Μάνος Ελευθερίου: Οταν πεθάνω θέλω να υπάρχουν τα τραγούδια μου, να τα ακούει ο κόσμος

««Όταν πεθάνεις, θα πας ακόμα πιο βαθιά από εκεί που σε βάζουν, αλλά έλα που εμένα δεν θα με βάλουν στο χώμα… Θα με πάνε στη Βουλγαρία για να με κάψουν. Είμαστε θεοκρατικό κράτος σαν την Περσία… το ιερατείο απαγορεύει το κάψιμο των νεκρών… εγώ όμως δεν θέλω να υπάρχει τίποτα απολύτως από μένα»

Ο Μάνος Ελευθερίου έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις. Σε εφημερίδες, περιοδικά, στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Κάθε του συνέντευξη ήταν μια… πλημμυρίδα συναισθημάτων, εικόνων και χρωμάτων από την αγαπημένη του Σύρο. Ηταν όμως και μια πηγή γνώσης της ιστορίας της Ελλάδας τα τελευταία 50 χρόνια.

Μια τέτοια συνέντευξη είχε δώσει στην ΕΡΤ ο Μάνος Ελευθερίου πριν από 1,5 χρόνο όπου μίλησε για το νησί του, για το θέατρο, τα βιβλία του, τους μεγάλους συνθέτες που συνεργάστηκε, τον έρωτα, τα παιδιά που αγαπούσε.

Αναφέρεται στους φίλους, αλλά και στους εχθρούς του και στις σκληρές κριτικές που έχει δεχτεί, στις απογοητεύσεις που έχει αντιμετωπίσει… Εκμυστηρεύεται τους λόγους που τον οδήγησαν να σκεφτεί να βάλει τέλος στη ζωή του, αλλά και την επιθυμία του να καεί η σωρός του.

Ο μεγάλος δημιουργός Μάνος Ελευθερίου ξεδίπλωσε άγνωστες πτυχές της ζωής του και καθηλώνει με την ειλικρίνεια και την απλότητά του. Δειτε τη συνέντευξη στο τέλος του αρθρου…

«…Δούλεψα σκληρά καταρχήν σαν υπάλληλος. Σαράντα πέντε χρόνια δεν ήμουν αεράτος. Σαράντα πέντε χρόνια ήμουν κανονικός υπάλληλος οκτώ με τέσσερις, που λένε, αλλά δεν ήταν καθόλου τέσσερις τις περισσότερες φορές, πήγαινε μέχρι και δέκα το βράδυ. Και Σάββατο και Κυριακή. Έφτυσα αίμα κυριολεκτικά…»
«…Στο βιβλίο “Τα λόγια και τα χρόνια” αυτό που με ενδιέφερε ήταν να βάλω όλα τα τραγούδια. Όταν διάβασα τους στίχους, ψυχρά χωρίς τη μουσική, γιατί η μουσική έχει τη μαγεία να δίνει ομορφιά και σε άσχημους στίχους, διαπίστωσα ότι κάποιοι στίχοι είναι δεύτερο πράγμα. Τώρα θα μου πείτε όλοι οι άλλοι είναι καλοί; Είναι πάντως καλύτεροι από αυτούς που πέταξα. Μου έκανε εντύπωση πως τσιμπήσανε οι συνθέτες και μελοποίησαν τα τραγούδια αυτά…»

Το «αντίο» του πολιτικού κόσμου στον Μάνο Ελευθερίου

Στο δυσαναπλήρωτο κενό και στο σπουδαίο έργο που αφήνει πίσω του ο Μάνος Ελευθερίου που έφυγε την Κυριακή από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, αναφέρονται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πολιτικοί εκπρόσωποι της χώρας.  «Ο Μάνος Ελευθερίου ανήκει, εδώ και πολλά χρόνια, στην χορεία των μεγάλων Πνευματικών μας Ανθρώπων, για τους οποίους ο θάνατος είναι το πέρασμα στην αιωνιότητα που δικαιωματικώς τους αναλογεί. Αιωνία η Μνήμη του», τονίζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος σε ανακοίνωση για τον θάνατο του Μάνου Ελευθερίου.

Τσίπρας

Στον κόσμο τούτο είναι φορές που πάει κανείς και δίχως χάρτη. Ο Μ.Ελευθερίου διέγραψε μια πορεία στον πολιτισμό που υπερβαίνει κατά πολύ την βιολογική του παρουσία, θα είναι μαζί μας για πολλές γενιές. Με τα λόγια του τίμησε τα χρόνια μας. Τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση & σεβασμό

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) 22 Ιουλίου 2018

  «Στον κόσμο τούτο είναι φορές που πάει κανείς και δίχως χάρτη. Ο Μ. Ελευθερίου διέγραψε μια πορεία στον πολιτισμό που υπερβαίνει κατά πολύ την βιολογική του παρουσία, θα είναι μαζί μας για πολλές γενιές. Με τα λόγια του τίμησε τα χρόνια μας. Τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση & σεβασμό».

Νίκος Βούτσης

«Σήμερα η χώρα θρηνεί μια σπουδαία προσωπικότητα, τον Μάνο Ελευθερίου.

Ένας σπουδαίος ποιητής, πεζογράφος και στιχουργός, ένα πνεύμα ανήσυχο και οξυδερκές μέχρι το τέλος, έφυγε αφήνοντας το αποτύπωμα του στις καρδιές όλων μας και μια τεράστια παρακαταθήκη μέσα από τις ποιητικές του συλλογές, τα πεζογραφήματά αλλά και τους στίχους του.

Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια.»

 Όλγα Κεφαλογιάννη

«Ο Μάνος Ελευθερίου υπήρξε σπουδαίος ποιητής, λογοτέχνης, στιχουργός και συγγραφέας, όπως και ενεργός πολίτης με ευαισθησίες και σημαντική κοινωνική δράση.

Η απώλεια για τον ελληνικό πολιτισμό είναι μεγάλη αλλά το έργο που αφήνει πίσω του θα τον θυμίζει για πάντα. Στην οικογένεια και τους οικείους του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια».

ΣΥΡΙΖΑ

Συλλυπητήριο μήνυμα για την απώλεια του Μάνου Ελευθερίου έστειλε και ο ΣΥΡΙΖΑ. Πιο αναλυτικά:

«Ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για τον θάνατο του Μάνου Ελευθερίου. Ποιητής με κάθε έννοια του όρου, αριστοτέχνης των λέξεων σε κάθε μορφή του λόγου, στο έργο του η ποίηση συναντούσε τον κοινωνικό εαυτό της, γινόταν τραγούδι στα χείλη των πολλών, κυρίως εκείνων που τ’ άδικο το ζούνε μέσα από την κούνια τους. Σε καιρούς όπως οι δικοί μας, όταν η τέχνη είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ, ο Μάνος Ελευθερίου θα παραμένει παρών. Το πολυσχιδές έργο του θα μας συντροφεύει. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του».

ΠΟΤΑΜΙ

Ανακοίνωση εξέδωσε και το ΠΟΤΑΜΙ, αναφέροντας: «O Μάνος Ελευθερίου για όσους δεν τον ήξεραν από κοντά ήταν πολλά, πάρα πολλά: στίχοι- χιλιάδες- ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα, ραδιόφωνο, μια γλυκιά και σεμνή παρουσία. Όσοι είχαν την τύχη να τον έχουν γνωρίσει από κοντά το επιβεβαιώνουν.

Οι υπόλοιποι, όσοι τον γνωρίζαμε από τα τραγούδια που έγραψε, από τα βιβλία του, από το ραδιόφωνο, γίναμε δέκτες και της σοφίας του. Ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του 60, ο Μάνος Ελευθερίου δεν σταμάτησε ποτέ να διαμορφώνει το ηχόχρωμα και την ποιητική της σύγχρονης Ελλάδας. Με τον δικό του σεμνό αλλά επιδραστικό τρόπο, χωρίς εκζήτηση, πάντα δεμένος στην παράδοση από την οποία δεν έπαψε ποτέ να αντλεί. Μια παράδοση που την κουβαλούσε από τα νεανικά του χρόνια στη Σύρο και που δεν έπαψε ποτέ να ανανεώνει. Δεν είναι εύκολο να χωρέσει η προσφορά του σε λέξεις, ίσως γιατί είναι αδιόρατη: δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς για έναν άνθρωπο που με τα γραπτά του και τους στίχους του σε έκανε να νιώθεις οικείος του. Θα μας λείψει για πολλά, ίσως περισσότερο για αυτό.

Φώφη Γεννηματά

«΄΄Το τρένο φεύγει στις οχτώ….΄΄ Το Κίνημα Αλλαγής αποχαιρετά τον Μάνο Ελευθερίου. Το μεγάλο λογοτέχνη, τον ποιητή, τον δημοκράτη.

Άνθρωπος του πνεύματος είδε τους στίχους του να γίνονται τραγούδια από όλους τους κορυφαίους συνθέτες και να φτάνουν στα χείλη όλων των Ελλήνων. Τραγουδήθηκαν και θα τραγουδιούνται. Το έργο του είναι μεγάλο, τίμησε τον πολιτισμό και την Ελλάδα».

Γιώργος Καμίνης

«Άνθρωποι με έργο σαν αυτό που αφήνει πίσω του ο Μάνος Ελευθερίου δεν πεθαίνουν. Θα διαβάζονται και θα τραγουδιούνται πάντα, γιατί η δύναμη των λέξεων και των συναισθημάτων που αναδύεται από το έργο του Μάνου Ελευθερίου, δίνει ξεχωριστή υπόσταση στις μεγάλες έννοιες και ιδέες που σε όλη τη ζωή του, με πίστη, πρέσβευε. Σήμερα, όμως, αποχαιρετούμε και έναν πολύτιμο συνεργάτη. Έναν άνθρωπο που, για 22 χρόνια και έως την τελευταία ώρα, τίμησε τον «Αθήνα 984» και μοιράστηκε με τους ακροατές του τις σκέψεις του. Μάνο, σε ευχαριστούμε».

Ευάγγελος Βενιζέλος

«Αν μια λέξη μπορεί να αποδώσει την αίσθηση που άφηνε πάντα ο Μάνος Ελευθερίου είναι η λέξη γλυκός. Ευγενής, καλλιεργημένος, ευθύβολος στα σχόλια του, γενναιόδωρος στη συμπεριφορά και τους χαρακτηρισμούς του. Με την άνεση που του έδινε η προνομιακή του σχέση με την ελληνική γλώσσα κινήθηκε σταδιακά σε όλα σχεδόν τα πεδία του γραπτού λόγου μένοντας πρωτίστως αυτό που ήταν συνολικά, ποιητής. Ο Μάνος Ελευθέριου πέτυχε να δείξει ότι το λόγιο μπορεί να είναι και λαϊκό και το αντίστροφο, χωρίς τις ευκολίες του λογοτεχνικού λαϊκισμού. Αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη έναν ωραίο άνθρωπο».

Ανδρέας Λοβέρδος

«Ο Μάνος Ελευθερίου έγραφε για όσους «με τους αθάνατους είχαν λογαριασμούς». Χωρίς ίσως να είχε επίγνωση πως η τελευτή του έκανε τον ίδιο αθάνατο στη συλλογική μνήμη διαδοχικών γενεών. Με τιμή και συγκίνηση αποχαιρετούμε τον Δάσκαλο Μάνο Ελευθερίου, ευπατρίδη της Τέχνης και της ζωής, αγωνιστή της Δημοκρατίας και φανατικό αντίπαλο της ανελευθερίας, από όπου αυτή και αν προέρχεται».

Νίκος Παππάς

…πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
και γύρισε καπάκι η ζωή
πώς το `φεραν η μοίρα και τα χρόνια
να μην ακούσεις έναν ποιητή

Σώπασε ένας σπουδαίος ποιητής, ο Μάνος Ελευθερίου. Τα μαλαματένια λόγια του, πυξίδα μας. pic.twitter.com/Tkqxw4iQRK

— Νίκος Παππάς (@nikospappas16) 22 Ιουλίου 2018

  Ο Ολυμπιακός αποχαιρετά τον Μάνο Ελευθερίου

Η ΠΑΕ Ολυμπιακός με ανακοίνωσή της εκφράζει τη θλίψη της για την απώλεια του Μάνου Ελευθερίου.

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

«Η οικογένεια του ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ συμμετέχει στο πένθος για το χαμό του σπουδαίου ποιητή, στιχουργού και πεζογράφου Μάνου Ελευθερίου. Είναι μια μεγάλη απώλεια για τη χώρα μας. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του». 

Το αντίο του κόσμου στα σόσιαλ μιντια

Πέθανε ο Μάνος Ελευθερίου . Πως το φέραν οι μήνες και τα χρόνια να μην μας μείνει ούτε ένας ποιητής.

— Πέτρος Ντούσκος (@nUp8uorhuzZofIZ) 22 Ιουλίου 2018

Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου,
βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί.

Ζίγκμουντ Φρόυντ

Τί υπέροχα ταξίδια μας πήγε
ο υπέροχος Μανος Ελευθεριου !

— Μανόλης della Creta (@baxebanis) 22 Ιουλίου 2018

Τί κακό μαντάτο έφερε η μέρα..
Πάει ο Μάνος Ελευθερίου
Αυτή είναι απώλεια απ τις μεγάλες, δεν χωράει σε ένα rip
Γεια σου. Ευχαριστούμε

— SanchoPanza (@SanchoPanzaGr) 22 Ιουλίου 2018

Ο Μάνος Ελευθερίου έφυγε από τη ζωή αφήνοντάς μας συντροφιά τις λέξεις του https://t.co/QbFr38r0gW

— ΙΓΕΡΙΝΟΥ ΚΑΚΙΑ (@Gh0xuLZHXdi3LEf) 22 Ιουλίου 2018

Άλλος για Χίο τράβηξε πήγε
κι άλλος για Μυτιλήνη
κι άλλος στης Σύρας τα στενά
αίμα και δάκρυα πίνει

Σε πανηγύρι και γιορτή
απ’ την Αγιά Μαρκέλλα
σ’ αγόρασα χρυσή κλώστη
και κόκκινη κορδέλα

Μάνος Ελευθερίου pic.twitter.com/BVmxVjdl84

— christophie (@xrisafy1) 22 Ιουλίου 2018

Πέθανε ο Μάνος Ελευθερίου και μείναμε με τους Μπογδάνους.

— ΜΗΔΕΙΑ ΣΑΓΑΝΑΚΙ (@mhdeiasaganaki) 22 Ιουλίου 2018

Πέθανε ο Μάνος Ελευθερίου, αυτος ο εξαιρετικός ποιητής. Συλλυπητήρια στους οικείους του.

— GioDim_ (@tou_diaolou) 22 Ιουλίου 2018

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής πέθανε στις 12/3, δηλαδή στα γενέθλια του Μάνου Ελευθερίου. Την ημέρα των γενεθλίων του Σταύρου Κουγιουμτζή, 22/7, πέθανε ο Μάνος Ελευθερίου. pic.twitter.com/CJcQBvzvea

— Filia GeDi (@FiGedi) 22 Ιουλίου 2018

Θα αρκούσε το Κάτω απ’ τη μαρκίζα για να αξίζει ο Μάνος Ελευθερίου την αθανασία.

— Tasos H. (@JohnTikis) 22 Ιουλίου 2018

Στο μεταξύ ο Μάνος Ελευθερίου ηταν αγαπητός στον κοσμο ακριβώς γιατι δεν είχε καθόλου μεγαλη ιδέα για τον εαυτό του, σε αντίθεση με όσους τον αποχαιρετούν απο το πρωι στα σοσιαλ

— Vicattos Liveris (@VicattosLiveris) 22 Ιουλίου 2018

 Η ζωή και το μεγάλο έργο του Μάνου Ελευθερίου

Ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, τα ξημερώματα της Κυριακής.  Πρόσφατα είχε αντιμετωπίσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Σύμφωνα με πληροφορίες την περασμένη Πέμπτη είχε υποβληθεί σε εγχείρηση στον πνεύμονα και απεβίωσε από ανακοπή καρδιάς σήμερα τα ξημερώματα.

Ο Μάνος Ελευθερίου έχει γράψει ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μία νουβέλα, δύο μυθιστορήματα και περισσότερα από 400 τραγούδια. Παράλληλα έχει εργαστεί ως αρθρογράφος, επιμελητής εκδόσεων, εικονογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ερμούπολη της Σύρου. Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Σε ηλικία 14 ετών έρχεται με την οικογένειά του από την Σύρο στην Αθήνα και τα πρώτα επτά χρόνια κατοικούν στο Χαλάνδρι. Το 1960 μετακομίζουν οικογενειακώς στο Νέο Ψυχικό. Το 1955 γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη ο οποίος τον ωθεί να παρακολουθήσει μαθήματα στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου ως ακροατής. Το 1956 γράφεται στο τμήμα θεάτρου της Σχολής Σταυράκου με καθηγητές τον Χρήστο Βαχλιώτη, Γιώργο Θεοδοσιάδη και Γρηγόρη Γρηγορίου.

Το 1960 στα Ιωάννινα όπου βρέθηκε για να εκτελέσει την στρατιωτική του θητεία αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα και ποιήματα. Το 1962 σε ηλικία μόλις 24 ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συνοικισμός, με δικά του χρήματα αλλά δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία. Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και «Το τρένο φεύγει στις 8:00» που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινά να εργάζεται στο «Reader’s Digest» όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, Το διευθυντήριο (1964) και Η σφαγή (1965) για τα οποία γράφτηκαν εξαιρετικές κριτικές.Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία.

Συνεργάζεται με το συνθέτη Χρήστο Λεοντή καθώς και τον Μίκη Θεοδωράκη (1967) με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της Δικτατορίας. Τα συγκεκριμένα τραγούδια πρωτοκυκλοφόρησαν το 1970 στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση (Άγιος Φεβρουάριος, 1971) και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στον δίσκο Θητεία του οποίου η ηχογράφηση άρχισε το Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974 με την Μεταπολίτευση.

Κατά καιρούς είχε συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους Έλληνες συνθέτες, όπως με τον συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή και τον τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα καθώς και με το Θανάση Γκαϊφύλλια στην Ατέλειωτη Εκδρομή (1975), τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Γιάννη Σπανό, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Αντώνη Βαρδή και πολλούς άλλους. Παράλληλα έγραφε και εικονογραφούσε παραμύθια για παιδιά και επιμελείται την έκδοση λευκωμάτων με θέμα την Σύρο: Ενθύμιον Σύρας, Θέατρο στην Ερμούπολη κ.α

Την δεκαετία του ‘90 αρθρογραφεί και συγχρόνως κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στον Αθήνα 9,84 και στο Δεύτερο Πρόγραμμα.

Το 1994 εκδίδει τη πρώτη του νουβέλα με τίτλο Το άγγιγμα του χρόνου. Το 2004 δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα Ο Καιρός των Χρυσανθέμων που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2005. Το 2013 ο Μάνος Ελευθερίου, βραβεύθηκε για την συνολική προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών.

Δισκογραφικές επιτυχίες

· Το παλληκάρι έχει καημό (Μ.Θεοδωράκης)
· Σ’ αυτή τη γειτονιά (Μ.Θεοδωράκης)
· Ο Άγιος Φεβρουάριος (Δ.Μούτσης)
· Η σούστα πήγαινε μπροστά (Δ.Μούτσης)
· Άλλος για Χίο τράβηξε (Δ.Μούτσης)
· Ο χάρος βγήκε παγανιά (Δ.Μούτσης)
· Θητεία (Γ.Μαρκόπουλος)
· Μαλαματένια λόγια (Γ.Μαρκόπουλος)
· Τα λόγια και τα χρόνια (Γ.Μαρκόπουλος)
· Παραπονεμένα λόγια ( Γ.Μαρκόπουλος)
· Κάτω απ’τη μαρκίζα (Γ.Σπανός)
· Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (Στ.Κουγιουμτζής)
· Στα χρόνια της υπομονής (Στ.Κουγιουμτζής)
· Άμλετ της Σελήνης (Θ.Μικρούτσικος)
· Δεν είμαι άλλος (Θ.Μικρούτσικος)
· Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Στ.Ξαρχάκος)
· Έρημοι σταθμοί (Δ.Τσακνής)
· Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες (Ηλ.Ανδριόπουλος)
· Η Διαθήκη (Χρ.Νικολόπουλος)
· Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά (Μ.Θεοδωράκης)
· Το σπίτι γέμισε με λύπη (Χρ.Λεοντής)
· Στων αγγέλων τα μπουζούκια (Χρ.Νικολόπουλος)
· Μη χτυπάς σ’ ένα σπίτι κλειστό (Λ.Κηλαηδόνης)
· Ατέλειωτη εκδρομή (Θ.Γκαϊφύλλιας)
· Γνωριμία (Θ.Γκαϊφύλλιας)

Ποίηση

· (2013) Μαύρα μάτια, Μεταίχμιο
· (2013) Τα λόγια και τα χρόνια, Μεταίχμιο
· (2010) Ο νοητός λύκος, Μεταίχμιο
· (2009) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (2008) Βλέμματα από την Ελλάδα, Μεταίχμιο
· (2008) Παραμονή Πρωτοχρονιάς, Άμμος
· (2006) Το άγγιγμα του χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (2006) Το νεκρό καφενείο, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (2005) Ένα καράβι, καραβάκι…, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
· (2005) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
· (2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
· (2003) Η πόρτα της Πηνελόπης, Γαβριηλίδης
· (2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (2002) Ο ίσκιος της Αθήνας, Ποταμός
· (2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί, Ελληνικά Γράμματα
· (1998) Του Γενάρη το φεγγάρι, Κέδρος [κείμενα, εικονογράφηση]
· (1997) Ένα καράβι μια φορά, Ωκεανίδα
· (1997) Το νεκρό καφενείο, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (1987) Αναμνήσεις από την Όπερα, εκδόσεις Γνώση
· (1983) Το μυστικό πηγάδι, εκδόσεις Γνώση
· (1980) Μαθήματα μουσικής/Τα ξόρκια,1972 Επανέκδοση από τις εκδόσεις Ύψιλον
· (1978) Τα όρια του μύθου, εκδόσεις Γνώση
· (1975) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου, Αμοργός
· (1973) Τα ξόρκια, Ύψιλον
· (1972) Μαθήματα μουσικής
· (1962) Συνοικισμός

Πεζογραφία

Μυθιστορήματα

· (2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
· (2006) Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές, Μεταίχμιο
· (2008) Άνθρωπος στο πηγάδι, Μεταίχμιο
· (2011) Πριν απ’ το ηλιοβασίλεμα, Μεταίχμιο
· (2016) Φαρμακείον εκστρατείας, Μεταίχμιο

Διηγήματα

· (1964) Το διευθυντήριο, Φέξης
· (1965) Η σφαγή
· (2007) Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ, Μεταίχμιο

Νουβέλα

· (1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Καστανιώτης

Μαρτυρίες-Ιστορικά

· (2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Ανθολόγηση κειμένων του συγγραφέα. Επιμέλεια σειράς Θανάσης Θ. Νιάρχος), Καστανιώτης
· (2005) Η δεκαετία του ’60 (μαζί με τον Θανάση Θ. Νιάρχο, Καστανιώτης
· (2013) Μαύρα Μάτια – Ο Μάρκος Βαμβακάρης και η συριανή κοινωνία στα χρόνια 1905-1920, Μεταίχμιο

Μελέτες-Λευκώματα
· Το θέατρο στην Ερμούπολη τον εικοστό αιώνα (τέσσερις τόμοι), Δήμος Ερμούπολης.

· (2002) Ο ίσκιος της Αθήνας: Shadows of Athens (φωτογράφιση Εβίτα Μαχαίρα, μετάφραση Mary Kitroeff, κείμενα Μάνος Ελευθερίου), Ποταμός

Παιδικά

· Παραμύθια για τον Αυτοκράτορα, Γνώση
· (1997) Ένα καράβι μια φορά (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ωκεανίδα
· (1998) Του Γενάρη το φεγγάρι: Παραμύθια για τους δώδεκα (εικονογράφηση Μάνος Ελευθερίου), Κέδρος
· (2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ελληνικά Γράμματα
· (2005) Ένα καράβι, καραβάκι… (εικονογράφηση Μαθητές Α΄ δημοτικού 2004-2005 σχολής Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου), Εκδόσεις της Σχολής Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου

Θέατρο

· (2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν (Μάνος Ελευθερίου, Μάρω Δούκα, Μένης Κουμανταρέας), Κέδρος
· (2010) Ο Γέρος Χορευτής, Μεταίχμιο

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

· (2013) Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου, Εκδόσεις Γκοβόστη
· (2013) Μακρουλάκης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
· (2012) Φύγε για να μείνεις, Οδοιπόρος
· (2011) Στίχοι στο καβαλέτο, Εκδόσεις Τέχνης «Οίστρος»
· (2011) Τα ποιήματα του 2010, Κοινωνία των (δε)κάτων
· (2008) 3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση, Εκδοτική Θεσσαλονίκης
· (2008) Μαρία Μοντέζ, Αιγόκερως
· (2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν, Κέδρος
· (2005) Η δεκαετία του ’60, Εκδόσεις Καστανιώτη
· (2005) Το Χαλάνδρι που γνώρισα (19 Έλληνες συγγραφείς γράφουν για το Χαλάνδρι), Ευριπίδης
· (2001) Μια πόλη, ένας συγγραφέας, Μίνωας
· (1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο (29 ιστορίες που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Τα Νέα»), Αθήνα – Κέδρος

Επιμέλειες του συγγραφέα

· (1981) Φωτογραφίες και σήματα Ελλήνων και ξένων φωτογράφων της περιόδου 1859-1910, εκδόσεις Γνώση
· (1993) Ενθύμιο Σύρας φωτογραφίες και καρτ ποστάλ από το 1860-1950, εκδόσεις Γνώση
· (2000) Νεοκλασική Ερμούπολη, (Επιμέλεια. Φωτογράφιση Παναγιώτης Δενδρινός, Νίκος Δεσύπρης, Ιάκωβος Καρβώνης κ.ά.) Ελληνικά Γράμματα
· (2001) Ενθύμιον Σύρου: Σύρος ένα νησί – Μια ιστορία (Επιμέλεια. Καρτ ποστάλ και φωτογραφίες του 19ου και του 20ού αιώνα, μετάφραση Sophia Phocas), Ελληνικά Γράμματα
· (2003) Κοκορέλη, Αργυρώ, Ο Μπαλού στο πάρκο, (εικονογράφηση), Μίλητος
· (2004/2011) Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία (Επιμέλεια Μάνος Ελευθερίου, επιμέλεια σειράς Κώστας Ακρίβος, φωτογράφιση Καμίλο Νόλλας) Μεταίχμιο.

Δειτε τη συνέντευξη:

cretalive