Ρίγη, αίτια και αντιμετώπιση
Το σώμα μας ρυθμίζει τις αντιδράσεις του σε θερμότητα, κρύο, στρες, λοιμώξεις και άλλες καταστάσεις, χωρίς καμία συνειδητή σκέψη.
Μπορεί να ιδρώνουμε, για να κρυώσει το σώμα μας σε περίπτωση υπερθέρμανσης, αλλά δεν χρειάζεται να το σκεφτούμε. Και όταν κρυώσουμε, το ρίγος έρχεται αυτόματα.
Το ρίγος προκαλείται από τους μυς όταν σφίγγονται και χαλαρώνουν σε γρήγορη διαδοχή. Αυτή η ακούσια κίνηση των μυών είναι η φυσική απάντηση του σώματος όταν κρυώνει και προσπαθεί να ζεσταθεί.
Η αντίδραση σε ένα πιο ψυχρό περιβάλλον, ωστόσο, είναι μόνο ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να δημιουργηθεί ρίγος. Υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που συμβαίνει αυτό.
Αιτίες
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να προκαλέσουν ρίγος στο σώμα. Η γνώση του τι μπορεί να το προκαλέσει θα βοηθήσει να μάθουμε πώς να ανταποκρινόμαστε σ’ αυτό και να το αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά.
Κρύο περιβάλλον
Οταν η θερμοκρασία πέσει κάτω από μια στάθμη στην οποία αισθανόμαστε άνετα, τότε το σώμα μπορεί να αρχίσει να τρέμει. Το ορατό ρίγος μπορεί να ενισχύσει την παραγωγή θερμότητας στην επιφάνεια του σώματός μέχρι και 500%. Το ρίγος μπορεί ωστόσο να μας ζεστάνει μόνο για μικρό διάστημα. Μετά από λίγες ώρες οι μυς θα ξεμείνουν από γλυκόζη (ζάχαρη) που χρησιμοποιούν για «καύσιμο» και θα είναι πολύ κουρασμένοι για να συστέλλονται και να χαλαρώνουν.
Κάθε άτομο έχει τη δική του θερμοκρασία, στην οποία αρχίζει το ρίγος. Για παράδειγμα, τα παιδιά χωρίς πολύ σωματικό λίπος για να τα «μονώσει», μπορεί να αρχίσουν να τρέμουν ως απόκριση σε θερμοκρασίες πολύ πιο ζεστές απ’ ό,τι ένας ενήλικας με περισσότερο σωματικό λίπος.
Η ευαισθησία στις χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί επίσης να αλλάξει με την ηλικία ή λόγω κάποιων καταστάσεων υγείας. Για παράδειγμα, αν έχετε υπολειτουργικό θυρεοειδή (υποθυρεοειδισμό) είναι πιθανό να αισθάνεστε το κρύο πολύ πιο έντονα από κάποιον άλλο χωρίς τη συγκεκριμένη πάθηση.
Ο αέρας ή το νερό στο δέρμα ή η διείσδυσή τους στα ρούχα μπορεί επίσης να μας κάνει να νιώθουμε περισσότερο το κρύο και το γεγονός αυτό να προκαλέσει ρίγη.
Μετά την αναισθησία
Μπορεί επίσης κάποιος να τρέμει ανεξέλεγκτα όταν ξυπνήσει από αναισθησία και ξαναβρεί τις αισθήσεις του, μετά από μια χειρουργική επέμβαση. Δεν είναι απολύτως σαφές ποιος είναι ο λόγος γι’ αυτό αν και είναι πολύ πιθανό να έχει κρυώσει σημαντικά το σώμα. Οι χειρουργικές αίθουσες συνήθως διατηρούνται δροσερές και το να είναι κάποιος ξαπλωμένος στο κρύο χειρουργείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσει μείωση της θερμοκρασίας του σώματός του. Η γενική αναισθησία μπορεί επίσης να επηρεάσει την κανονική ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.
Χαμηλό σάκχαρο
Μια πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μπορεί να προκαλέσει ρίγος ως αντίδραση. Αυτό μπορεί να συμβεί αν δεν έχετε φάει για κάποιο διάστημα. Μπορεί επίσης να συμβεί αν έχετε μια κατάσταση που επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού σας να ρυθμίσει το σάκχαρο του αίματος, όπως ο διαβήτης.
Το χαμηλό σάκχαρο του αίματος μπορεί να επηρεάσει τους ανθρώπους με διάφορους τρόπους. Αν δεν νιώσουν ρίγος ή δεν αρχίσουν να τρέμουν μπορεί να ιδρώσουν, να νιώσουν ζάλη ή να αναπτύξουν καρδιακούς παλμούς.
Λοιμώξεις
Οταν τρέμετε, αλλά δεν αισθάνεστε κρύο θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι το σώμα αρχίζει να καταπολεμά μια ιογενή ή βακτηριακή λοίμωξη. Οπως ακριβώς το ρίγος είναι ο τρόπος του σώματος να ζεσταθεί μια ψυχρή ημέρα, με τον ίδιο τρόπο μπορεί επίσης το σώμα να ζεσταθεί αρκετά για να σκοτώσει ένα βακτήριο ή έναν ιό που έχει εισβάλλει στο σύστημά του. Το ρίγος μπορεί να είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης πυρετού, καθώς ο πυρετός είναι ένας ακόμα τρόπος που το σώμα καταπολεμά τις λοιμώξεις.
Φόβος
Μερικές φορές το ρίγος δεν έχει καμία σχέση με την υγεία ή τη θερμοκρασία. Αντ’ αυτού μπορεί να είναι το ανέβασμα της αδρεναλίνης που το δημιουργεί. Εάν έχετε φοβηθεί μπορεί να αρχίσετε να έχετε ρίγη κι αυτή είναι η απόκριση του σώματος σε μια ταχεία άνοδο της αδρεναλίνης στο αίμα.
Μωρά και ρίγη
Προφανώς δεν θυμάστε κάποια εποχή που δεν είχατε ρίγη ή δεν μπορούσατε να τρέμετε. Αυτό συμβαίνει γιατί η μόνη στιγμή της ζωής μας που δεν τρέμουμε είναι το ξεκίνημά της. Τα μωρά δεν τρέμουν όταν κρυώνουν, επειδή έχουν άλλη «απάντηση» στη ρύθμιση της θερμοκρασίας. Τα μωρά στην πραγματικότητα θερμαίνονται καίγοντας λίπος σε μια διαδικασία που ονομάζεται θερμογένεση. Είναι κάτι παρόμοιο με το πώς επιβιώνουν και ζεσταίνονται το χειμώνα τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη.
Εάν λοιπόν δείτε ένα μωρό να τρέμει ή να έχει ρίγη και καθώς είναι βέβαιο ότι αυτό δεν συμβαίνει λόγω κρύου, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι χαμηλού σακχάρου στο αίμα. Το μωρό μπορεί απλά να πεινάει και να έχει ανάγκη από ενέργεια.
Ρίγη και ηλικιωμένοι
Στους ηλικιωμένους ο γεροντικός τρόμος μπορεί λανθασμένα να θεωρηθεί ότι είναι ρίγος. Μπορεί να υπάρχουν πολλές αιτίες τρόμου συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Πάρκινσον. Ορισμένα φάρμακα όπως τα βρογχοδιασταλτικά που χρησιμοποιούνται για το άσθμα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ρίγη.
Οταν ο άνθρωπος μεγαλώνει μπορεί επίσης να γίνει πιο ευαίσθητος στο κρύο. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη λέπτυνση του λιπαρού στρώματος κάτω από το δέρμα και τη μείωση της κυκλοφορίας του αίματος.
Πότε πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια
Το ρίγος μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα μιας υποκείμενης κατάστασης, οπότε δεν πρέπει να το αγνοήσετε. Αν όταν νιώσετε κρύο φορέσετε ένα πουλόβερ ή ανεβάσετε τη θερμοκρασία στο σπίτι σας και αισθανθείτε καλύτερα, τότε πιθανώς δεν χρειάζεστε γιατρό. Αν παρατηρήσετε ότι κρυώνετε περισσότερο απ’ ό,τι κρυώνατε πριν, τότε θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας, καθώς μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να ελέγξετε τον θυρεοειδή σας.
Εάν το ρίγος σας συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό ή άλλες ενδείξεις που σχετίζονται με τη γρίπη, τότε επισκεφτείτε το γιατρό σας αμέσως. Οσο πιο γρήγορα εντοπίσετε την αιτία του ρίγους σας, τόσο πιο σύντομα μπορείτε να ξεκινήσετε τη θεραπεία.
Εάν παρατηρήσετε τρόμο στα χέρια ή στα πόδια σας, που ξεκάθαρα δεν σχετίζεται με το ρίγος που προκαλεί η χαμηλή θερμοκρασία, τότε θα πρέπει να αναφέρετε τα συμπτώματα στον γιατρό σας.
Θεραπεία
Το σωστό σχέδιο θεραπείας για το ρίγος σας και για άλλα συμπτώματα θα εξαρτηθεί από την υποκείμενη αιτία.
Κρύο περιβάλλον
Εάν το ρίγος σας είναι μια απόκριση σε ψυχρά περιβάλλοντα ή στο βρεγμένο δέρμα, τότε το ζεστό ντύσιμο και το στέγνωμα του δέρματος θα πρέπει να είναι αρκετά για να σταματήσουν τα ρίγη. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να ρυθμίσετε τη θερμοκρασία του σπιτιού σας για να είναι πιο ζεστό αν η ηλικία σας ή άλλες συνθήκες κάνουν εσάς ή μέλη της οικογένειάς σας πιο ευαίσθητα στο κρύο. Αποκτήστε τη συνήθεια να κουβαλάτε μαζί σας ένα πουλόβερ ή μια ζακέτα όταν ταξιδεύετε.
Λοίμωξη
Ενας ιός συνήθως χρειάζεται χρόνο για να περάσει. Συχνά, η μόνη θεραπεία είναι η ανάπαυση. Σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις, τα αντιιικά φάρμακα μπορεί να είναι η κατάλληλη θεραπεία. Εάν έχετε πυρετό, ψεκάστε απλά το δέρμα σας με νερό για να σας βοηθήσει να δροσίσετε το σώμα σας. Προσέξτε όμως το νερό να είναι χλιαρό και όχι κρύο γιατί στη δεύτερη περίπτωση μπορεί αυτό να σας προκαλέσει ρίγος ή αν έχετε ρίγος να το χειροτερέψει. Μια βακτηριακή λοίμωξη συνήθως χρειάζεται αντιβιοτικά για να αντιμετωπιστεί ολοκληρωτικά.
Εάν έχετε ρίγη λόγω ασθένειας, προσέξτε να μην υπερθερμαίνεστε με πάρα πολλές κουβέρτες ή στρώσεις ρούχων. Πάρτε τη θερμοκρασία σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε πυρετό. Τα ελαφρύτερα σκεπάσματα και τα ελαφρύτερα ρούχα μπορούν να κάνουν τα πράγματα καλύτερα.
Χαμηλό σάκχαρο
Η κατανάλωση ενός σνακ με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, όπως ένα σάντουιτς ή μια μπανάνα, μπορεί συχνά να είναι αρκετή για να επαναφέρει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας. Σε γενικές γραμμές, δεν θα πρέπει να μείνετε για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς φαγητό. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν το σάκχαρό σας έχει την τάση να πέφτει ή αν έχετε πρόβλημα να διατηρήσετε σταθερά τα επίπεδά του σακχάρου στο αίμα σας.
Εάν έχετε αυτό το πρόβλημα, θα πρέπει να έχετε ανά πάσα στιγμή πρόχειρο ένα σνακ. Μ’ αυτό τον τρόπο θα έχετε κάτι να φάτε αν αισθάνεστε πως πέφτει το σάκχαρο στο αίμα σας.
Μετά την εγχείρηση
Συνήθως μερικές κουβέρτες κοντά σας μετά από μια χειρουργική επέμβαση αρκούν για να σας ζεστάνουν και να βάλουν τέλος στα ρίγη. Αν αισθάνεστε άβολα ή ανησυχείτε για τα ρίγη, ενημερώστε τη νοσοκόμα ή τον γιατρό.
Συμπέρασμα
Οταν το ρίγος είναι μια απόκριση στην αίσθηση του κρύου, μια επιπλέον κουβέρτα ή ένα επιπλέον ρούχο μπορεί να ηρεμήσει τους μυς και να σας ζεστάνει. Ενα ζεστό φλιτζάνι τσάι ή καφέ μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Εάν είστε άρρωστοι, θυμηθείτε ότι το ρίγος μπορεί να σηματοδοτεί την έναρξη πυρετού, οπότε προσέξτε να μην υπερθερμανθείτε. Και αν το μωρό σας ή ο ηλικιωμένος γονιός σας αρχίσουν να αισθάνονται ρίγη, που δεν μοιάζουν να προέρχονται από μια από τις παραδοσιακές αιτίες του ρίγους, τότε ενημερώστε τον γιατρό. Το ρίγος, η ανατριχίλα, το τρέμουλο και ο τρόμος, είναι όλα συμπτώματα ότι κάτι συμβαίνει στον οργανισμό, γι’ αυτό θα πρέπει να τους δείχνετε τη δέουσα προσοχή.