Καύσωνας 1987: Το κύμα ζέστης που σκότωσε χιλιάδες αθώους

Μόλις ένα μήνα μετά το θρίαμβο του Ευρωμπάσκετ 1987, η Ελλάδα ζει τον εφιάλτη. Ο ισχυρότερος καύσωνας της ιστορίας της είναι γεγονός και ο αριθμός των θυμάτων που άφησε πίσω του, συγκλονίζει μέχρι σήμερα.

Καλοκαίρι 1987. Ιούνιος. Όλοι οι Έλληνες στους δρόμους. Η Ελλάδα κατακτά το 25ο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα μπάσκετ και η πρώτη μεγάλη, χρυσή σελίδα στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού γράφεται στις 14 Ιουνίου. Ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος και οι ιστορίες του θριάμβου χιλιοακουσμένες!

Περίπου ένα μήνα μετά, το απόλυτο χάος! Η θερμοκρασία αρχίζει να ανεβαίνει επικίνδυνα και η κατάσταση γίνεται σταδιακά ανυπόφορη. Κανείς ωστόσο δε μπορούσε να προβλέψει την τραγική κατάληξη.

Στις 20 Ιουλίου το θερμόμετρο αγγίζει τους 40 οC και έως τις 28 του μήνα δε δείχνει σημάδια υποχώρησης. Αυτό ακριβώς ήταν και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Η διάρκεια! Για περισσότερο από μία εβδομάδα η θερμοκρασία κυμαινόταν από 40 έως 45ο C την ημέρα, ενώ το βράδυ δεν υποχωρούσε κάτω από τους 30ο C. Η άπνοια και η υγρασία έπνιξαν τα πάντα.

Όσοι είχαν προλάβει να εγκαταλείψουν την πόλη και να φύγουν για διακοπές αυτοαποκαλούνται μέχρι και σήμερα τυχεροί, αφού παρά την απελπισία της ζέστης, είχαν για σύμμαχο τη θάλασσα.

Το μεγάλο δράμα εκτυλίχθηκε στα αστικά κέντρα και προπάντων στην Αθήνα. Το τσιμέντο είχε πάρει φωτιά, ενώ η υψηλή συγκέντρωση νέφους έκανε την αναπνοή βαριά. Τόσο, που νόμιζες πως λιγοστεύει τ’ οξυγόνο!

Παραδομένοι στην τύχη τους

Δυστυχώς, τα μέτρα προστασίας από τη ζέστη δεν ήταν στην καθημερινότητα των Ελλήνων, οι περισσότεροι από τους οποίους δε γνώριζαν ή αδιαφορούσαν για τις βλαβερές επιδράσεις του ήλιου και της ζέστης στον οργανισμό.

Η μεγαλύτερη ίσως σανίδα σωτηρίας, τα κλιματιστικά, θεωρούνταν πολυτέλεια και η εγκατάστασή τους δεν είχε ξεκινήσει σε σπίτια και δημόσιους, κλειστούς χώρους. Μοναδικό εφόδιο, ο γνωστός, παλιός ανεμιστήρας που σε τέτοιες ακραίες συνθήκες επιβάρυνε απλά το ρεύμα των νοικοκυριών.

Ένα τέλος τραγικό

Κάπως έτσι λοιπόν, η θερμοπληξία ήταν γεγονός. Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες, άνθρωποι από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (ηλικιωμένοι, ασθενείς κτλ) και όχι μόνο δεν άντεξαν και οδηγήθηκαν στο θάνατο.

Η μία μετά την άλλη, οικογένειες πληροφορούνταν ακόμα και από την τηλεόραση ή τις εφημερίδες την απώλεια συγγενικού τους προσώπου.

Οι επίσημες πληροφορίες της εποχής αναφέρονταν συνολικά σε 1.300 θύματα, κάτι που μας δημιουργεί τη… βεβαιότητα ότι ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος. Οι αναφορές σε βιβλία επιστημόνων της εποχής φτάνουν μέχρι και τα 3.000 θύματα της λάβρας που «έκαψε» τη χώρα.

Η Ελλάδα δεν ήταν προετοιμασμένη για μια τέτοια καταστροφή. Αναμενόμενο! Ο θάνατος κάλυψε τα πάντα. Οι νεκροί στοιβάζονταν παντού. Σε τρένα, στρατόπεδα, νεκροτομεία και τα κοιμητήρια γέμισαν ασφυκτικά.

Ο τύπος παραληρούσε με πρωτοσέλιδα τρόμου και την ίδια στιγμή στο κέντρο της πρωτεύουσας, ποτήρια με νερό, πάγο, αναψυκτικά και ομπρέλες γίνονταν εμπορεύματα στη «μαύρη αγορά».

Αλήθεια, ποιός μπορούσε να φανταστεί λίγους μήνες πριν, το Μάρτιο του ’87, όταν το χιόνι κάλυπτε τα πάντα, πως το ίδιο καλοκαίρι η ζέστη θα σκορπίσει το θάνατο; Σίγουρα ελάχιστοι. Οι ανύπαρκτες υποδομές όμως, επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά πως στην Ελλάδα πρέπει να υπάρξει «πάθημα» για να ληφθεί το «μάθημα».

eleftherostypos