Από τη Χριστίνα Ζάχου,

Το ταξίδι της στη Ρουάντα στην Αφρική ήταν ένα παζλ από μοναδικές εμπειρίες, μαθήματα ζωής και στιγμές που τη συγκίνησαν και θα θυμάται για πάντα.

Με την Κατρίνα Τσάνταλη έχουμε μοιραστεί όμορφες προσωπικές στιγμές, από αυτές που σε δένουν με μια αόρατη κλωστή. Όταν είδα μέσα από το Instagram της πως βρέθηκε στη Ρουάντα με την αποστολή της ActionAid, της ζήτησα, όταν επιστρέψει, να μου περιγράψει όλο αυτό που βίωσε εκεί.

Όταν συναντηθήκαμε, μου είπε πως οι οκτώ ημέρες που έζησε στην Αφρική μαζί με την αποστολή της ActionAid ήταν η πιο συγκλονιστική εμπειρία της ζωής της. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν πολύ συγκεκριμένος: να χτίσουν δύο τουαλέτες –δεν υπήρχε ούτε μία!– και ένα safe room, ένα χώρο όπου θα μπορούν να πηγαίνουν τα κορίτσια όταν έχουν περίοδο. Όλα αυτά στο δημοτικό σχολείο Muvungu, στην αγροτική κοινότητα του Gitesi, όπου πηγαίνουν περισσότερα από 600 παιδάκια. Παράλληλα η Κατρίνα, μέσα από τον προσωπικό της λογαριασμό στο Instagram, είχε στόχο να επηρεάσει θετικά όποιον παρακολουθούσε τις ιστορίες και τις αναρτήσεις της, αλλά και να ενημερώσει τον κόσμο για το αληθινά ουσιαστικό, όπως η ίδια λέει, και πολύ σημαντικό έργο της ΑctionΑid. Η Κατρίνα διηγείται στο People όσα έζησε εκεί.

«Πριν δύο μήνες περίπου πήγα στο Λιτόχωρο της Πιερίας μαζί με τον μπαμπά και την αδελφή μου. Στους πρόποδες του Ολύμπου βρίσκεται η μονή του Αγίου Διονυσίου, όπου ζει ο πάτερ Πορφύριος, ένας πολύ γλυκός άνθρωπος. Όταν τον επισκεφτήκαμε, ετοιμαζόταν να φύγει για τρεις μήνες στην Τανζανία. Μιλώντας μαζί του, μου είπε πως κάθε χρόνο επισκέπτεται και προσφέρει σπουδαία βοήθεια σε ορφανοτροφεία και νοσοκομεία. Πέρα από αυτό, πραγματοποιεί με την ομάδα του γεωτρήσεις για νερό και βοηθάει πάρα πολύ τους ντόπιους εκεί. Όταν μου έδειξε ένα βίντεο από το περσινό του ταξίδι στην Αφρική, συγκινήθηκα πολύ. Γυρνώντας πίσω στην Αθήνα επικοινώνησα με την ActionAid, που ήξερα πως διοργανώνει ταξίδια αλληλεγγύης στις χώρες όπου έχει δράση. Το επόμενο ταξίδι ήταν στη Ρουάντα. Πρόλαβα όλες τις απαραίτητες διαδικασίες και μπόρεσα να συμμετάσχω στην αποστολή!

»Στη Ρουάντα οι άνθρωποι έχουν εντελώς διαφορετική οπτική των αξιών από εμάς. Οι άνθρωποι είναι πιο αγνοί στη χαρά, στέκονται απέναντί σου με απεριόριστο σεβαστό και αξιοπρέπεια, έχουν ευγένεια. Χαιρέτησα εκατοντάδες κόσμο κι εκείνοι ανταπέδιδαν με ένα τεράστιο χαμόγελο και με χαιρετούσαν. Σ’ αυτόν το μακρινό τόπο κυριαρχεί πολύ έντονα το συναίσθημα του “μοιράζομαι” και συνειδητοποίησα πως οι άνθρωποι που έχουν τα λιγότερα είναι αυτοί που μοιράζουν τα περισσότερα. Θυμάμαι ότι μια ημέρα έβγαλα από την τσάντα μου ένα μπουκάλι νερό –δεν επιτρεπόταν να πιούμε από πουθενά νερό, έτσι είχαμε μαζί μας πάντα εμφιαλωμένο– κι ένα 4χρονο κοριτσάκι που ήταν κοντά μου με κοίταξε μέσα στα μάτια. Ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί γιατί δεν επιτρεπόταν να τους δώσουμε πράγματα. Είναι πάρα πολλά τα παιδιά για να γίνει δίκαιη μοιρασιά και η φιλοσοφία της ActionAid είναι διαφορετική. Θα έλεγα πως το παράδειγμα που εκφράζει ακριβώς αυτή τη φιλοσοφία είναι το εξής: “Μη δώσεις φαγητό σε έναν άνθρωπο που πεινάει αλλά μάθε τον να ψαρεύει”. Με βάση αυτό, κι εμείς ήμασταν εκεί για να δείξουμε την υποστήριξή μας στο να σταθούν οι άνθρωποι στα πόδια τους και να εξελιχθούν. Όμως, εκείνο το μεσημέρι ήμουν από αυτούς που δεν άντεξαν και έδωσα το μπουκάλι με το νερό. Η μικρούλα ήπιε μια γουλιά και μου το έδωσε πίσω για να μη μου το στερήσει. Επέμενα να το κρατήσει και τότε η κίνηση που έκανε με εντυπωσίασε και με συγκίνησε βαθιά. Φώναξε τα υπόλοιπα παιδάκια για να το μοιραστούν. Ένα ένα έπινε από μια γουλιά νερό και το έδινε στο άλλο. Αυτό το 4χρονο κοριτσάκι έκανε αυτή την τόσο σπουδαία σκέψη.

»Τα παιδιά περπατάνε ξυπόλητα διασχίζοντας ίσως και δέκα χωριά για να πάνε καθημερινά στο σχολείο. Δεν χάνουν μάθημα, γιατί ξέρουν ότι αυτό είναι το εισιτήριό τους για μια καλύτερη ζωή. Υπάρχει το ερωτηματικό για το ποια θα είναι αυτή η καλύτερη ζωή, αλλά δεν παύουν να έχουν ελπίδα και πίστη. Τα κορίτσια πολλές φορές σταματάνε νωρίς το σχολείο, γιατί όταν τους έρθει περίοδος δεν έχουν ένα χώρο να κάθονται όταν πονάνε ή να καθαρίζονται για να μην τους κοροϊδεύουν τα άλλα παιδιά. Ένα μέρος της αποστολής μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν ειδικό χώρο για κορίτσια. Το εντυπωσιακό στη Ρουάντα είναι πως τα παιδιά από πολύ μικρά συμμετέχουν σε όλες τις καθημερινές διαδικασίες μια οικογένειας και είναι πολύ αυτόνομα. Έβλεπα γύρω μου παιδάκια 2-3 ετών να γεμίζουν τα μπιτονάκια τους με νερό, να κουβαλάνε ξύλα για να ανάψει η μαμά τους φωτιά και να μαγειρέψουν – συνήθως ρύζι, φασόλια, καλαμπόκι και ένα είδος πατάτας.

»Επισκεφτήκαμε ένα συνεταιρισμό με δεκαοκτώ γυναίκες, χήρες ή κακοποιημένες, που αγωνίζονται για μια καλύτερη ζωή. Ένωσαν τις δυνάμεις τους και ξεκίνησαν να πλέκουν παραδοσιακά καλάθια, με σκοπό να τα πουλάνε στις τοπικές αγορές για να μπορέσουν να βγάλουν λίγα χρήματα και να ζήσουν καλύτερα. Η ομάδα της ActionAid τους έδωσε μια αλεστική μηχανή, που αλέθουν και πωλούν το καλαμπόκι που καλλιεργούν στα χωράφια. Μια από τις γυναίκες μάς είπε πως ο άντρας της την κακοποιούσε συστηματικά και μία ημέρα δεν άντεξε και του μίλησε εξηγώντας του πως μπορεί να συνεισφέρει στην οικογένεια και μαζί μπορούν να γίνουν ομάδα. Ήταν τυχερή γιατί η συζήτησή της έπιασε τόπο και έχουν καταφέρει πολλά πράγματα μαζί. Μάλιστα, ένας εθελοντής από την αποστολή μας τους είπε πως δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο εκεί, πως υπάρχουν και πολλές Ελληνίδες που πέφτουν θύματα λεκτικής ή σωματικής κακοποίησης. Τότε γούρλωσαν τα μάτια τους και άρχισαν να ψιθυρίζουν μεταξύ τους. Δεν μπορούσαν να το πιστέψουν. Ειλικρινά, αν μια γυναίκα που κακοποιείται στο δυτικό κόσμο τις άκουγε, θα άλλαζε τη ζωή της το επόμενο λεπτό. Αυτές οι γυναίκες που στερούνται πολύ βασικά πράγματα βρήκαν τη δύναμη να σταθούν στα πόδια τους και αυτό είναι ένα παράδειγμα που εμπνέει.

»Αισθάνθηκα πολύ περήφανη όταν είδα το σχολείο που χτίστηκε αποκλειστικά από τους Έλληνες αναδόχους. Υπάρχουν ολόκληρες κοινότητες που έχουν φτιαχτεί από τα χρήματα που προσφέρουν οι ανάδοχοι παιδιού της ActionAid. Έχουν χτιστεί μύλοι, χώροι για να προετοιμάζουν το φαγητό τους, έχουν γίνει γεωτρήσεις για να πίνουν καθαρό νερό. Mε τα 22 ευρώ που δίνει ο κάθε ανάδοχος της ActionAid το μήνα έχουν γίνει πολλά σημαντικά έργα. Τα χρήματα δεν πηγαίνουν προσωπικά στο παιδί. Πηγαίνουν στην κοινότητα του παιδιού, είτε χτίζοντας σχολικές εγκαταστάσεις είτε χρησιμοποιώντας τα για οτιδήποτε άλλο μπορεί να κάνει τη ζωή ολόκληρης της κοινότητας καλύτερη. Όσες μέρες ήμαστε στη Ρουάντα, προσπαθήσαμε να κάνουμε κι εμείς το ίδιο: κουβαλήσαμε πέτρες και χώμα, φτιάξαμε τσιμέντο και ξεκινήσαμε να χτίζουμε τις τουαλέτες και το χώρο για τα κορίτσια. Ανυπομονώ να ξαναπάω για να τα δω ολοκληρωμένα.

»Οι άνθρωποι εκεί μας θύμισαν κάποιες ανθρώπινες αξίες που συχνά προσπερνάμε, γιατί πολλά βασικά πράγματα για μια αξιοπρεπή καθημερινότητα τα θεωρούμε δεδομένα. Εκεί δεν ξέρουν αν θα έχουν τροφή ή νερό την επόμενη ημέρα, κι όμως είναι χαμογελαστοί και αισιόδοξοι. Περνώντας χρόνο μαζί τους, αντιλαμβάνεσαι πως πολλά “προβλήματα” που νιώθεις πως έχεις δεν είναι καν προβλήματα. Αντιλαμβάνεσαι πως πρέπει να εκτιμάς αυτά που θεωρείς δεδομένα και να σου δίνουν χαρά.

»Στην αποστολή μας είχαμε αναδόχους που συνάντησαν τα “παιδιά” τους. Ήταν πραγματικά πολύ συγκινητικές οι περιγραφές των συναντήσεών τους. Η ActionAid σου δίνει το φάκελο του παιδιού που αναλαμβάνεις και μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί του στέλνοντάς του ένα απλό γράμμα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αναδόχων μπορεί να μην επικοινωνήσει ποτέ με τα παιδιά, τα οποία όμως, εάν κάποτε λάβουν έστω κι ένα γράμμα, παίρνουν τεράστια δύναμη και χαρά από αυτό. Όσοι συνάντησαν τα παιδάκια που φροντίζουν τους έδωσαν δώρα, όπως μπάλες, φυσαρμόνικες, σχολικά είδη, μαρκαδόρους. Παλιότερα ήμουν κι εγώ ανάδοχος αλλά δεν είχα ποτέ επικοινωνία με το παιδί. Στην πορεία ασχολήθηκα και με άλλους οργανισμούς και διέκοψα τη συνδρομή μου στην ActionAid. Τώρα, ειδικά μετά από αυτό το ταξίδι, όχι απλώς έγινα ξανά ανάδοχος, αλλά πιστεύω πως δεν θα σταματήσω να είμαι ποτέ. Με την επόμενη αποστολή θέλω να στείλω στο δικό μου “παιδί” δώρο μια σχολική τσάντα. Είναι κοριτσάκι και τώρα ξεκινάει το σχολείο. Με την τσάντα μου και ένα γράμμα θέλω να την παρακινήσω να είναι καλή μαθήτρια και να μην τα παρατήσει μέχρι να αποφοιτήσει!».

Όλα τα νέα, πλούσιο ρεπορτάζ, καθημερινές στιγμές διασήμων και ξεχωριστές στιγμές καθημερινών ανθρώπων στο People, που κυκλοφορεί αυτό το Σάββατο, μαζί με το Πρώτο Θέμα.