο συχνές αιτίες περιφερικής νευροπάθειας είναι ο διαβήτης, τόσο τύπου 2 όσο και τύπου 1. Με την πάροδο του χρόνου, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα που σχετίζονται με τον διαβήτη μπορεί να βλάψουν τα νεύρα. Αυτός ο τύπος νευρικής βλάβης είναι γνωστός ως διαβητική πολυνευροπάθεια.
Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί επίσης να έχει ένα ευρύ φάσμα άλλων αιτιών. Για παράδειγμα, μπορεί να προκληθεί από:
• σωματική βλάβη στα νεύρα
• μια ιογενή λοίμωξη όπως ο έρπης ζωστήρας
• μια παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων ή κατανάλωση υπερβολικού αλκοόλ
Θεραπεία της περιφερικής νευροπάθειας
Η θεραπεία για την περιφερική νευροπάθεια εξαρτάται από τα συμπτώματα και την υποκείμενη αιτία. Ωστόσο, μόνο μερικές από τις υποκείμενες αιτίες της νευροπάθειας μπορούν να αντιμετωπιστούν. Για παράδειγμα, εάν έχετε διαβήτη, μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε καλύτερο έλεγχο του επιπέδου σακχάρου στο αίμα σας, η διακοπή του καπνίσματος και η μείωση του αλκοόλ.
Ο νευρικός πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνταγογραφούμενα φάρμακα που ονομάζονται παράγοντες νευροπαθητικού πόνου, καθώς τα τυπικά παυσίπονα είναι συχνά αναποτελεσματικά.
Εάν έχετε άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την περιφερική νευροπάθεια, αυτά μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα. Για παράδειγμα, η θεραπεία για μυϊκή αδυναμία μπορεί να περιλαμβάνει φυσιοθεραπεία και χρήση βοηθημάτων για περπάτημα.
Επιπλοκές της περιφερικής νευροπάθειας
Οι προοπτικές για την περιφερική νευροπάθεια ποικίλλουν ανάλογα με την υποκείμενη αιτία και τα νεύρα που έχουν υποστεί βλάβη. Κάποιες περιπτώσεις μπορεί να βελτιωθούν με το χρόνο, εάν αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία, ενώ σε μερικούς ασθενείς η βλάβη μπορεί να είναι μόνιμη ή μπορεί να χειροτερεύει σταδιακά με το χρόνο.
Εάν δεν υποβληθεί σε θεραπεία η υποκείμενη αιτία περιφερικής νευροπάθειας, ενδέχεται να διατρέξετε τον κίνδυνο να εμφανίσετε δυνητικά σοβαρές επιπλοκές, όπως ένα έλκος ποδιού που μολύνεται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα (θάνατος ιστού) αν δεν θεραπευθεί και σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να σημαίνει ότι το πάσχον πόδι πρέπει να ακρωτηριάζεται, μια κατάσταση που απαντάται συχνά σε διαβητικούς που δεν κάνουν σωστό έλεγχο του σακχάρου τους.
Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί να επηρεάσει τα νεύρα που ελέγχουν τις αυτόματες λειτουργίες της καρδιάς και του συστήματος κυκλοφορίας (καρδιαγγειακή αυτόνομη νευροπάθεια). Μπορεί να χρειαστείτε θεραπεία για να αυξήσετε την αρτηριακή πίεση ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, έναν βηματοδότη.
Πολυνευροπάθεια
Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί να επηρεάσει:
• μόνο ένα νεύρο (μονονευροπάθεια)
• πολλά νεύρα (πολλαπλή μονονευρίτιδα)
• όλα τα νεύρα στο σώμα (πολυνευροπάθεια)
Η πολυνευροπάθεια είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος και αρχίζει να επηρεάζει πρώτα τα μακρύτερα νεύρα, γι’ αυτό τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως στα πόδια. Με τον καιρό αρχίζει σταδιακά να επηρεάζει τα βραχύτερα νεύρα και έτσι υπάρχει η αίσθηση ότι αρχίζει να εξαπλώνεται προς τα πάνω, ενώ αργότερα επηρεάζει τα χέρια.