Τη Δευτέρα η πρεμιέρα της Προανακριτικής για τη Novartis

Το απόγευμα της προσεχούς Δευτέρας ανοίγει η «αυλαία» της ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης για την υπόθεση Novartis. Την πρώτη συνεδρίαση αναμένεται να απασχολήσει η εκλογή προεδρείου. Ο Θοδωρής Δρίτσας αναμένεται να προταθεί για πρόεδρος της Επιτροπής.

Η ειδική επιτροπή προκαταρκτικής εξέτασης για τη Novartis θα έχει όλες τις αρμοδιότητες του εισαγγελέα πρωτοδικών, όταν αυτός ενεργεί προκαταρκτική εξέταση

και θα μπορεί να αναθέτει σε εισαγγελέα πλημμελειοδικών, ή εφετών, την διενέργεια ειδικότερων πράξεων σχετικών με το αντικείμενο της προκαταρκτικής εξέτασης.

Η μυστικότητα

Τα μέλη της ειδικής επιτροπής αναμένεται κατ΄αρχήν να εκλέξουν προεδρείο και στη συνέχεια να συζητήσουν θέματα σχετικά με τη λειτουργία της επιτροπής, ανάμεσα στα οποία, οι ημέρες και οι ώρες συνεδριάσεων, όπως και θέματα που σχετίζονται με την τήρηση της μυστικότητας των συνεδριάσεων. Το 2010 και ενώ η Βουλή είχε προχωρήσει στη συγκρότηση ειδικής επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης για το Βατοπέδι, το Επιστημονικό Συμβούλιο είχε γνωμοδοτήσει ότι διαρκούσης της προκαταρκτικής εξέτασης από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, δεν επιτρέπεται η χορήγηση πρακτικών των συνεδριάσεων στον Τύπο, ούτε και οποιαδήποτε άλλη δημοσιοποίησή τους, γνωμοδότηση η οποία, πάντως, δεν είναι δεσμευτική, καθώς την τελική απόφαση θα λάβουν τα μέλη της επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης. Νωρίτερα σήμερα, Πέμπτη πάντως, ο Ανδρέας Λοβέρδος ζήτησε οι συνεδριάσεις να είναι δημόσιες.

Το πρώτο και σημαντικό ζήτημα που θα απασχολήσει το αμέσως επόμενο διάστημα τους βουλευτές είναι αν τα ενδεχόμενα αδικήματα -δωροληψία, δωροδοκία, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες- υπάγονται στην αρμοδιότητα της ειδικής επιτροπής ή στη δωσιδικία της τακτικής ποινικής δικαιοσύνης. Η αρμοδιότητα της Βουλής για δίωξη προκύπτει αν οι πράξεις τελέστηκαν κατά την άσκηση των υπουργικών καθηκόντων. Kατά το Σύνταγμα, μόνο η Βουλή μπορεί να ασκεί την κατηγορία κατά όσων έχουν διατελέσει υπουργοί και δεν είναι θέμα Δικαιοσύνης όπως συμβαίνει με τους άλλους πολίτες. Στην ουσία η δίωξη υπουργών είναι θέμα, κάθε φορά, πλειοψηφίας και γι’ αυτό η συγκεκριμένη διάταξη του Συντάγματος δέχεται πυρά.

Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του άρθρου 86 του Συντάγματος περί της ποινικής ευθύνης των υπουργών: Η άσκηση της ποινικής δίωξης από τη Βουλή, η ειδική και σύντομη αποσβεστική προθεσμία που συνίσταται στο πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της επόμενης βουλευτικής περιόδου και η εκδίκαση της υπόθεσης από δικαστικό συμβούλιο κατ΄αρχήν και, σε περίπτωση παραπεμπτικού βουλεύματος, από Ειδικό Δικαστήριο στη συνέχεια.

Η απόσβεση-εξάλειψη

«Εκείνο που μπορεί να προκύψει με την Προανακριτική Επιτροπή είναι εξάλειψη ή παραπομπή στην κοινή Δικαιοσύνη» έχει προϊδεάσει ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη συζήτηση που έγινε στην Ολομέλεια την περασμένη εβδομάδα επί της προτάσεως συγκρότησης ειδικής επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης. Στον αντίποδα τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ζητήσει έρευνα «επί της ουσίας» και κλήτευση μαρτύρων.

Ως προς το ζήτημα της απόσβεσης-εξάλειψης αξιόποινου, αυτή θα προκύψει εφόσον διαπιστωθεί ότι πράξεις κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που ενδεχομένως τελέστηκαν σε προηγούμενες βουλευτικές περιόδους, έχουν τώρα αποσβεστεί. Τα εγκλήματα της δωροδοκίας και της δωροληψίας, που φέρονται ότι τελέστηκαν στην υπόθεση της Novartis από τα 10 πολιτικά πρόσωπα, έχουν υποκύψει στην αποσβεστική προθεσμία του άρθρου 86 παρ. 3 του Συντάγματος, αν διαπιστωθεί ότι παρήλθε η δεύτερη τακτική σύνοδος της βουλευτικής περιόδου, που άρχισε μετά την τέλεσή τους. Ωστόσο, πριν από μερικές ημέρες ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, υπαινίχθηκε με δηλώσεις του ότι υπάρχει διάκριση, ως προς το ζήτημα της εξάλειψης, ανάλογα αν το αδίκημα έχει τελεστεί κατά την άσκηση ή επ΄ ευκαιρία της άσκησης των υπουργικών καθηκόντων. Η θέση αυτή έχει αποτυπωθεί άλλωστε και στο κείμενο της πρότασης ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ για τη συγκρότηση ειδικής προκαταρκτικής εξέτασης: «Τα εγκλήματα της δωροληψίας και δωροδοκίας υπαλλήλων (άρθρα 235 και 236 του Ποινικού Κώδικα) αφορούν πράξεις τελούμενες από τους έχοντες ιδιότητα υπαλλήλου, για ενέργειες ή παραλείψεις τους σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων τους. Κατά τη ρύθμιση του άρθρου 86 παρ.3, ωστόσο, δεν αρκεί η παραπάνω σχέση, αλλά τα εγκλήματα δωροδοκίας ή δωροληψίας θα πρέπει να έχουν τελεστεί ΚΑΤΑ την άσκηση καθηκόντων του υπαλλήλου. Επιζητείται δηλαδή από το Σύνταγμα, ενόψει της εφαρμογής μιας εξαιρετικής – ειδικής ρύθμισης, μια αμεσότερη συνάφεια και εγγύτητα προς την άσκηση των καθηκόντων του πολιτικού».

Το «ξέπλυμα»

Ως προς το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, έχει περιληφθεί στο ερευνητικό πεδίο της ειδικής επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης «προληπτικά». Δεν αναφέρεται, δηλαδή, αυτό το αδίκημα στο διαβιβαστικό της δικογραφίας, αλλά έχει περιληφθεί στα υπό εξέταση αδικήματα, από την επιτροπή της Βουλής, για την περίπτωση που προκύψουν στοιχεία από την εν εξελίξει έρευνα από τη Δικαιοσύνη.