Η ιστορία της κολώνας που έδωσε το όνομα στο Κολωνάκι
Το 1789, χρονιά κατά την οποία ξεσπά η περίφημη Γαλλική Επανάσταση, γίνεται στην Αθήνα ένα πραγματικά παράξενο γεγονός. Για την αποτροπή ενός λοιμού που μάστιζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία εκείνη την περίοδο, οι κάτοικοι της πόλης σχηματίζουν μια τελετουργική πομπή που ξεκινά από τα νότια της Ακρόπολης, πιθανότατα από κάποιο εκκλησάκι του Αγίου Χαραλάμπους (προστάτης από την πανούκλα κατά τις χριστιανικές δοξασίες).
Στην αρχή της πορείας ξεχωρίζουν δύο δίδυμα δαμάλια που σέρνουν ένα άροτρο. Πίσω του, κάτοικοι της πόλης κρατούν ένα μεγάλο σκεύος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί διάφορα αντικείμενα και επιγραφές, όπου αναγράφονται αναλυτικά οι ασθένειες που απειλούν τους συμπολίτες τους.
Η πομπή πραγματοποιεί έναν πλήρη κύκλο γύρω από την Αθήνα, περνώντας από συγκεκριμένες αρχαίες κολόνες που αντιπροσωπεύουν σημεία προστασίας της πόλεως, κατέχοντας, σύμφωνα με την παράδοση, θεραπευτικές ιδιότητες, και φτάνει στο τελευταίο ορόσημο, μια κολόνα που βρίσκεται στο σημείο όπου αργότερα (1835) οι Βαυαροί του Όθωνα θα πραγματοποιήσουν εργασίες για τη διάνοιξη της οδού Πειραιώς, όχι μακριά από το σημερινό Γκάζι.
Εκεί ανοίγουν έναν μεγάλο λάκκο, σφάζουν τα δαμάλια και τα θάβουν στη γη μαζί με το άροτρο αλλά και με το σκεύος που περιέχει τα ονόματα των ασθενειών. Αμέσως μετά, η τρύπα στο έδαφος «σφραγίζεται» από την αρχαία κολόνα που παίρνει τον ρόλο του φρουρού για την αποτροπή μιας μελλοντικής απελευθέρωσης του κακού στην πόλη.
Με ρίζες στα αρχαία Βουφόνια, η πανάρχαια τελετή έφτασε μέχρι τα τέλη του 19ου αι. και οι κολόνες που σχετίζονται με την τελετουργία της περιάροσης αποκτούν ξεχωριστές ιαματικές ιδιότητες. Έτσι, οι πολίτες κρεμούν στις εσοχές τους μηνύματα και αντικείμενα που συνδέονται με τις ασθένειές τους, κάτι που σχετίζεται με την αρχαία λατρεία της Βραυρωνίας Αρτέμιδος.
Στις μέρες μας, το κέντρο της πρωτεύουσας φιλοξενεί δύο κολόνες που διαπιστωμένα σχετίζονται με τελετουργικά περιάροσης προηγούμενων αιώνων. Η πρώτη, ρωμαϊκής περιόδου του 2ου μεταχριστιανικού αιώνα, βρίσκεται στην οδό Μισαραλιώτου. Πρόκειται για την κολόνα που χρησιμοποιήθηκε ως σφραγίδα του τάφου των βοδιών κατά την περιάροση του 1789.
Η παλαιότερη θέση ήταν ανάμεσα στο Ηρώδειο και στο θέατρο του Διονύσου. Ο κίονας αυτός «ήταν ανέκαθεν ορατός και αναφέρονται σε αυτόν οι ξένοι περιηγητές που επισκέπτονταν την Ελλάδα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αποτελούσε πάντοτε “σημάδι του τόπου”».
Η δεύτερη εντοπίζεται στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας, στο Κολωνάκι, σημείο στο οποίο μεταφέρθηκε από τη Δεξαμενή που βρίσκεται δίπλα στο Αδριάνειο Υδραγωγείο. Έδωσε το όνομά της σε ολόκληρη της περιοχή και πρόκειται και εδώ για κολόνα περιάροσης, το τελετουργικό για την οποία πρέπει να έγινε αρκετά χρόνια πριν από το αντίστοιχο του 1789.
Μέχρι πρόσφατα οι Έλληνες κολλούσαν με δύο μπαλίτσες κεριού μία τρίχα ή μία κλωστή από την κάλτσα του ασθενούς του οποίου επεδίωκαν τη θεραπεία.
Tromaktiko