Αμβρόσιος Καρατζάς -Οι Απόκριες στο χωριό μου την δεκαετία 1955-65 (Αυλώνα)

• Σήμερα Κυριακή της Τυρινής, είναι η τελευταία ημέρα της Αποκριάς και του Καρναβαλιού και από αύριο Καθαρά Δευτέρα αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή.
• Στην διάρκεια της Σαρακοστής οι Χριστιανοί νηστεύουν, δηλαδή μέχρι το Πάσχα απαγορεύεται η κατανάλωση κρέατος και λοιπών μη νηστίσιμων φαγητών.
• Το χωριό μου πριν 50-60 χρόνια έσφυζε από ζωή, είχε πάνω από 500 κάτοικους, ενώ τώρα μόλις 80 με 100.
• Οι Αυλωνίτες πιστοί στα έθιμα και τις παραδόσεις, παρά την φτώχεια τους, γιόρταζαν την έναρξη της νηστείας και τα Κούλουμα.

ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

• Το βράδυ της Τυρινής το γιορτινό φαγητό ήταν μακαρονάδα με μυζήθρα, από στριφτά χειροποίητα μακαρόνια που έφτιαχνε η νοικοκυρά του σπιτιού.
• Η κάθε νοικοκυρά είχε φροντίσει από νωρίς να φτιάξει με υλικά του σπιτιού της τα μακαρόνια και να τα απλώσει σε ένα σεντόνι για να ξεραθούν. 
• Το βράδυ που σουρούπωνε έβανε το τέντζερη στην φωτιά, έβραζε τα μακαρόνια, τα οποία στη συνέχεια άρταινε με χοιρινό λίπος (λίγδα) και τα πασπάλιζε με μπόλικη μυζήθρα. 
• Συνήθως αυτό το βράδυ οι στενοί συγγενείς ή τα σόγια μαζεύονταν σε ένα σπίτι όλοι μαζί. 
• Το κάθε νοικοκυριό κουβαλούσε μαζί του και την μακαρονάδα του, κρασί, τυρί κτλ. 
• Σε αυτά τα γλέντια και ανάλογα με την περίσταση οι Αυλωνίτες έπιναν πολύ κρασί. Μέχρι και κουπάρια «σήκωναν». 
• Με τραγούδια της τάβλας, πειράγματα αναμεταξύ τους κτλ. συνέχιζαν το γλέντι μέχρι αργά. 
• Μετά τις εννιά η ώρα το βράδυ έβγαιναν οι μασκαράδες που αποτελούνταν από ομάδες φίλων οι οποίοι πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, όπου ήταν πολλοί μαζεμένοι.
• Ο κάθε μασκαράς, άνδρας ή γυναίκα φορούσε ρούχα που θα τον βοηθούσαν να μην αναγνωριστεί.
• Επειδή τότε δεν υπήρχαν οι μάσκες του εμπορίου, ο καθένας έφτιαχνε και φορούσε μια μάσκα από χαρτόνι και την χρωμάτιζε κατά το γούστο του ή μουτζούρωνε ή ασβέστωνε το πρόσωπό του. 
• Την εμφάνισή τους συμπλήρωναν οι μασκαράδες με κουδούνια που κρεμούσαν στον λαιμό ή στην μέση, μπαστούνια ή γκλίτσες που κρατούσαν στα χέρια, ή άλλα αξεσουάρ π.χ. να φαίνονται πως είναι έγκυοι, ή ότι έχουν καμπούρα στην ράχη τους. 
• Οι μασκαράδες συνήθως έκαναν παρέες δυο και πάνω ατόμων και έμπαιναν μέσα στα σπίτια χοροπηδώντας για να κτυπούν τα κουδούνια τους και τραγουδώντας διάφορα σκωπτικά τραγούδια.
• Αφού τέλειωνε το σόου που είχαν ετοιμάσει, η νοικοκυρά του σπιτιού τους κερνούσε κρασί. Σε αυτό το σημείο οι περισσότεροι έβγαζαν την μάσκα και εύχονταν καλή σαρακοστή κτλ. και έφευγαν. 
• Στην συνέχεια οι μασκαράδες επισκέπτονταν άλλα σπίτια μέχρι να τελειώσουν το πρόγραμμά τους.
• Αυτό συνεχιζόταν μέχρι τα μεσάνυχτα, οπότε οι μασκαράδες που γυρίζαν στους δρόμους έσμιγαν όλοι στην πλατεία ή σε κάποιο μαγαζί και έκαναν το δικό τους γλέντι.

ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ

• Την Καθαρά Δευτέρα το παραδοσιακό τραπέζι αποτελείτο από φασόλια ή καλαμπόκια νερόβραστα, βορβούς, ελιές, τουρσί κτλ. αργότερα προστέθηκε ο χαλβάς και η ταραμοσαλάτα.
• Μετά το μεσημεριανό φαγητό, μικροί-μεγάλοι έβγαιναν στην πλατεία και τα ανοίγματα του χωριού.
• Οι νέες γυναίκες φορούσαν το παραδοσιακό βελέσι με την μπόλκα, την ποδιά και αν έκανε κρύο και το γιουρντί, ενώ στο κεφάλι φορούσαν το φακιόλι. 
• Μαζεύονταν στο πλάτωμα μπροστά στου Ρουμελιώτη το μαγαζί και έπαιζαν γυναικεία παιχνίδια την «μέλισσα» ή την «τυφλόμυγα» κ.α.
• Οι νέοι μαζεύονταν σε άλλο χώρο και έπαιζαν «κατρούτσια» η «συντρόλια» κ.α.
• Μετά από τα παιχνίδια άνδρες και γυναίκες πήγαιναν στην πλατεία και αρχίζαν τους χορούς με τραγούδια που έλεγαν οι χορευτές. 
• Στα τουράκια της πλατείας είχαν πιάσει θέση από νωρίς οι ηλικιωμένοι για να καμαρώσουν τα παιδιά τους και να θυμηθούν τα νιάτα τους.
• Και ενώ είχε αρχίσει ο χορός, εμφανιζόταν ο Καρνάβαλος.
• Συνήθως ήταν μια μικρή ομάδα μεταμφιεσμένων όχι απαραίτητα νέων που εισέρχονταν στην πλατεία και γινόταν χαμός από τις φωνές και τις κραυγές των παρισταμένων.
• Στο ρόλο του Καρνάβαλου ασυναγώνιστος ήταν ο αείμνηστος Θύμιος Θανασάς ο οποίος ήταν και μαραγκός.
• Έφτιαχνε πάνω στο σαμάρι του γαϊδάρου του ειδικές ξυλοκατασκευές που τις έντυνε με διάφορα πανιά κτλ., πολύ πρωτοποριακά για την εποχή του. Ο ίδιος ντυνόταν πολύ προσεκτικά και ήταν αδύνατο να τον αναγνωρίσεις.
• Επίσης γνωστός καρναβαλιστής ήταν ο Λώνης Γκιουμές ή Κουρλίμπας. Κάθε χρόνο τέτοια ημέρα ήταν μεθυσμένος και μεταμφιεσμένος. Διέθετε κωμικό ταλέντο και με τα αστεία του έκανε τον κόσμο και ξεχνούσε την μιζέρια του.
• Μόλις σουρούπωνε η παράσταση τέλειωνε καθότι τότε δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό, τα γυναικόπαιδα πήγαιναν στο σπίτι ενώ οι άνδρες συνέχιζαν στα μαγαζάκια της πλατείας. 
• Έτσι απλά λοιπόν ζούσαν οι άνθρωποι αγροτικής Ελλάδας μόλις 50-60 χρόνια πριν. Τώρα οι συνήθειες και οι γιορτές των συγχρόνων Ελλήνων έχουν υποκατασταθεί από ξενόφερτες γιορτές και έθιμα. 
• Όλα αυτά έχουν ξεχαστεί και τα γράφω μόνο για την ιστορία, κυρίως για τους νέους, και για όσους άλλους μπουν στον κόπο να τα διαβάσουν.
• Ας είναι αιώνια η Μνήμη του Θύμιου και του Λώνη που διασκέδαζαν επί πολλά χρόνια το χωριό την Καθαρά Δευτέρα με την ευρηματικότητά τους και το αστείρευτο χιούμορ τους.
Και με αυτή την ευκαιρία εύχομαι ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ σε συγγενείς, φίλους, γνωστούς και αναγνώστες.
Καλή Σαρακοστή, και ας αποφύγουμε τα κρέατα και τα λιπαρά για το καλό μας!!!!

πηγή

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΝΕΑ