Ενα ελληνικό εργοτάξιο στην εσχατιά της ερήμου
ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΑΡΑΒΙΚΗΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ – ΜΕΡΟΣ 3ο
Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΡΑΣ ΑΛ ΚΑΪΜΑ
ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ προς το εργοτάξιο είχε πλέον ξημερώσει καλά. Ο ήλιος έκανε δειλά-δειλά την εμφάνισή του στο στερέωμα και αν δεν υπήρχαν οι λίμνες με τα νερά στους δρόμους τίποτα δεν θα έδειχνε πως πριν λίγες ώρες είχε ξεσπάσει τέτοια καταιγίδα.
Του Αμβρόσιου Καρατζά
οικονομολόγου, συγγραφέα
Οι πρώτες εικόνες που αντίκρισα στο φως της ημέρας, ήταν πιο καθαρές. Το τοπίο εντελώς γυμνό και άγριο. Ο τεράστιος όγκος των ψηλών βουνών χωρίς ίχνος βλάστησης, κρέμονταν πάνω από την θάλασσα αφήνοντας μια λωρίδα γης ανάμεσά τους. Σε αυτή την ερημική λωρίδα, σχεδόν στα στενά του Ορμούζ, έστησαν πριν πολλά χρόνια οι πειρατές το ορμητήριό τους για να λυμαίνονται τα διερχόμενα από τα στενά πλοία. Εκεί ρίζωσαν οι απόγονοί τους που διαχρονικά εξελίχθηκε σε μία άτακτη δομημένη και πρωτόγονη οικιστική περιοχή. Παρόλο του ότι τα πετρέλαια είχαν ανακαλυφθεί πριν δέκα χρόνια και η τιμή τους για την εποχή ήταν στο υψηλότερο σημείο, τίποτα σημαντικό δεν είχε γίνει ακόμα για να ξεφύγουν οι αυτόχθονες από την φτώχεια και την κακομοιριά.
Το εμιράτο μόλις έκανε τα πρώτα του βήματα προς την ανάπτυξη και τον πολιτισμό. Η οικιστική εικόνα άναρχη με ελάχιστα κτίσματα να έχουν κτιστεί με σύγχρονα δομικά υλικά. Το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων πολύ χαμηλό. Οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν κτηνοτρόφοι και ψαράδες. Είχαν μερικά γιδοπρόβατα, τόσο αδύνατα που τα λυπόμουν επειδή ήταν υποχρεωμένα να ζούνε σε συνθήκες μεγάλων θερμοκρασιών και ανύπαρκτης χλωρίδας. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ότι τα ζώα έτρωγαν τα χαρτιά που παρέσυρε ο αέρας στους δρόμους. Οι φτωχοί είχαν ακόμα καμήλες για όλες τις δουλειές. Όσοι ξεχώριζαν από αυτή την μιζέρια ήταν κοντά στην οικογένεια του εμίρη. Αυτοί είχαν και σπίτια και αμερικάνικα αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού.
Όσο η επενδυτική δραστηριότητα μεγάλωνε τόσο περιοριζόταν η φτώχεια. Ο τόπος δεν είχε καμία παραγωγή εκτός από αδρανή υλικά που παρήγαγε μια κρατική εταιρία και τα έσοδά της πρέπει να ήταν αρκετά μεγάλα.Σε όλη την περιφέρεια των ΗΑΕ δεν υπήρχαν αλλού βουνά με κατάλληλο πέτρωμα για την παραγωγή αδρανών υλικών. Έτσι όλα τα έργα που κατασκευάζονταν στο κράτος προμηθεύονταν χαλίκι και άμμο από τα νταμάρια του Ρας Αλ Κάϊμα. Έτσι σιγά – σιγά κάτοικοι παρατούσαν τις καμήλες και αγόραζαν αυτοκίνητα. Οι καμήλες πλέον ελεύθερες κυκλοφορούσαν νύχτα μέρα στους δρόμους και ήταν κίνδυνος θάνατος για τα μικρά αυτοκίνητα. Γινόταν πολλά ατυχήματα την νύχτα, διότι όταν το μικρό αυτοκίνητο κτυπούσε καμήλα διερχόμενη στον δρόμο, αυτή έπεφτε πάνω στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου και οι επιβάτες μπορεί να πέθαιναν ακαριαία.
Την κοινωνική ζωή ήταν δύσκολο να την διαγνώσεις. Τα σπίτια ήταν ερμητικά κλειστά, οι γυναίκες χωρίς δικαιώματα, όταν κυκλοφορούσαν φορούσαν υποχρεωτικά την μαύρη μπούρκα που άφηνε ακάλυπτα μόνο τα μάτια. Οι άνδρες φορούσαν στα πόδια τους σανδάλια όλο τον χρόνο και το δέρμα τους είχε σκληρύνει τόσο πολύ που δεν το τρύπαγε ούτε πρόκα. Τις περισσότερες φορές ξυπόλυτοι οδηγούσαν τις πρώτες κάντηλακ που είχαν αποκτήσει και κόρναραν συνεχώς για να παίξουν.Κακοί οδηγοί χωρίς να τηρούν τα σήματα κυκλοφορίας προξενούσαν συχνά ατυχήματα και για αυτό το λόγο οι ξένοι δεν αισθανόταν καθόλου ασφαλείς μέσα στο αυτοκίνητο.
Τα μικροκαταστήματα που υπήρχαν, ότι πουλούσαν ήταν εισαγόμενο. Οι τιμή καθοριζόταν από τον καταστηματάρχη ανάλογα με την εικόνα του πελάτη. Αν έβλεπε ξένο πελάτη η τιμή μπορεί να ήταν τριπλάσια από έναν ντόπιο. Το παζάρι το είχαν στο αίμα τους ακόμα και ανάμεσά τους. Υπήρχαν και ορισμένα καταστήματα που πουλούσαν τα βράδια ψητά φαγητά, όπως κοτόπουλα, γύρο από πρόβατο, ρύζι, αραβικές πίτες, για όρθιους. Οι πελάτες ήταν κυρίως ντόπιοι και Ασιάτες.
Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ
Το εργοτάξιο ήταν αρκετά μακριά από την κατοικημένη περιοχή και από μακριά διακρινόταν οι μπούμες των γερανών. Όλα έμοιαζαν τόσο απομακρυσμένα από τον κόσμο, σαννα ήμουνα στην άκρη του πουθενά. Στην πλαγιά του βουνού υψωνόταν μεγάλες στήλες σκόνης που προερχόταν από τα νταμάρια που δούλευαν μέρα-νύχτα για την παραγωγή αδρανών. Όσο πλησιάζαμε, ένας μακρινός συνεχής βόμβος ακούγονταν από την συγχορδία των μηχανήματων του νταμαριού και του λιμανιού.
Δίπλα στην θάλασσα περιφραγμένο με φύλακα στην είσοδο ήταν το εργοτάξιο. Ο χώρος που καταλάμβανε ήταν γύρω στα δέκα στρέμματα γης, όπου ήταν κτισμένες διάφορες εγκαταστάσεις, το συνεργείο επισκευής και συντήρησης των μηχανημάτων, αποθήκες, τα γραφεία κτλ.
Μέσα στον ίδιο χώρο προς την άκρη του οικοπέδου υπήρχε μια μεγάλη εγκατάσταση, με όλα τα σύγχροναμηχανήματα κατασκευής τσιμεντένιων παραλεπίπεδωνμπλοκιώνμεγάλωνδιαστάσεων,που κτίζονται στην άκρη της θάλασσας για να σχηματιστεί η αποβάθρα, καθώς και των stabits που τοποθετούνται ένα πάνω στο άλλο στην σειρά για να σχηματιστεί ο λιμενοβραχίονας.
Οργασμός σε όλο τον χώρο του εργοταξίου. Αυτοκίνητα και άνθρωποι κυκλοφορούν ασταμάτητα. Κάπου στο κέντρο ήταν τα γραφεία του εργοταξίου.
Το έργο είχαν αναλάβει κοινοπρακτικά η ελληνική εταιρία ΑΡΧΙΡΟΔΟΝ και η Λιβανέζικη MOTHERCAT, ενώ το όνομα της κοινοπραξίας ήταν ARCHICATJ.V.
Μας οδήγησαν στο γραφείο του διευθυντού του έργου του Έλληνα πολιτικού μηχανικού Κώστα Δερνίκου. Εκεί ήρθε και ο οικονομικός διευθυντής του εργοταξίου ο Λιβανέζος οικονομολόγος Ραφίκ Κούρι. Αμφότεροι είχαν πληροφορηθεί για την άσχημη κατάσταση του ξενώνα που θα μέναμε, μας ζήτησαν συγνώμη για την ταλαιπωρία καθώς είχαν ζήσει την κακοκαιρία και μας εξέφρασαν την συμπάθειά τους για το περιπετειώδες αεροπορικό ταξίδι μας. Επειδή όμως οι αρμόδιοι τεχνικοί έκριναν ότι ο ξενώνας ήθελε πολύ χρόνο να γίνει κατοικήσιμος, ο διευθυντής είπε στον Ινδό γραμματέα του να μας κλείσει τρία δωμάτια στο ξενοδοχείο Ρας Αλ Κάϊμα.
Μετά από τα καλωσορίσματα μας οδήγησαν στο γραφείο μας και αρχίσαμε την εργασία μας. Το πρόγραμμά μας ήταν για τρεις βδομάδες και έπρεπε να ζήσουμε σε άλλους ρυθμούς από εκείνους που μέχρι τότε είχαμε ζήσει. Το ημερήσιο ωράριο εργασίας των γραφείων ήταν εννιάωρο, έξι μέρες την βδομάδα και διακοπτόταν το μεσημέρι για δυο ώρες για φαγητό και ξεκούραση.
Και οι δυο κοινοπρακτούσες εταιρίες ήταν από τις μεγαλύτερες και πιο οργανωμένες για την εποχή τους. Είχαν τεράστια πείρα από παρόμοια έργα και κυριαρχούσαν στον χώρο της Μέσης Ανατολής.
Σε αυτό το έργο εργάζονταν καμιά εβδομηνταριά Έλληνες σε διοικητικές και άλλες ψηλές θέσεις της τεχνικής διεύθυνσης. Επειδή δεν υπήρχαν κατοικίες στην περιοχή για να νοικιάσουν, οι εταιρίες έκτισαν ένα οικισμό για να στεγάσουν το προσωπικό τους. Εκεί κατοικούσαν όλοι οι Έλληνες και οι Λιβανέζοι οι περισσότεροι με τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους που ήταν προσχολικής ηλικίας. Για τους Ασιάτες εργαζόμενους υπήρχε ένας άλλος οικισμός χαμηλότερων προδιαγραφών.
Στον οικισμό λειτουργούσε εστιατόριο και χώρος αναψυχής των εργαζομένων. Προσφέρονταν τρία γεύματα την ημέρα σε όλους τους εργένηδες και τους φιλοξενουμένους. Ελληνικό προσωπικό ετοίμαζε νόστιμα φαγητά της ελληνικής κουζίνας σε αυτή την εσχατιά του κόσμου.
Εκεί σιτιζόμαστε τα μεσημέρια όσο διάστημα μείναμε. Μετά το φαγητό κάποιοι πήγαιναν να ξαπλώσουν, ενώ άλλοι έπαιζαν διάφορα παιχνίδια, κυρίως τάβλι, ξερή κτλ. Εκεί έπαιζα και εγώ τάβλι τα μεσημέρια με τους Έλληνες. Το ίδιο γίνονταν και μετά το βραδινό φαγητό που οι ώρες ήταν περισσότερες.
Εκεί γίνονταν μεγάλα γλέντια όλες τις εθιμικές ή θρησκευτικές ελληνικές γιορτές όπου ετοιμάζονταν όλα τα παραδοσιακά φαγητά. Εκεί γιόρταζαν τις προσωπικές γιορτές ή επετείους. Όλοι οι ξένοι εργαζόμενοι στην χώρα έπαιρναν ειδική άδεια από την αστυνομία και μπορούσαν να αγοράζουν αλκοολούχα ποτά. Έτσι λοιπόν στα γλέντια έρεε άφθονο κρασί ή μπύρα κτλ., το κέφι ανέβαινε πολύ και οι γιορτές τελείωναν με ελληνικούς κυκλοτερούς χορούς.
Τις Παρασκευές που ήταν αργία, τους μήνες που η θερμοκρασία περιβάλλοντος ήταν ανεκτή, οι Έλληνες έψηναν σε υπαίθριες ψησταριές, κρέατα και ψαρικά. Πολλές φορές οι ναυτικοί που χειρίζονταν τα ρυμουλκά της εταιρίας, έριχναν δίκτυα και έφερναν ψάρια στην καντίνα. Ο περσικός κόλπος είχε πολλά ψάρια, μόνο που ήταν άνοστα. Τι και αν προσθέταμε μπόλικο αλάτι, ρίγανη ή λεμόνι, δεν νοστίμιζαν με τίποτα.
Έτσι ζούσαν εκείνη την εποχή οι μετανάστες Έλληνες σε εκείνη την περιοχή του κόσμου. Κουβαλώντας την Ελλάδα μαζί τους, κατασκεύασαν ένα λιμάνι απόλυτα σύγχρονο, κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Τα εμιράτα μετά την ανεξαρτησία τους από την Βρετανία, κράτησαν την διοικητική και λοιπή οργάνωση του κράτους σχεδόν όπως ήταν. Έτσι μετά την εισροή εσόδων από τα πετρέλαια, η κρατική μηχανή με την βοήθεια των Βρετανών, μπορούσε να διαχειριστεί με επιτυχία τόσο μεγάλα έργα.
Σε αυτό το έργοΆγγλοι ήταν οι μελετητές, η επιβλέποντες και η διεθνής κατασκευαστή νομοθεσία(FIDIC) εφαρμοζόταν για να επιλύονται οι διαφορέςανάμεσα στον κύριο του έργου και τον εργολάβο.Επίσης όλα τα βιομηχανικά υλικάπου ενσωματώνονταν στο έργο,έρχονταν από την Αγγλία.
Οι Έλληνες μηχανικοί με μεγάλη ευκολία ανταποκρίνονταν στις τεχνικές απαιτήσεις του έργου. Έμπειροι Έλληνες εργοδηγοί, μέσα στο λιοπύρι καθοδηγούσαν τους Ασιάτες εργατοτεχνίτες στη πιστή εφαρμογή των σχεδίων.
Όλα τα τμήματα του έργου ήταν σε εξέλιξη αν και η κατασκευή του είχε αρχίσει μό-λις λίγους μήνες.Όπως διαπιστώσαμε η κατασκευή πήγαινε πολύ μπροστά από το πρόγραμμα.
Εντύπωση μου προκάλεσε το τεράστιο υπόστεγο που ήταν εγκατεστημένο το συνεργείο συντήρησης και επισκευής των μηχανήματων. Μηχανολόγοι και τεχνίτες ήταν έτοιμοι να επισκευάσουν κάθε βλάβη για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος.Η αποθήκη ανταλλακτικών είχε τέτοιομέγεθος που θα μπορούσε να είναι το υποκατάστημα μιας αντιπροσωπείας στην Ελλάδα. Όλη αυτή η οργάνωση επιβάλλονταν διότι στην περιοχή δεν υπήρχαν συνεργεία ούτε επιχειρήσεις εμπορίας ανταλλακτικών να επισκευάσεις ένα βαρύ μηχάνημα ή να προμηθευτείςκάποιο ανταλλακτικό.
Οι οικονομικές και διοικητικές υπηρεσίες υπό την διεύθυνση του ΡαφίκΚούρι, συνεισέφεραν με τον δικό τους τρόπο στην εύρυθμη λειτουργεία του εργοταξίου. Το λογιστήριο εφάρμοζε την πιο εξελιγμένη μέθοδο τήρησης των λογαριασμών, που στην Ελλάδα εφαρμόστηκε 30 χρόνια αργότερα δια νόμου. Εκεί άρχισε την καριέρα του ως λογιστής ο μετέπειτα φίλος μου Ναπολέων, που ήταν ο πρώτος Έλληνας που είδαμε σε αυτόν τον τόπο.Με την πάροδο των ετών εξελίχθηκε σε διευθυντή και πέρασε από πολλά έργα της εταιρίας σε όλο τον αραβικό κόσμο αλλά και στην βόρια Αφρική.
Facebook: Amvrosios Karatzas
Συνεχίζεται….
Διαβάστε το 1ο μέρος εδώ και το 2ο εδώ